De Raad als toetser van het klimaatbeleid
De Afdeling advisering toetst sinds 2019 op grond van de Klimaatwet jaarlijks het klimaatbeleid van de regering. In 2022 heeft de Afdeling één beschouwing uitgebracht over zowel de concept-Klimaatnota 2022 als het ontwerp-Beleidsprogramma Klimaat, dat als een wijziging van het klimaatplan is aangemerkt (W18.22.0086/IV). Voor het eerst is deze beschouwing met Prinsjesdag uitgebracht, daarbij gebruik makend van de beschikbare voorlopige ramingen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
De Afdeling advisering heeft geconstateerd dat het in 2022 aangetreden kabinet grote ambities toont in het klimaatbeleid. Onder meer wordt het nagestreefde reductiepercentage van broeikasgassen voor 2030 gesteld op 60%. Daarmee wordt hoger ingezet dan het in de Klimaatwet te verankeren wettelijke streefdoel van 55%. Maar de voorlopige ramingen van het PBL laten zien dat er nog een groot verschil zit tussen de geraamde emissiereductie en het streefdoel. Op basis van het op 1 mei 2022 vastgestelde en voorgenomen beleid wordt een reductie gerealiseerd van 39% tot ten hoogste 50% in 2030. Het kabinet heeft aanvullend beleid aangekondigd om de afstand tot het streefdoel te overbruggen.
De Afdeling advisering heeft in haar beschouwing opgemerkt dat het bestaande beleid nog te weinig inzicht biedt in wat er op de korte en lange termijn concreet moet gebeuren. Daarom heeft zij het kabinet opgeroepen om bestaande beleidsprogramma’s zoveel en zo snel mogelijk om te zetten in concrete uitvoeringsagenda’s. Omdat de arbeidsmarkt krap is en de materialen schaars, moet het kabinet prioriteiten stellen om doelstellingen te halen, de volgorde bepalen waarin het klimaatbeleid wordt uitgevoerd en knelpunten wegnemen zoals het tekort aan infrastructuur voor duurzame energie. Dit alles vraagt om sterke bestuurlijke regie. Daarom wordt aanbevolen om de positie van de minister voor Klimaat en Energie te verstevigen en de regierol van de minister-president te verhelderen.
In de klimaatbeschouwing wordt ook aandacht gevraagd voor de impact van de stijgende energieprijzen. Tegelijkertijd heeft de Afdeling advisering opgeroepen de huidige crisis aan te grijpen om de energietransitie flink te versnellen. Energiebesparende maatregelen zijn niet alleen goed voor het klimaat, investeringen voor de energietransitie kunnen er ook rendabeler door worden.