Beoordelingskader en publicatiebeleid

In oktober 2022 heeft de Afdeling advisering haar beoordelingskader gepubliceerd op de website van de Raad van State. Dit beoordelingskader is een herziening van het tot dan gehanteerde toetsingskader van de Afdeling advisering. Het beoordelingskader is bedoeld om te waarborgen dat de verschillende perspectieven bij de beoordeling van wet- en regelgeving worden betrokken en aldus de kwaliteit van wetgeving te verbeteren. Het beoordelingskader kent een zekere opbouw door te beginnen met het vaststellen van de feiten en omstandigheden die relevant zijn voor de analyse van het beleidsdoel en de probleembeschrijving die aan een wetsvoorstel ten grondslag ligt. Vervolgens komen de constitutionele en juridische aspecten, de uitvoeringsaspecten en tot slot de gevolgen voor de rechtspraktijk aan de orde. Deze opbouw houdt overigens geen prioritering in. Van belang is vooral dat de verschillende onderdelen vaak met elkaar samen en in de advisering ook in onderlinge samenhang worden bezien. De eindafweging kan ertoe leiden dat, hoewel er opmerkingen te maken zijn naar aanleiding van verschillende onderdelen uit het beoordelingskader, de Afdeling advisering ervoor kiest in het advies een specifieke nadruk te leggen op een of meer aspecten. In het kader van deze herziening heeft de Afdeling advisering gesproken met tal van functionarissen van ministeries, uitvoeringsorganisaties en adviesorganen, alsmede met wetenschappers.

Per 1 mei 2022 is de Wet open overheid in werking getreden als opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur. De Wet open overheid schrijft voor dat de Afdeling advisering haar eigen adviezen openbaar maakt en publiceert binnen twee weken nadat de adviezen zijn vastgesteld. Vanaf de dag van inwerkingtreding van de wet publiceert de Raad van State dan ook op maandagochtend om 10.00 uur alle adviezen die de Afdeling de week ervoor in haar wekelijkse vergadering op woensdagmiddag heeft vastgesteld. Dit nieuwe publicatiebeleid betekent dat – anders dan tot dan toe het geval was – een vastgesteld advies openbaar wordt nog voordat de regering heeft gereageerd en voordat het wetsvoorstel is ingediend bij de Tweede Kamer. Dit zorgt ook voor een andere dynamiek waarbij adviezen eerder onderdeel worden van het publieke en politieke debat. Op 16 juni 2022 zijn 125 oude wetgevingsadviezen van de Afdeling advisering gepubliceerd op de website. Het gaat om adviezen die in de periode tussen januari 2000 en mei 2022 waren vastgesteld, maar die nog niet waren gepubliceerd door regering of Tweede Kamerleden als het om initiatiefwetsvoorstellen gaat. Naar aanleiding van een verzoek op basis van de Wet open overheid heeft de Raad van State deze adviezen zelf openbaar gemaakt.