Reflectie op kwaliteit en werkwijze

Kwaliteit

In de brief worden de volgende aanbevelingen gedaan:

• Maak de departementaal belegde verantwoordelijkheid voor het wetgevingsproces waar
  Voor een integrale benadering van beleid, wetgeving en uitvoering is op elk departement een effectieve invulling van de centraal belegde verantwoordelijkheid voor het wetgevingsproces van belang. De secretarissen-generaal zouden de ‘tegendruk’ voor een evenwichtig wetgevingsproces binnen hun eigen departement moeten realiseren in directe verbinding met de directeuren wetgeving en juridische zaken, zoals chief legal officers.
• Maak nieuw wetgevingsbeleid
  Het ministerie van Justitie en Veiligheid is verantwoordelijk voor het opstellen en bewaken van het wetgevingsbeleid en voor de centrale wetgevingstoets op rechtsstatelijke en bestuurlijke kwaliteit. Voor de centrale wetgevingstoets zijn heldere uitgangspunten nodig. Daarbij gaat het er vooral om dat de noodzaak van nieuwe wetten overtuigend kan worden aangetoond. Ook moeten nieuwe wetten worden getoetst op uitvoerbaarheid en zogenoemde doenbaarheid voor burgers en uitvoeringsorganisaties.
• Geef uitvoeringsorganisaties een eigen rol en plaats in het wetgevingsproces
  Uitvoeringsorganisaties moeten een eigen volwaardige rol krijgen én nemen bij het maken van een realistische inschatting van de effectiviteit en uitvoerbaarheid van wetgeving. Verder is het noodzakelijk dat uitvoeringsorganisaties, beleidsmakers en wetgevingsjuristen op de departementen samenwerken in multidisciplinaire teams. Ook ná invoering van nieuwe wetgeving is het noodzakelijk om onvoorziene of ongewenste effecten permanent te monitoren.
• Beschrijf in het regeerakkoord de ‘wat’-vraag en niet de ‘hoe’-vraag
  De Afdeling advisering raadt aan om in het regeerakkoord alléén te omschrijven welke problemen moeten worden aangepakt en welke doelen moeten worden bereikt, en ook de (politieke) randvoorwaarden die daarbij in acht moeten worden genomen (de ‘wat’-vraag). Dat geeft ruimte om aan het begin van het proces te onderzoeken of daarvoor regelgeving nodig is of dat een andere aanpak meer in de rede ligt (de ‘hoe’-vraag).
• Behandeling van wetgeving in Tweede en Eerste Kamer
  De Afdeling advisering vraagt ook aandacht voor de positie van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. Het is dringend gewenst dat zij als medewetgever meer tijd en aandacht besteden aan het behandelen van wetsvoorstellen en de gevolgen daarvan voor de uitvoering. Ook verdient het aanbeveling na te denken over instrumenten voor het bewaken van de kwaliteit van de wetgeving. Daarnaast kan overleg in een vroeg stadium met de regering over de hoofdlijnen van beleid en wetgeving bijdragen aan het politieke besluitvormingsproces.

Werkwijze

In het najaar van 2021 heeft de Afdeling advisering tijdens twee heidagen gereflecteerd op haar werkwijze. Tijdens de besprekingen is onder meer aan de orde gekomen dat herkenbaarheid van de Afdeling advisering en de verbinding met regering, parlement, departementen en andere relevante spelers van waarde is voor de Afdeling advisering.

Met de Eerste en Tweede Kamer vinden regelmatig contacten plaats, onder meer in de vorm van technische briefing over voorlichtingen en beschouwingen. Het aantreden van een nieuw kabinet is een natuurlijk moment voor het investeren in het netwerk. De kennismaking zal per sectie van de Afdeling advisering worden geconcretiseerd aan de hand van de problemen en/of maatschappelijke opgaven.

Ook is gesproken over het actualiseren van de toetsingskaders. Dat is ook van belang voor de noodzakelijke aandacht voor de kwaliteit van wetgeving en beleid. Naast de continue waarde van de juridische toets is de beleidsanalytische toets belangrijker geworden. In samenhang hiermee is ook aandacht geschonken aan de wijze waarop de toetsing zichtbaar is in de adviezen. Over het actualiseren van de toetsingskaders en de wijze van toetsing zal in 2022 nader worden gecommuniceerd.