Stikstof
Stikstof in het nieuws
Stikstof is volop in het nieuws. Vaak komen daarin de uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State ter sprake. Hieronder een overzicht van de meest relevante uitspraken in de laatste drieënhalf jaar.
In uitspraken over stikstof komen verschillende begrippen voor die niet voor elke lezer duidelijk zijn. Die begrippen worden hieronder kort toegelicht.
Lopende rechtszaken over stikstof
Op dit moment heeft de Afdeling bestuursrechtspraak diverse rechtszaken in behandeling waar stikstof een belangrijke rol speelt. We lichten er hier drie uit.
Vervolg zaak tracébesluit ViA15
Na de eerste tussenuitspraak van 20 januari 2021 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak op 5 april 2023 een tweede tussenuitspraak gedaan in de zaak over het tracébesluit ViA15. Met de tweede tussenuitspraak staat vast dat de stikstofberekening die aan de passende beoordeling voor het tracébesluit ViA15 ten grondslag ligt, in orde is. Wat overblijft zijn de bezwaren van vijf bezwaarmakers tegen de passende beoordeling en de externe saldering. De Afdeling bestuursrechtspraak zet de procedure met deze bezwaarmakers voort en doet later een definitieve uitspraak over het tracébesluit voor de ViA15 (zaaknummer 201702813/20).
Vervolg zaak Brabantse plannen Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat
In een tussenuitspraak van november 2021 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak een aantal gebreken geconstateerd in de plannen voor een gebiedsproject aan weerszijden van de A59 tussen Waalwijk en ’s-Hertogenbosch. Zo werd er niet voldaan aan de voorwaarden voor het zogenoemde extern salderen. De provincie Noord-Brabant kreeg een half jaar de tijd om te motiveren of alsnog aan die voorwaarden kon worden voldaan. In juli 2022 kwam de provincie met de nadere onderbouwing. De Afdeling bestuursrechtspraak zet de procedure met nog vier bezwaarmakers voort onder zaaknummer 201805874/8 en doet later een definitieve uitspraak over de inpassingsplannen.
Handhavingszaken PAS-melders in Utrecht en Overijssel - zitting 13 november 2023
Op 13 november 2023 houdt de Afdeling bestuursrechtspraak een zitting in drie zaken over zogenoemde PAS-melders. Het gaat om weigeringen van de colleges van gedeputeerde staten van Utrecht en Overijssel om maatregelen te nemen tegen PAS-melders. Het gaat om agrarische bedrijven die onder het Programma Aanpak Stikstof konden volstaan met een melding, terwijl later bleek dat een natuurvergunning nodig was. De zitting wordt gehouden in zaken waarin de rechtbank Midden-Nederland in september 2021 en de rechtbank Overijssel in januari 2022 en mei 2022 eerder uitspraken in deden. Op de hoogte blijven van de uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak? Meld je aan voor de e-mailservice met zaaknummers 202106907/1, 202201726/1 en 202203931/1.
Belangrijke uitspraken over stikstof
Sinds de PAS-uitspraak van mei 2019 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak vele uitspraken gedaan waarin stikstof een rol speelt. Hieronder lichten we de meest opvallende uitspraken uit.
Einduitspraak Porthos-project
Op 16 augustus 2023 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak in een einduitspraak geoordeeld dat het Porthos-project mag doorgaan. De minister van Economische Zaken en Klimaat en de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening hebben op basis van objectieve gegevens aangetoond dat uitgesloten is dat het project acht omliggende Natura 2000-gebieden aantast.
Uitspraken Circuit Zandvoort
Op 5 juli 2023 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak in drie uitspraken geoordeeld dat de races op Circuit Zandvoort door kunnen gaan. De drie zaken gingen over de natuurvergunning en twee ontheffingen die de provincie Noord-Holland verleende voor het circuit. Enkele natuur- en milieuorganisaties zijn het niet eens met die besluiten en waren daartegen in hoger beroep gekomen bij de Afdeling bestuursrechtspraak.
Uitspraak rekenafstand 25 kilometer voor stikstof
Op 5 april 2023 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak geoordeeld dat voor het berekenen van stikstof uitgegaan mag worden van een zogenoemde rekenafstand van 25 kilometer. Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak is overtuigend gemotiveerd dat de maximale afstand waarbinnen voor een individueel project nog die wetenschappelijke betrouwbare stikstofberekeningen kunnen worden gedaan, 25 kilometer is.
Uitspraak bouwvrijstelling
Op 2 november 2022 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak geoordeeld dat de bouwvrijstelling stikstof niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State kan daardoor niet anders dan constateren dat die bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. Hoewel de bouwvrijstelling daarmee van tafel is, betekent dat niet dat er nu een algehele bouwstop geldt. Net als in de situatie vóórdat de bouwvrijstelling werd ingevoerd, moet per project onderzoek worden gedaan naar de mogelijke gevolgen van de uitstoot van stikstof.
Uitspraak over stikstofbeoordeling koe in de wei
Op 12 oktober 2022 is uitspraak gedaan over hoe de stikstofuitstoot van koeien in de wei beoordeeld moet worden. Daar is tot nu toe veel onduidelijkheid over. De rechtbank Midden-Nederland deed daarover in september 2021 een eerdere uitspraak. In hoger beroep oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak dat het weiden van koeien geen negatieve gevolgen voor de natuur heeft als de toename van stikstofuitstoot van koeien in de wei weggestreept kan worden tegen een afname van de stikstofuitstoot doordat minder stalmest wordt uitgereden.
Uitspraak over emissiearme stallen
Op 7 september 2022 deed de Afdeling bestuursrechtspraak drie uitspraken over natuurvergunningen voor emissiearme stallen van drie melkveehouders in de provincie Utrecht. Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak is het onzeker of emissiearme melkveestallen in de praktijk doen wat ze beloven, terwijl zekerheid volgens Europese natuurbeschermingsregels wel vereist is bij het verlenen van natuurvergunningen.
Uitspraak over externe saldering
Op 24 november 2021 deed de Afdeling bestuursrechtspraak een uitspraak over de Noord-Brabantse inpassingsplannen voor de Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat. In die uitspraak komen de voorwaarden voor de ‘externe saldering’ aan de orde.
Uitspraak over tracébesluit ViA15
Op 20 januari 2021 deed de Afdeling bestuursrechtspraak een uitspraak over het tracébesluit A15/A12 Ressen-Oudbroeken (ViA15). Die uitspraak gaat in op de zogenoemde afkap van 5 kilometer in het SRM2-rekenmodel waarmee de stikstofgevolgen van wegverkeer worden berekend.
Uitspraak over intrekken natuurvergunning
Op 20 januari 2021 deed de Afdeling bestuursrechtspraak een uitspraak over de omstandigheden die een rol spelen bij het intrekken van natuurvergunningen.
Uitspraak over weiden van vee
Op 9 september 2020 bevestigde de Afdeling bestuursrechtspraak haar eerdere uitspraak van 29 mei 2019 dat een vergunning voor melkveehouderij ook betrekking moet hebben op het weiden van dat melkvee.
Uitspraak over ADC-toets en beperkte toename van stikstofuitstoot
Op 4 maart 2020 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak dat de nieuwe overnachtingshaven Spijk bij Lobith mag worden aangelegd. Er is een zogenoemde ADC-toets uitgevoerd. Daarnaast is de beperkte toename van stikstofuitstoot niet van merkbare invloed op de natuurgebieden in de omgeving.
Uitspraak over ADC-toets
In een uitspraak van 24 juli 2019 gaf de Afdeling bestuursrechtspraak groen licht voor de verbreding van de Kempenbaan-West in Veldhoven en een nieuwe aansluiting op de rijksweg A67. Ook in deze zaak is de zogenoemde ADC-toets succesvol doorlopen.
Programma Aanpak Stikstof
Op 29 mei 2019 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet gebruikt mag worden om toestemming te geven voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken. Het PAS voldoet niet aan de natuurbeschermingsregels in de Europese Habitatrichtlijn. Daarom mag de overheid daar geen gebruik meer van maken.