Uitgebreide toelichting van de toets van digitalisering in wetgeving

Aanvulling op de beleidsanalytische toets

In aanvulling op de beleidsanalytische toets kijkt de Afdeling advisering bij voorstellen voor wetten en regels met een digitaliseringsaspect ook naar de volgende elementen:

• Op welke manier wordt in het voorstel gebruikgemaakt van digitalisering, hoe is die keuze onderbouwd en wat zijn de voor- en nadelen?
• Het burgerperspectief en ‘doenvermogen’: begrijpen burgers wat het voorstel van hen verlangt? Is de techniek voldoende gebruiksvriendelijk, blijven er nog ‘zinvolle’ contactmomenten met de overheid over en hoe zit het met de mogelijkheden van foutherstel en rechtsbescherming?
• De uitvoerbaarheid: hoe beoordelen uitvoeringsorganisaties de uitvoerbaarheid van het voorstel? Hebben zij voldoende capaciteit en middelen voor een effectieve en efficiënte uitvoering?
• De vormgeving van het toezicht op de uitvoering: hebben toezichthouders voldoende middelen en kennis om toezicht te houden en maatregelen te treffen als dat nodig is? En raakt het toezicht niet te versnipperd?

Aanvulling op de juridische toets

In aanvulling op de juridische toets kijkt de Afdeling advisering bij voorstellen waarin digitalisering een rol speelt, naar:

• De mensenrechten van burgers, zoals het recht op respect voor het privéleven en het discriminatieverbod. Ook vraagstukken over noodzakelijkheid, proportionaliteit, subsidiariteit en het gelijkheidsbeginsel komen hier aan bod.
• Het Europese recht: hoe verhoudt het voorstel zich tot bestaande Europese regels over digitalisering en is het voorstel in overeenstemming met bijvoorbeeld het vrij verkeer van diensten en kapitaal?
• De betrokkenheid van het parlement. De wetgever moet zelf de belangrijkste ‘normatieve’ keuzes maken en in de wet vastleggen. Beschikt het parlement over voldoende informatie om zijn controlefunctie uit te oefenen?
• Verhouding tot de algemene beginselen van behoorlijk bestuur: zijn de gevolgen voor burgers evenredig als gebruik wordt gemaakt van ‘automatische’ besluiten?
• Past het voorstel binnen de regels van bijvoorbeeld de Algemene wet bestuursrecht, de Mededingingswet en de Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Aanvulling op de wetstechnische toets

In aanvulling op de wetstechnische toets kijkt de Afdeling advisering naar:

• Is sprake van een uniforme werkwijze in de verschillende voorstellen voor digitaliseringsregels en wordt gebruikgemaakt van de uniforme technische of digitale begrippen?
• Hoe zetten uitvoeringsorganisaties de wettelijke regels om in uitvoeringsregels? Zijn de gemaakte afwegingen voldoende duidelijk en controleerbaar?
• Welke software wordt gebruikt en hoe werkt die? Is voorzien in controle op de werking van software?
• Wordt het voorstel na verloop van tijd geëvalueerd en hoe verloopt die evaluatie?