De Raad als toetser van het klimaatbeleid
De Afdeling advisering toetst het klimaatbeleid van de regering. In 2019 bracht de Afdeling advisering een beschouwing uit over het eerste Klimaatplan van de regering. In oktober 2020 bracht zij een beschouwing uit over de eerste Klimaatnota. In het najaar van 2021 bracht zij voor de eerste keer een beschouwing uit over de Klimaatnota met zogenoemde voortgangsrapportage. Hierin constateerde de Afdeling advisering dat de klimaatdoelstellingen in de Nederlandse Klimaatwet voor 2030 en 2050 uit zicht zijn.
De Afdeling advisering zette uiteen dat het feit dat het kabinet demissionair is, haar niet ontslaat van de plicht om te doen wat nodig is. De aard en omvang van de klimaatcrisis maken het noodzakelijk om onmiddellijk in te grijpen. De Afdeling advisering verwees hierbij naar het IPCC-rapport van zomer 2021. Daaruit blijkt dat de klimaatverandering al invloed heeft op weers- en klimaatextremen in elke regio over de hele wereld. De ernstige overstromingen in de zomer van 2021, onder andere in het zuiden van Nederland en vlak over de grens in België en Duitsland, zijn hiervan een duidelijk voorbeeld. De Europese Unie heeft de klimaatambities al opgeschroefd. Dit alles zou voor het kabinet des te meer reden moeten zijn om nú extra structurele maatregelen te nemen, aldus de Afdeling advisering.
Om klimaatverandering tegen te gaan is meer nationale regie nodig - in bestuur én uitvoering. De Afdeling advisering adviseerde één minister in het kabinet aan te stellen die de verantwoordelijkheid voor het totale klimaatbeleid draagt. Daarnaast kan worden gedacht aan een adequate, nationale programmaorganisatie onder diens verantwoordelijkheid, gericht op het monitoren en sturen van de uitvoering. Gemeenten, provincies en waterschappen moeten een stevige rol behouden in de fase van consultatie en overleg, en uiteraard in het netwerk van de uitvoering.
Verder moet de Nederlandse Klimaatwet substantieel worden gewijzigd in het licht van de nieuwe Europese Klimaatwet en andere nieuwe Europese klimaatregelgeving. De Europese regelgeving is ambitieuzer en specifieker. Nederland moet daarbij aansluiten en een voorstel om de Nederlandse Klimaatwet te wijzigen, moet snel in procedure worden gebracht. Daarnaast ligt het voor de hand om ook de beleidscyclus in de Nederlandse Klimaatwet in lijn te brengen met de begrotingscyclus.