Internationale samenwerking

Voor de kwaliteit van de adviezen en uitspraken is de Raad van State afhankelijk van kennis. Voor een deel bevindt deze kennis zich al in de beide Afdelingen of elders binnen Nederland (universiteiten, adviescolleges, uitvoeringsinstellingen), maar voor een ander deel ook in Europa of daarbuiten. De Raad en zijn Afdelingen onderhouden daarom contact met diverse buitenlandse instellingen, zowel bilateraal als multilateraal. Met name binnen Europa wordt veelvuldig samengewerkt en informatie gedeeld. Daarbij moet primair worden gedacht aan zusterinstellingen, maar ook aan al dan niet wetenschappelijke kennisinstellingen waar vraagstukken spelen op het terrein van wetgevingsadvisering of bestuursrechtspraak.

De Raad is al sinds de oprichting van de Europese vereniging in 1998 lid van de Association of the Councils of State and Supreme Administrative Jurisdictions of the European Union (ACA-Europe). In deze vereniging naar Belgisch recht, gehuisvest bij de Belgische Raad van State in Brussel, zijn alle EU-lidstaten vertegenwoordigd. Ook het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg is lid. Montenegro, Noorwegen, Servië, het Verenigd Koninkrijk, Turkije en Zwitserland nemen als waarnemer of kandidaat-lid deel aan enkele activiteiten van ACA-Europe.

ACA-Europe kent enkele online gespreksfora die als vraagbaak en debatforum dienen en waarop de leden relevante uitspraken. Daarnaast organiseert ACA-Europe, in 2022 onder Italiaans voorzitterschap, jaarlijks enkele inhoudelijke symposia. De Raad was in mei 2022 aanwezig bij de bijeenkomst in Rome over rechtsbescherming van burgers in contact met de overheid en in november 2022 in Madrid over de rol van algemene beginselen van behoorlijk bestuur in de bestuursrechtspraak. In Rome vond ook de ACA-jaarvergadering plaats. ACA-Europe beheert een Europees uitwisselingsprogramma voor bestuursrechters. In september ontving de Raad van State in dat kader een Belgische staatsraad. Een Nederlandse staatsraad is uitgekozen om in 2023 een werkbezoek te brengen aan Italië. Eind 2022 jaar ontving de Raad het droevige bericht dat de president van de Raad van State van Italië én fungerend ACA-voorzitter Franco Frattini na een kort ziekbed is overleden. Hij is slechts 65 jaar geworden.

De Afdeling bestuursrechtspraak is ook lid van de Association Internationale des Hautes Juridictions Administratives/International Association of Supreme Administrative Jurisdictions (AIHJA/IASAJ).

De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak was in 2022 aanwezig bij een bijeenkomst in Brussel over de rechterlijke toetsing van de rechtmatigheid van eenzijdige bestuurshandelingen. 2022 was ook het jaar waarin een aantal eerder vanwege corona uitgestelde activiteiten alsnog plaatsvonden. In juni organiseerde de Raad van State in Maastricht de tweejaarlijkse bijeenkomst van de drie Raden van State van de Benelux en het Administratief Hof van Luxemburg. Deze bijeenkomst, gericht op informele collegiale kennisuitwisseling, stond oorspronkelijk gepland in 2020. Met de collega’s uit Brussel en Luxemburg is gesproken over constitutionele advisering door wetgevingsadviseurs en constitutionele toetsing door de rechter: op welke manier(en) gebeurt het en welke ervaringen hebben de verschillende landen ermee? Ook is gesproken over het thema externe oriëntatie (hoe ga je als college om met de buitenwereld?) en formele en informele vormen van terugkoppeling aan regering en parlement ofwel het geven van feedback over ervaringen uit de rechterlijke praktijk.

De vice-president en voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak hebben ook een bezoek gebracht aan Straatsburg om kennis te maken met het werk van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en de Raad van Europa. Inhoudelijk is gesproken over mensenrechten, democratie en rechtsstaat in de verschillende Europese landen, maar ook over zaken als werkdruk en bedrijfsvoering. Dit bezoek is vanwege corona meerdere malen uitgesteld, maar vond uiteindelijk in oktober 2022 plaats.