De Afdeling bestuursrechtspraak toetst of de overheid het recht goed heeft toegepast bij het nemen van een besluit. In dit onderdeel vindt u alle uitspraken die de Raad van State op zijn website publiceert. Meer informatie over de taak van de Afdeling bestuursrechtspraak vindt u in de rubriek Bestuursrechtspraak.
Toon overzicht van de actuele uitspraken:
Bij besluiten van onderscheidenlijk 23 augustus 2016, 22 augustus 2016 en 2 november 2016 hebben de staatssecretaris van Economische Zaken, de minister van Infrastructuur en Milieu en het college van het gedeputeerde staten van Fryslân op grond van de artikelen 19a en 19b van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: Nbw 1998) het beheerplan "Schiermonnikoog" vastgesteld.
Bij besluiten van onderscheidenlijk 17 november 2016, 15 november 2016, 2 november 2016 en 13 september 2016 hebben verweerders op grond van de artikelen 19a en 19b van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: Nbw 1998) het beheerplan "Waddenzee" vastgesteld.
Bij besluiten van onderscheidenlijk 23 augustus 2016, 22 augustus 2016 en 2 november 2016 hebben de staatssecretaris van Economische Zaken, de minister van Infrastructuur en Milieu en het college van het gedeputeerde staten van Fryslân op grond van de artikelen 19a en 19b van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: Nbw 1998) het beheerplan "Terschelling" vastgesteld.
Bij besluit van 18 april 2016 heeft de minister met toepassing van de in artikel 6, vijfde lid, van de Wet openbaarheid van bestuur (hierna: Wob) vermelde uitzonderingssituatie een verzoek van [belanghebbende] om door de stichting aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) verstrekte informatie openbaar te maken, gedeeltelijk ingewilligd.
Bij brief van 25 mei 2016 heeft het college een verzoek van [appellant] om vergoeding van schade afgewezen.
Bij besluit van 3 augustus 2015 heeft de korpschef beslist op een verzoek van [appellant] om inzage in of mededeling van de verwerking en verstrekking van hem betreffende persoonsgegevens.
Bij brief van 17 maart 2016 heeft de AP een verzoek van [appellant] om advies in een geschil met de korpschef van politie niet-ontvankelijk verklaard voor zover het ziet op een besluit van de korpschef van 3 augustus 2015 en niet in behandeling genomen voor zover het ziet op een besluit van de korpschef van 14 december 2015.
Bij besluit van 22 december 2015 heeft het college de aanvraag van [appellant] om een standplaatsvergunning voor de locatie Heer Bokelweg ter hoogte van nummer 14 te Rotterdam, afgewezen.
Bij besluit van 1 oktober 2015 heeft het college het verzoek van [appellant] om zijn inschrijving op de anciënniteitlijst voor de vrijdagmarkt in Schiebroek te Rotterdam en zijn anciënniteitsrecht op naam van zijn zoon [zoon] over te schrijven, afgewezen.
Bij besluit van 28 juni 2016 heeft het college geweigerd aan [appellant] een omgevingsvergunning voor het bouwen van onder meer stallen ten behoeve van een melkrundveehouderij op het perceel [locatie] te Heusden te verlenen.
Bij besluit van 3 augustus 2016 heeft de korpschef een verzoek van [appellant] om kennisneming van hem betreffende politiegegevens die naar aanleiding van zijn aangifte van mishandeling van 31 maart 2016 worden verwerkt toegewezen.
Bij besluit van 20 februari 2017 heeft de raad het bestemmingsplan "Centrum Rijen Oost" en het gelijknamige exploitatieplan vastgesteld.
Bij besluit van 2 mei 2016 heeft het college aan Oned B.V. een omgevingsvergunning verleend voor het tijdelijk opslaan van goederen in loodsen behorend tot een voormalig militair complex op het perceel Haimersweg 210 te Enschede (hierna: het perceel).
Bij besluit van 22 april 2016 heeft het college aan [appellant] een boete opgelegd van € 13.500,- wegens het zonder vergunning omzetten van de zelfstandige woonruimte aan de [locatie] in onzelfstandige woonruimten.
Bij besluit van 18 december 2015 heeft het college aan [vergunninghouder] een omgevingsvergunning verleend voor het in afwijking van het bestemmingsplan oprichten van een kapschuur op het perceel [locatie 1] te Anderen (hierna: het perceel).
Bij besluit van 11 oktober 2016 heeft het college, voor zover thans van belang, de tot winkelcentrum In den Vijfhoek te Oldenzaal behorende overdekte passages krachtens artikel 9 van de Wegenwet aan het openbaar verkeer onttrokken.
Bij besluit van 11 oktober 2016 heeft het college, voor zover thans van belang, de tot winkelcentrum In den Vijfhoek te Oldenzaal behorende overdekte passages krachtens artikel 9 van de Wegenwet aan het openbaar verkeer onttrokken.
Bij besluit van 22 juli 2015 heeft het college [appellant] gelast de bouwwerkzaamheden op het perceel aan de [locatie] te Veenendaal (hierna: het perceel) te staken onder oplegging van een dwangsom van € 15.000,00 per geconstateerde overtreding tot een maximum van € 60.000,00.
Bij besluit van 5 januari 2016 heeft de minister [appellante] een bestuurlijke boete opgelegd van € 83.600,00 wegens overtreding van artikel 4:3, eerste lid van de Arbeidstijdenwet (hierna: Atw).
Bij besluit van 15 september 2015 heeft het college [appellante] onder oplegging van een dwangsom van € 10.000 ineens gelast de permanente bewoning door [partner] van het recreatieverblijf op het perceel [locatie] te Berkhout te laten staken en gestaakt te laten houden.
Bij besluit van 9 juni 2016 heeft de Algemene Raad de door [appellant] verschuldigde financiële bijdrage over het jaar 2016 vastgesteld op een bedrag van € 790,00.
Bij besluit van 7 maart 2016 heeft de minister [appellante] een boete opgelegd van € 16.000,00 wegens overtreding van artikel 2, eerste lid, van de Wet arbeid vreemdelingen (hierna: de Wav).
Bij brieven van 12 januari 2016 en 24 januari 2016 hebben AGRAforce en [appellant sub 3] het college verzocht om handhavend op te treden tegen het in strijd met het bestemmingsplan buiten het bouwvlak plaatsen van speeltoestellen en andere bouwwerken, geen gebouwen zijnde, op de minicampings op de volgende percelen: [locatie 1] te Grijpskerke, [locatie 2] te Biggekerke, [locatie 3] te Koudekerke, [locatie 4] te Vrouwenpolder en [locatie 5] te Biggekerke, alle gelegen in de gemeente Veere.
Bij besluit van 26 april 2016 heeft het college aan [appellante] lasten onder dwangsom opgelegd om het gebruik van het perceel aan de [locatie] te Roermond voor buitenopslag te staken en gestaakt te houden en het gebruik van de bestaande bebouwing voor het hebben van een tweede (bedrijfs-) woning te staken en gestaakt te houden. Beide lasten zijn opgelegd onder een dwangsom van € 1.500 per overtreding met een maximum van € 15.000.
Bij besluit van 27 november 2015 heeft de korpschef het verzoek om informatie over [bedrijf] gedeeltelijk afgewezen.
Bij besluit van 30 april 2015, verzonden op 4 mei 2015, heeft de raad op aanvraag van [belanghebbende A] een vergoeding toegekend voor verleende rechtsbijstand.
Bij besluit van 16 mei 2017 heeft de raad het bestemmingsplan "Wilhelminahaven" vastgesteld.
Bij besluit van 27 september 2016 heeft het college zijn beslissing tot toepassing van spoedeisende bestuursdwang ter zake van een bodemverontreiniging op het perceel [locatie] te Albergen, op schrift gesteld. Daarbij heeft het college bepaald dat de kosten van de toepassing van de spoedeisende bestuursdwang voor rekening van [appellant] komen.
Bij besluit van 11 juli 2017 heeft het college de vierde wijziging van het Aanwijzingsbesluit ondergrondse containers voor huishoudelijk restafval, gemeente Breda, waarbij onder meer locatie OG0060 ter hoogte van de Berkendreef - Vossendreef te Ulvenhout is aangewezen voor het plaatsen van een ondergrondse restafvalcontainer (hierna: orac), vastgesteld.
Bij besluit van 9 maart 2015 heeft het college aan [vergunninghouder] een omgevingsvergunning verleend voor het in gebruik nemen van een deel van een bestaande loods voor de opslag van groente en fruit op het perceel [locatie] te Rumpt.
Bij besluit van 29 maart 2016 heeft de minister [appellant] een boete van € 4.000,00 opgelegd wegens overtreding van artikel 2, eerste lid, van de Wet arbeid vreemdelingen (hierna: de Wav).
Bij besluit van 25 augustus 2016 heeft het college [appellant] onder oplegging van een dwangsom gelast om het gebruik van de woning aan de [locatie] te Amstelveen en de daarbij behorende gronden en berging ten behoeve van de huisvesting van meer dan één huishouden te staken en gestaakt te houden.
Bij besluit van 1 augustus 2016 heeft het college een verzoek van [appellant] om handhavend optreden tegen de aanwezigheid van coniferen aan de westkant van het perceel aan de [locatie 1] in Staphorst afgewezen.
Bij besluit van 27 november 2015 heeft het college [wederpartij] een bestuurlijke boete van € 4.000,- opgelegd.
Bij besluit van 16 mei 2016 heeft het college het verzoek van [appellant] en anderen om handhavend optreden tegen bouwactiviteiten in afwijking van een aan Jekyll Beheer B.V. verleende omgevingsvergunning op het perceel Koperwieklaan 1 te Bilthoven (hierna: het perceel) afgewezen.
Bij besluit van 4 april 2016 heeft de korpschef het verzoek om informatie over de rechtsbijstand die is verleend aan agenten die als verdachte of getuige zijn aangemerkt naar aanleiding van de arrestatie en het overlijden van [overledene] gedeeltelijk afgewezen.
Bij besluit van 18 augustus 2016 heeft het college aan [vergunninghouder] een omgevingsvergunning verleend voor het legaliseren van een schutting op het perceel [locatie 1] te Giethoorn.
Bij brief van 18 februari 2016 hebben [appellant], handelend onder de naam [bedrijf A], alsmede de genoemde rechtspraktijk zelf de Deken verzocht om handhavend op te treden tegen [belanghebbende A] en [belanghebbende B]
Bij besluit van 30 januari 2017 heeft de burgemeester aan [appellant] een huisverbod opgelegd en gelast de woning aan [locatie] te Den Haag onmiddellijk te verlaten en deze woning voor een periode van tien dagen niet te betreden, noch daarin aanwezig te zijn of zich daarbij op te houden. Bij dit besluit heeft de burgemeester [appellant] voorts verboden om gedurende deze periode contact op te nemen met zijn [vriendin], die in de woning woont.
Bij besluit van 2 februari 2016 heeft het college aan ReststoffenEnergieCentrale B.V., handelend onder de naam Omrin, vijf lasten onder dwangsom opgelegd wegens overtredingen van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wet milieubeheer en het Activiteitenbesluit milieubeheer die hebben plaatsgevonden gedurende een storing op 1 en 2 oktober 2015 bij de Reststoffen Energie Centrale (hierna: REC) aan de Lange Lijnbaan 14 te Harlingen.
Bij besluit van 21 augustus 2015 heeft het college het verzoek van [appellant] om handhavend optreden tegen het gebruik van het tuinhuis op het perceel [locatie 1] in Molkwerum (hierna: het perceel) afgewezen.
Bij besluit van 7 januari 2016 heeft de raad de aan [appellant] verleende toevoeging ingetrokken.
Bij besluit van 1 oktober 2015 heeft het college aan [vergunninghouder] een omgevingsvergunning verleend voor het bouwen van een tijdelijk logiesgebouw voor de duur van tien jaar voor het huisvesten van arbeidsmigranten op het perceel Nehobolaan 8a te Tienray (hierna: het perceel).
Bij besluit van 30 augustus 2016 heeft de minister aan het college een subsidie verleend van € 524.132,00 voor de uitvoering van het instandhoudingsplan voor het rijksmonument "De Vestingwerken" te ‘s-Hertogenbosch met monumentnummer 21949 en de subsidieaanvraag voor het overige afgewezen.
Bij besluit van 5 juli 2017 heeft de raad het bestemmingsplan "Kerkweg 155, 157 en 157a" vastgesteld.
Bij besluit van 27 oktober 2016 heeft het college bij [appellant] een dwangsom van € 10.000,00 ingevorderd.
Bij besluit van 4 april 2017 heeft het college de tweede wijziging van het Aanwijzingsbesluit ondergrondse containers voor huishoudelijk restafval deelplan A, gemeente Breda, waarbij onder meer locatie OG0114 ter hoogte van het perceel [locatie 1] te Breda is aangewezen voor het plaatsen van twee ondergrondse restafvalcontainers (hierna: orac’s), vastgesteld.
Bij besluit van 11 mei 2016 heeft het college het verzoek van [appellant] om handhavend op te treden tegen het gebruik van een schuur op het perceel [locatie] te Stroobos in strijd met het bestemmingsplan, afgewezen.
Bij besluit van 20 mei 2016 heeft het college aan McDonald's Nederland B.V. omgevingsvergunning verleend voor het herinrichten van het terrein, het vervangen van de terreinobjecten, het aanleggen van een fietspad en het kappen van 19 bomen op het perceel Amersfoortseweg 24 te Huis ter Heide.
Bij besluit van 16 september 2016 heeft het college [wederpartij], onder oplegging van een last onder dwangsom van maximaal € 8.000,00, gelast de overtreding van de bepalingen inzake de beroepskracht-kind-ratio te beëindigen en beëindigd te houden.
Bij besluit van 29 juli 2016 heeft de burgemeester geweigerd de verklaring van [appellante] dat zij het Nederlanderschap wil verkrijgen te bevestigen.
Bij uitspraak van 4 augustus 2017 heeft de rechtbank het verzoek van [appellant] om schadevergoeding op grond van artikel 8:88, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) afgewezen. Deze uitspraak is aangehecht.
Bij besluit van 13 juli 2016 heeft de raad de eerder aan [appellant] verleende toevoeging voor gesubsidieerde rechtsbijstand ingetrokken.
Bij besluit van 11 juli 2017 heeft het college het uitwerkingsplan "Hendrik Wormser" vastgesteld.
Bij besluit van 19 januari 2017 heeft het college de aan [appellant] verleende urgentieverklaring ingetrokken.
Bij besluit van 28 september 2017 heeft het college aan [vergunninghoudster] vergunning verleend voor de ontgronding van de percelen kadastraal bekend gemeente Vlagtwedde, sectie S, nrs. 1078, 1077, 730, 1125, 1135, 1136 en 729, plaatselijk bekend als de locatie Sellingerbeetse. Ook heeft het college [vergunninghoudster] bij dit besluit machtiging verleend om met de uitvoering aan te vangen zolang deze vergunning niet onherroepelijk is. Het college heeft daarnaast besloten dat geen milieueffectrapport (hierna: MER) behoeft te worden opgesteld.
Bij besluit van 11 maart 2016 heeft de Belastingdienst/Toeslagen het voorschot kinderopvangtoeslag van [appellante] over 2015 herzien en op nihil gesteld.
Bij besluit van 21 september 2015 heeft de Belastingdienst/Toeslagen de aanvraag kinderopvangtoeslag van [appellante] voor het jaar 2015 afgewezen.
Bij besluit van 5 augustus 2016 heeft de Belastingdienst/Toeslagen de kinderopvangtoeslag van [wederpartij] over 2014 definitief berekend op € 11.638,00 en € 11.295,00 aan teveel betaalde voorschotten van haar teruggevorderd.
Bij besluit van 14 juni 2016 heeft het college de schuldhulpverlening aan [appellante] beëindigd.
Bij besluit van 1 juni 2016 heeft het college van burgemeester en wethouders van Den Haag het verzoek van [appellante] om ontheffing van de inburgeringsplicht afgewezen.
Bij besluit van 12 januari 2017 heeft de Belastingdienst/Toeslagen een verzoek van [appellante] om een persoonlijke betalingsregeling afgewezen.
Bij besluit van 21 oktober 2016 heeft de Belastingdienst/Toeslagen het aan [appellant] toegekende voorschot zorgtoeslag over 2016 herzien en op nihil gesteld.
Bij besluit van 21 november 2016 heeft de Belastingdienst/Toeslagen het aan [appellante] toegekende voorschot huurtoeslag over 2016 herzien en op nihil gesteld.
Bij besluit van 8 juli 2016 heeft de Belastingdienst/Toeslagen de zorgtoeslag van [appellant] over 2015 definitief op nihil gesteld en € 942,00 aan teveel betaalde voorschotten van hem teruggevorderd.
Bij besluit van 28 juli 2016 heeft de minister een verzoek van [appellante] haar ontheffing te verlenen van de inburgeringsplicht afgewezen.
Bij besluit van 31 oktober 2017 heeft de raad het bestemmingsplan "Buitengebied 2009, uitbreiding zandwinning Sellingerbeetse" vastgesteld.
Bij besluit van 6 juli 2017 heeft de raad van de gemeente Den Haag het plan van scholen 2018-2020 vastgesteld.
Bij besluit van 7 maart 2018 is de vreemdeling in vreemdelingenbewaring gesteld.
Bij besluit van 29 maart 2018 is de vreemdeling in vreemdelingenbewaring gesteld.
Bij besluit van 14 mei 2018 heeft de staatssecretaris een aanvraag van de vreemdeling om haar een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen, afgewezen.
Bij besluiten van 30 november 2017 heeft de raad de bestemmingsplannen "Reconstructie N34 aansluiting Klijndijk" en "Reconstructie N34 Afslag Odoorn Noord - Exloo" vastgesteld.
Bij besluit van 14 februari 2017 heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Soest de coördinatieregeling als bedoeld in artikel 3.30 van de Wet ruimtelijke ordening (hierna: de Wro) van toepassing verklaard op de voorbereiding en bekendmaking van het bestemmingsplan "Synergieplan" en omgevingsvergunningen voor het oprichten van vijf woningen op het perceel Nieuwstraat 25, voor het oprichten van veertien woningen op de percelen Chalonhof/Beukenlaan 3A en van het besluit hogere grenswaarden geluid voor zes woningen in het plangebied Chalonhof/Beukenlaan 3A.
Bij besluit van 25 januari 2018 hebben gedeputeerde staten krachtens de Ontgrondingenwet vergunning verleend aan het college en burgemeester en wethouders van Zeewolde voor het ontgronden van het perceel sectie A, nummer 5689, in het kader van het project "toekomstige woningbouw Eilandenrijk A en B en Randzone" in Zeewolde.
Bij besluit van 20 februari 2017 heeft de staatssecretaris een aanvraag van de vreemdeling om haar een machtiging tot voorlopig verblijf te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 5 december 2016 heeft de staatssecretaris aanvragen van de vreemdelingen om hun een machtiging tot voorlopig verblijf te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 23 mei 2017 heeft de staatssecretaris, voor zover thans van belang, een aanvraag van de vreemdeling om hem een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 2 oktober 2015 heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid [verzoekster] een boete opgelegd van € 72.000,00 wegens overtreding van artikel 2, eerste lid, en artikel 15a van de Wet arbeid vreemdelingen.
Bij besluit van 12 juli 2017 heeft de staatssecretaris een aanvraag van de vreemdeling om hem een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 15 juni 2017 heeft de staatssecretaris een aanvraag om de vreemdeling een machtiging tot voorlopig verblijf te verlenen, afgewezen.
Bij onderscheiden besluiten van 24 januari 2017 heeft de staatssecretaris aanvragen om ten behoeve van de vreemdeling en haar minderjarig kind een machtiging tot voorlopig verblijf te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 18 januari 2017 heeft Holland Rijnland de aanvraag van [appellante] om een urgentieverklaring afgewezen.
Bij besluit van 12 december 2016 heeft de staatssecretaris een aanvraag van de vreemdeling om hem een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen afgewezen en een inreisverbod tegen hem uitgevaardigd.
Bij onderscheiden besluiten van 26 januari 2017 heeft de staatssecretaris, voor zover thans van belang, aanvragen van de vreemdelingen om hun een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 18 december 2017 heeft de staatssecretaris, voor zover thans van belang, een aanvraag van de vreemdeling om hem een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 18 december 2017 heeft de staatssecretaris, voor zover thans van belang, een aanvraag van de vreemdeling om haar een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd te verlenen, afgewezen.
Bij besluit van 22 september 2017 (hierna: het herstelbesluit) hebben provinciale staten ter uitvoering van de tussenuitspraak het inpassingsplan "Nieuwe Verbinding Grenscorridor N69" opnieuw, gewijzigd, vastgesteld.
Bij besluit van 10 oktober 2014 heeft de Belastingdienst/Toeslagen de zorgtoeslag, het kindgebonden budget en de huurtoeslag voor [appellante] over 2012 definitief berekend en vastgesteld.
Bij besluit van 29 februari 2016 heeft de burgemeester de aanvraag van [wederpartij] om verlening van een vergunning op grond van de Drank- en Horecawet (hierna: DHW) voor de uitoefening van een horecabedrijf aan [locatie 1] te Leiden, afgewezen.
Bij besluit van 6 maart 2018 heeft de raad het bestemmingsplan "N34-verdubbeling" opnieuw vastgesteld.
Bij besluit van 15 mei 2015 heeft de Belastingdienst/Toeslagen de kinderopvangtoeslag van [appellant] over het jaar 2013 definitief berekend en vastgesteld op nihil.
Bij besluit van 26 januari 2017 heeft het college aan [appellant] een bedrag van € 381.042,00, te vermeerderen met de wettelijke rente met ingang van 28 oktober 2013, aan nadeelcompensatie toegekend.
Bij besluit van 24 maart 2016 heeft het college een bestuurlijke boete ter hoogte van € 4.000,- opgelegd aan [appellant sub 1] wegens handelen in strijd met de Huisvestingswet 2014 en is het college overgegaan tot invordering van deze boete.
Bij besluit van 29 juli 2015 heeft het college aan [appellante] een omgevingsvergunning verleend voor het realiseren van een terrasoverkapping op het perceel [locatie 1] te Velp (hierna: het perceel).
Bij besluit van 26 januari 2016 heeft het college een omgevingsvergunning eerste fase verleend aan [vergunninghouder] voor het, in afwijking van het bestemmingsplan, gebruiken van het pand aan de [locatie] te Schiedam (hierna: het perceel) als hotel.
Bij besluit van 31 mei 2016 heeft het college een omgevingsvergunning tweede fase verleend aan [vergunninghouder] voor het verbouwen van het pand aan de Lange Haven 71 te Schiedam (hierna: het perceel) tot hotel en daaraan voorschriften verbonden.
Bij besluit van 26 juli 2016 heeft het college, onder oplegging van een dwangsom van € 250,00 per week met een maximum van € 10.000,00, [appellant A] en [appellant B] gelast om het met het bestemmingsplan strijdige gebruik van de recreatiewoning op het adres [locatie] (hierna: het perceel) te staken en gestaakt te houden.
Bij besluit van 16 augustus 2016, gewijzigd bij besluit van 26 augustus 2016, heeft de raad van de orde van Advocaten Noord-Nederland (hierna: de raad van de orde) geweigerd aan [appellante] een verklaring te verlenen dat haar advocaatstage is voltooid.
Bij besluit van 19 oktober 2015 heeft het college ambtshalve de nationaliteit van [appellant] aangepast in de basisregistratie personen (hierna: BRP).
Bij besluit van 30 maart 2016 heeft het college aan Stichting RiF010 (hierna: vergunninghoudster) een watervergunning verleend voor het inrichten van een watersportgebied in de Binnenrotte en binnen de zoneringen van hierlangs gelegen boezemwaterkering ter plaatse van de Steigersgracht/Hang te Rotterdam.
