Nieuws

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 21 mei 2025 de voorlichting over een rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie vastgesteld. De voorlichting is op 26 mei 2025 gepubliceerd op de website van de Raad van State.

Het komt regelmatig voor dat de overheid wordt geconfronteerd met niet-alledaagse, diepingrijpende situaties van groepen burgers. Recente voorbeelden zijn toeslagen, Groningen, rampen zoals MH17 of de overstroming in Limburg, of ook de transgenderwetgeving. De gebruikelijke juridische kaders bieden hiervoor niet altijd een oplossing. Met een afwegingskader wil de Afdeling advisering van de Raad van State de Rijksoverheid een aantal uitgangspunten aanreiken voor het omgaan met klemmende situaties. Het afwegingskader kan ook voor andere overheden van betekenis zijn.

De bestuursrechter hoeft geen rekening te houden met de ‘first in, first out’-aanpak (‘fifo’‑aanpak) van de minister van Asiel en Migratie bij het bepalen van de beslistermijn en de hoogte van de dwangsom als de minister niet op tijd beslist op nareisaanvragen. Dat oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak van vandaag (21 mei 2025).

Een gedupeerde van de toeslagenaffaire krijgt acht weken de tijd om haar beroep op de zogenoemde hardheidsclausule bij de overname van een private toeslagschuld, nader te onderbouwen. Dat blijkt uit een tussenuitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van vandaag (21 mei 2025). Als de bestuursrechter een burger in een tussenuitspraak de gelegenheid geeft om haar beroep nader te onderbouwen, wordt dat een burgerlus genoemd.

De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft een conclusie gevraagd aan staatsraad advocaat-generaal Peter Wattel over de betekenis van artikel 5.2, derde lid, van de Wet open overheid. Die betekenis is belangrijk voor de reikwijdte van de in die bepaling neergelegde verplichting van bestuursorganen om persoonlijke beleidsopvattingen te verstrekken (in niet tot personen herleidbaar vorm) als het om documenten gaat die zijn opgesteld ten behoeve van formele bestuurlijke besluitvorming. Dit is voor de uitvoeringspraktijk van de Wet open overheid van groot belang.

Het kabinet zet een stap om de begrotingsdiscipline te handhaven door in de Voorjaarsnota 2025 het trendmatig begrotingsbeleid te bestendigen. Bij trendmatig begrotingsbeleid zijn er vastgestelde kaders voor de overheidsuitgaven, terwijl de belastinginkomsten meebewegen met de economische groei. Een dergelijk beleid zorgt voor rust en heeft een stabiliserend effect op de economie. In 2025 en 2026 voldoet de rijksbegroting aan de nationale begrotingsregels. De kaders voor de overheidsuitgaven en -inkomsten worden gehandhaafd. Nieuwe uitgaven worden financieel gedekt. Tegenover lastenverzwaringen staan ongeveer even grote lastenverlichtingen. Hoewel Nederland in 2025 en in 2026 naar verwachting binnen de grenswaarden van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) voor overheidsschuld en begrotingstekort blijft, voldoet de rijksbegroting niet aan de Europese begrotingsregels vanwege een hogere uitgavengroei dan maximaal is toegestaan.

De gevolgen van de gaswinning in Groningen zijn zeer ingrijpend voor de inwoners van het gebied. In 2023 concludeerde de parlementaire enquêtecommissie Groningen in het rapport ‘Groningers boven gas’ dat de belangen van de inwoners onvoldoende zijn meegenomen bij de aardgaswinning en dat Nederland een ereschuld heeft opgebouwd aan de mensen in Groningen en Noord-Drenthe. In de kabinetsreactie op de enquête (‘Nij Begun’) zijn daarom maatregelen aangekondigd. Met dit wetsvoorstel wil het kabinet de volgende maatregelen uit de kabinetsreactie in de wet vastleggen:

Het Hof van Justitie in Luxemburg heeft in een arrest van vandaag (8 mei 2025) antwoord gegeven op zogenoemde prejudiciële vragen van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Zij wilde van het Europese Hof weten in welke gevallen de minister van Asiel en Migratie op basis van de Europese Procedurerichtlijn, de standaardbeslistermijn voor asielverzoeken van zes maanden mag verlengen met maximaal negen maanden. De Afdeling bestuursrechtspraak stelde de vragen in november 2023 in een concrete rechtszaak rondom een asielverzoek van een Turkse man.

De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport mocht de eerder verleende erkenning van Stamcelbank Nederland als orgaanbank intrekken, nadat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd kritische tekortkomingen in haar bedrijf had geconstateerd. Dat oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak van vandaag (30 april 2025). De Stamcelbank kan, nadat ze in 2020 een nieuw laboratorium in gebruik heeft genomen, de veiligheid en de kwaliteit van stamcellen uit navelstrengbloed niet langer garanderen. De intrekking van de erkenning betekent dat de Stamcelbank moet stoppen met de opslag van de stamcellen. Hiermee bevestigt de Afdeling bestuursrechtspraak een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland die in 2022 eerder tot dit oordeel kwam.

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een advies gestuurd aan de Tweede en Eerste Kamer over de wetgevingskwaliteit van amendementen. De Afdeling advisering adviseert tijd en ruimte te nemen voor de zorgvuldige voorbereiding van amendementen.