Voorstel van wet met memorie van toelichting houdende regels betreffende de melding van zeggenschap en kapitaalbelang in, alsmede de melding van het geplaatste kapitaal van ter beurze genoteerde vennootschappen (Wet melding zeggenschap en kapitaalbelang in ter beurze genoteerde vennootschappen).
- Kenmerk
- W06.02.0538/IV
- Datum advies
- 14 maart 2003
- Vindplaats
- Kamerstukken II 2002/03, 28 985, A
- Financiën
- Wet
Volledige tekst
Voorstel van wet met memorie van toelichting houdende regels betreffende de melding van zeggenschap en kapitaalbelang in, alsmede de melding van het geplaatste kapitaal van ter beurze genoteerde vennootschappen (Wet melding zeggenschap en kapitaalbelang in ter beurze genoteerde vennootschappen).
Bij Kabinetsmissive van 26 november 2002, no.02.005363, heeft Uwe Majesteit, op voordracht van de Minister van Financiën, bij de Raad van State ter overweging aanhangig gemaakt het voorstel van wet met memorie van toelichting houdende regels betreffende de melding van zeggenschap en kapitaalbelang in, alsmede de melding van het geplaatste kapitaal van ter beurze genoteerde vennootschappen (Wet melding zeggenschap en kapitaalbelang in ter beurze genoteerde vennootschappen).
Het wetsvoorstel dient tot vervanging van de Wet melding zeggenschap in ter beurze genoteerde vennootschappen 1996 (Wmz 1996). Met het voorstel wordt beoogd het zicht op zeggenschap en kapitaalbelangen in beursvennootschappen te vergroten, en het meldingsproces voor meldingsplichtigen te vereenvoudigen.
Voor het bereiken van deze twee doelen worden in het bijzonder de volgende maatregelen voorgesteld:
- introductie van een geautomatiseerd Wmz meldings- en naslagregister;
- verplichte melding door beursvennootschappen van wijzigingen in de stemrechten die aan de aandelen zijn verbonden en in het geplaatste kapitaal;
- versmalling van de bandbreedtes waarin zeggenschap respectievelijk kapitaalbelang zijn uitgedrukt;
- periodieke actualisering van de Wmz-melding door de houder van een substantiële deelneming.
Daarnaast worden verbeteringen van verschillende aard aangebracht aan de hand van ervaringen opgedaan onder het regime van de Wmz 1996.
De Raad van State onderkent de betekenis van de gestelde doelen. Hij wijst erop dat het voorstel de implementatie van na te noemen EG-richtlijn dient te zijn. Voorts maakt hij een aantal kanttekeningen.
1. Zoals de toelichting vermeldt, dient het voorstel van wet mede ter implementatie van richtlijn 2001/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 28 mei 2001 betreffende de toegang van effecten tot de officiële notering aan een effectenbeurs en de informatie die over deze effecten moet worden gepubliceerd (PbEG L 184) (hierna: de richtlijn). De richtlijn omvat de regeling van de (nu ingetrokken) richtlijn 88/627/EEG van de Raad van 12 december 1988 betreffende de gegevens die moeten worden gepubliceerd bij verwerving en bij overdracht van een belangrijke deelneming in een ter beurze genoteerde vennootschap (PbEG L 348). De richtlijn beoogt - in het bijzonder
blijkens overweging 36 van de considerans - een gecoördineerde regeling vast te stellen. Kort gezegd richt artikel 85 van de richtlijn zich tot natuurlijke en rechtspersonen die een deelneming overeenkomstig de criteria van artikel 89, eerste lid, verwerven of overdragen welke een wijziging meebrengt in het bezit van de stemrechten van een vennootschap die valt onder het recht van een lidstaat waarvan de aandelen zijn toegelaten tot de officiële notering aan een effectenbeurs gelegen in een lidstaat. Artikel 89, eerste lid, bepaalt dat wanneer de bedoelde natuurlijke of rechtspersoon een deelneming verwerft of overdraagt en dientengevolge het door deze persoon gehouden percentage van de stemrechten een bepaalde drempelwaarde bereikt of overschrijdt dan wel onderschrijdt, deze persoon de vennootschap en de bevoegde autoriteit in kennis moet stellen van het percentage van de stemrechten dat deze persoon na de verwerving of overdracht bezit. Een lidstaat kan bovendien bepalen dat de kennisgeving aan de vennootschap eveneens moet plaatsvinden met betrekking tot het percentage van het kapitaal. Volgens artikel 88 mag een lidstaat de beoogde personen en vennootschappen onderwerpen aan strengere verplichtingen dan die in de richtlijn zijn aangegeven, of aan aanvullende verplichtingen voorzover deze van algemene toepassing zijn. Laatstbedoelde bepaling betekent niet dat van het gecoördineerde stelsel mag worden afgeweken. Zij maakt het - slechts - mogelijk verplichtingen die in het gecoördineerde stelsel van de richtlijn zijn neergelegd op een wijze die recht doet aan de doelstelling van de richtlijn te verscherpen, dan wel binnen dat kader aanvullende verplichtingen op te leggen voorzover deze niet in strijd komen met het Europese recht.
Hoofdstuk 5 van het wetsvoorstel geeft bepalingen over meldingen betreffende zeggenschap en kapitaalbelang door bestuurders en commissarissen. De richtlijn bestrijkt dat onderdeel niet. Artikel 8 verlangt dat ieder die de beschikking krijgt over zelfs maar één aandeel met bijzonder statutair recht inzake de zeggenschap in een vennootschap, dat onverwijld aan de minister meldt. Ten opzichte van wat de richtlijn vereist is dit een aanvulling, die toelaatbaar lijkt. Dat geldt ook voor artikel 9, dat voorschrijft dat eenieder die beschikt over een substantiële deelneming - als gedefinieerd in artikel 1, aanhef en onder f - dat periodiek aan de minister meldt. In principe past artikel 7, eerste lid, in het systeem van de richtlijn. Het bepaalt dat bij algemene maatregel van bestuur bandbreedtes worden vastgesteld waarin het kapitaalbelang en de zeggenschap, uitgedrukt in een percentage van het totale aantal aandelen en stemmen, worden ingedeeld naar omvang. Maar met het criterium bandbreedte in plaats van drempel wijkt het wetsvoorstel in systematiek, althans in terminologie af van de richtlijn. De Raad meent dat zonder daartoe strekkende toelichting, die thans ontbreekt, met al het vorengaande de inzichtelijkheid in de implementatie van de richtlijn niet wordt bevorderd, en dat onzekerheid kan ontstaan over de uitleg van de Nederlandse wettelijke regeling. Nu het de bedoeling is die regeling opnieuw vast te stellen doet zich naar het oordeel van het college een goede gelegenheid voor méér dan thans wordt voorgesteld de richtlijn te volgen. Het college adviseert die gelegenheid te benutten. Het college adviseert voorts in de memorie van toelichting te preciseren hoe de richtlijn in alle onderdelen is geïmplementeerd, en in hoeverre het wetsvoorstel strengere verplichtingen dan de richtlijn inhoudt - zo bijvoorbeeld ten aanzien van drempels - of wel daarop aanvullingen geeft - zo bijvoorbeeld ten aanzien van periodieke melding; dan wel onderwerpen regelt die niet strekken ter uitvoering van de richtlijn - zo ten aanzien van bestuurders of commissarissen. Het college adviseert voorts in de memorie van toelichting aan algemene analyse op te nemen van het systeem van de richtlijn (en het voorstel) wat betreft teller, noemer, reëel en potentieel, rechtstreeks en middellijk. Daarin ware tevens te bespreken dat de noemergegevens blijken uit het register en dat wijziging van de noemer niet leidt tot verplichting tot kennisgeving van bereiken, dan wel passeren van een drempel, of, in geval van een substantiële deelneming, tot melding. Waar nodig ware het wetsvoorstel aan te passen.
2. Gelet op het vorenstaande beperkt het college zich thans voor het overige tot enkele kanttekeningen.
a. De richtlijn hanteert de termen kapitaalbelang en zeggenschap niet. Deze termen komen voor in het intitulé en bijvoorbeeld in artikel 7, eerste lid, van het voorstel van wet, maar zij zijn niet gedefinieerd. Het college adviseert in de toelichting uiteen te zetten hoe deze termen in het kader van de richtlijn dienen te worden verstaan.
b. De in de artikelen 3, eerste lid, en verder gebruikte term "de aard van (…) stemmen" is niet gangbaar. Het college adviseert het begrip "aandeel met een bijzonder statutair recht inzake de zeggenschap" - zie artikel 8 - in een definitie op te nemen en deze in het voorstel van wet te hanteren.
c. Overeenkomstig het in punt 1 overwogene adviseert het college af te zien van het gebruik van het begrip "bandbreedte".
d. De Raad adviseert de in de toelichting op artikel 9 genoemde bedoeling dat de in dat artikel beoogde melding in alle gevallen zal moeten worden gedaan zolang als een substantiële deelneming (of - zo is kennelijk beoogd - een voormalige substantiële deelneming) is opgenomen in het register, tot uitdrukking te brengen in het artikel.
e. Aangezien het blijkens de toelichting daarom gaat adviseert het college in artikel 9, tweede zin, in plaats van over "periode" te spreken over het tijdstip waarop de melding betrekking heeft.
f. Naar aanleiding van artikel 12 merkt het college op dat - kennelijk - "beschikken over" de toestand aanduidt dat iemand de bevoegdheid heeft om een goed te vervreemden (zie ook artikel 9) maar niet - zoals taalkundig zou kunnen - de handeling van vervreemding (die dan ook, bijvoorbeeld in artikel 7, tweede lid, is aangeduid met de woorden "die de beschikking krijgt of verliest"); dit ware in de wettekst te verduidelijken.
Nu volgens de toelichting op artikel 12 iemand over aandelen beschikt waarover hij in juridische en economische zin als aandeelhouder de beschikking heeft, adviseert de Raad nader te bespreken hoe deze visie is te rijmen met de - kennelijke - bedoeling dat zowel een administratiekantoor onder de desbetreffende omstandigheden meldingsplichtig is als de houder van de door dit kantoor uitgegeven certificaten. Hierbij ware tevens artikel 92, eerste alinea, aanhef en onder a, van de richtlijn te betrekken.
g. Het college adviseert in artikel 12, zesde lid, te verduidelijken wat is bedoeld met "indien dit blijkt", in het bijzonder voor het geval (dat niet uitzonderlijk lijkt) dat de bewaarder gerechtigde is tot effecten (in een positie te vergelijken met het hiervoor onder f genoemde administratiekantoor), waarin - naar de kennelijke bedoeling - de bewaarder al dan niet beschikt (maar niet "geacht wordt te beschikken"). De Raad adviseert tevens "(blijkt?) uit een schriftelijke volmacht" te herformuleren en aan te geven of dit op méér terugslaat dan "geacht te beschikken over … de daaraan verbonden stemmen". Tevens ware in dit artikellid mede te bepalen wat de toelichting beoogt, namelijk dat een volmacht voor onbepaalde tijd geacht wordt te gelden "voor een periode van ten minste een jaar".
h. In het wetsvoorstel ontbreekt de gecontroleerde onderneming die in artikel 87 van de richtlijn is gedefinieerd en die - kennelijk - in artikel 92 een rol speelt. Het college adviseert dit element in de implementatie op te nemen.
i. Het college adviseert ten aanzien van artikel 15, eerste lid, toe te lichten (mede gelet op artikel 142 lid 3 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek) waarom niet is gekozen voor melding reeds bij het voorstel een persoon aan te wijzen of te benoemen als bestuurder of commissaris.
j. Het college adviseert in artikel 16, vierde lid, te bepalen dat het register zal vermelden op welk tijdstip een gegeven voor het eerst daarin is opgenomen. Ook ware toe te lichten hoe elke belanghebbende zich kan voorzien van blijvend schriftelijk bewijs van een vermelding die bepalend is voor zijn rechtspositie en het voorstel van wet zo nodig aan te vullen. Ten slotte ware in de toelichting te motiveren dat met het register is voldaan aan de mededelingsverplichting van artikel 91 van de richtlijn.
k. Bij artikel 18, zesde lid, kan de vraag rijzen of opschorting van verwerking van een melding in het register zou kunnen leiden tot onvoldoende informatie aan het publiek. Het college adviseert in de toelichting te bespreken of een nader te regelen voorwaardelijke verwerking wenselijk zou zijn teneinde ten minste algemeen kenbaar te maken dat op het betrokken terrein een melding is gedaan die voorwerp is van onderzoek.
3. Voor redactionele kanttekeningen verwijst het college naar de bij het advies behorende bijlage.
De Raad van State geeft U in overweging het voorstel van wet te zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, nadat met het vorenstaande rekening zal zijn gehouden.
De Vice-President van de Raad van State
Bijlage bij het advies van de Raad van State van 14 maart 2003, no. W06.02.0538/IV, met redactionele kanttekeningen die de Raad in overweging geeft.
Voorstel van wet
- In artikel 1, eerste lid, onder d, "rechten tot het nemen van aandelen", mede gelet op de bijbehorende artikelsgewijze toelichting, wijzigen in: rechten tot het verkrijgen van aandelen.
- Artikel 2, en de daarop gegeven toelichting wat betreft het alleen in die toelichting vermelde begrip "cumulatief", onderscheidenlijk mogelijkheid van onverplichte melding en gevolg van zo’n melding, met elkaar in overeenstemming brengen.
- In artikel 3, vierde lid, verduidelijken of dit artikellid ook van toepassing is op het houden van één of enkele aandelen, en indien dat het geval is, de reden daarvan vermelden in de toelichting.
- In artikel 12, eerste lid, "en risico" schrappen, mede gelet op het vierde lid.
- In artikel 13, tweede lid, schrappen: "kunnen".
Nader rapport (reactie op het advies) van 1 juli 2003
Naar aanleiding van het advies van de Raad van State merk ik het volgende op.
1. Implementatie richtlijn 2001/34/EG (richtlijn melding zeggenschap)
Het advies van de Raad om in de memorie van toelichting te verduidelijken hoe de richtlijn melding zeggenschap in alle onderdelen is geïmplementeerd is opgevolgd. Daartoe zijn in de memorie van toelichting transponeringstabellen opgenomen. In deze tabellen wordt tevens verduidelijkt in hoeverre het wetsvoorstel strengere verplichtingen dan de richtlijn inhoudt ofwel daarop aanvullingen geeft, dan wel onderwerpen regelt die niet strekken ter uitvoering van de richtlijn.
Voorts is op advies van de Raad in de memorie van toelichting een algemene analyse opgenomen van het systeem van het wetsvoorstel wat betreft de bepaling van de zeggenschap en het kapitaalbelang, waarbij met name wordt ingegaan op de begrippen teller, noemer, reëel en potentieel, rechtstreeks en middellijk.
Overigens wordt in de memorie van toelichting uiteengezet dat noemerwijzigingen die niet tevens tot een toename of afname van de teller leiden, nooit een meldingsplicht voor een houder van een substantiële deelneming tot gevolg hebben. Reden hiervoor is dat een houder van een substantiële deelneming veelal niet (onmiddellijk) op de hoogte is van noemerwijzigingen, en daardoor niet in staat is om (onverwijld) een melding te doen over zijn - als gevolg van de noemerwijziging - gewijzigde zeggenschap of kapitaalbelang in een vennootschap.
2. Kanttekeningen
Naar aanleiding van de overige kanttekeningen van de Raad zijn de volgende aanpassingen aangebracht in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting:
a. In de toelichting zijn de begrippen zeggenschap en kapitaalbelang uitgelegd. Onder zeggenschap wordt verstaan het door een natuurlijke persoon of rechtspersoon gehouden percentage stemmen in een ter beurze genoteerde vennootschap. Onder kapitaalbelang wordt verstaan het door een natuurlijke persoon of rechtspersoon gehouden percentage aandelen in een ter beurze genoteerde vennootschap.
b. Op advies van de Raad is in het wetsvoorstel de term "de aard van de stemmen" gewijzigd in"de stemmen". In een algemene maatregel van bestuur zal worden opgenomen dat zowel het aantal als de soort stemmen moet worden gemeld. Een wijziging in de soort stemmen ziet bijvoorbeeld op het uitgeven van aandelen met een bijzonder statutair recht inzake de zeggenschap, zoals prioriteitsaandelen en zogenaamde "golden shares". Hoewel deze aandelen in de praktijk veelal slechts een beperkt (soms zelfs vrijwel nihil) percentage van het geplaatste kapitaal omvatten, kunnen deze aanzienlijke zeggenschap met zich brengen in specifieke situaties. Daarom is het, teneinde de transparantie in de zeggenschap in vennootschappen te bevorderen, van belang dat inzicht bestaat in de soort stemrechten die zijn verbonden aan dergelijke aandelen.
c. Het voorstel hanteert het begrip "bandbreedte", omdat dit begrip ook al wordt gehanteerd in de Wet melding zeggenschap in ter beurze genoteerde vennootschappen 1996. Dientengevolge zijn de partijen die in de praktijk te maken hebben met een meldingsplicht inmiddels goed vertrouwd met dit begrip. In de toelichting is verduidelijkt hoe dit begrip zich verhoudt tot het begrip "drempelwaarde" van de richtlijn melding zeggenschap. Toegelicht wordt dat het systeem van het wetsvoorstel uitgaat van bepaalde bandbreedtes, waarbij ieder(e) zeggenschap en kapitaalbelang van een aandeelhouder, uitgedrukt als een percentage van de totale zeggenschap en het totale kapitaal, in een bepaald «blok» ("bandbreedte") kan worden gerangschikt. De drempelwaarden (bijvoorbeeld 10 procent) vormen de overgang van de ene bandbreedte (5 tot 10 procent) naar de andere (10 tot 25 procent).
d. In afwijking van het advies van de Raad is niet de wet, maar de toelichting bij artikel 9 van het wetsvoorstel zodanig aangepast dat thans volstrekt duidelijk is dat de periodieke melding in alle gevallen zal moeten worden gedaan, dat wil zeggen ook in het geval de teller niet is gewijzigd in de periode waarop de melding betrekking heeft (bij of krachtens algemene maatregel van bestuur te regelen, vooralsnog een kalenderjaar).
e. Artikel 9, tweede volzin, is aangepast in de zin dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur het tijdstip wordt vastgesteld waarop de melding betrekking heeft en de termijn waarbinnen de melding moet hebben plaatsgevonden. In het Besluit ter uitvoering van dit artikel wordt bepaald dat het tijdstip waarop de periodieke melding betrekking heeft de laatste dag van een kalenderjaar is (met name het laatste tijdstip op die dag dat op een effectenbeurs handel in de betreffende aandelen kon plaatsvinden), en dat deze melding dient te geschieden binnen vier weken na afloop van het kalenderjaar.
f. Naar aanleiding van een opmerking van de Raad wordt in de toelichting uitgelegd wat dient te worden verstaan onder de in dit wetsvoorstel genoemde term "beschikken". Het gaat bij "beschikken over" om alle vormen van het rechtstreeks of middellijk houden van aandelen of de daaraan verbonden stemmen die voor de meldingsplicht van belang zijn. Deze vormen zijn niet beperkt tot situaties waarin sprake is van een beschikken in juridische zin, maar kunnen ook betrekking hebben op situaties waarin aandelen of stemmen worden toegerekend aan een andere persoon dan de persoon die de aandelen of de daaraan verbonden stemmen in juridische zin houdt ("geacht worden te beschikken over").
"De beschikking krijgen over" houdt in dat een natuurlijke persoon of rechtspersoon aandelen en/of stemmen verwerft. Indien men beschikt over aandelen en/of stemmen, kan men ook de beschikking over deze aandelen en/of stemmen verliezen, bijvoorbeeld door deze over te dragen. Een dergelijke handeling wordt aangeduid als "de beschikking verliezen over".
De wettekst van artikel 12 is overeenkomstig het bovenstaande verduidelijkt.
Verder wordt op advies van de Raad de situatie nader besproken waarin een stichting administratiekantoor certificaten van aandelen heeft uitgegeven. In de situatie van certificering is het administratiekantoor op grond van het eerste lid meldingsplichtig, met betrekking tot zowel de aandelen (die zij immers houdt, en niet de certificaathouder) als de aan de aandelen verbonden stemmen (die zij in beginsel kan uitbrengen, en niet de certificaathouder). In deze situatie is er eveneens een meldingsplicht voor de certificaathouder. Met betrekking tot de certificaten is deze meldingsplichtig op grond van het eerste lid juncto artikel 1, eerste lid, onderdeel d, waarin wordt bepaald dat onder aandelen onder andere certificaten worden verstaan. En deze certificaten worden door hem zelf gehouden. Met betrekking tot het stemrecht bestaat er in beginsel geen meldingsplicht voor de certificaathouder indien sprake is van niet-royeerbare certificaten. In dat geval heeft hij immers geen (rechtstreeks) stemrecht, en zal hij evenmin stemrecht kunnen verkrijgen, zodat ook geen sprake is van potentieel stemrecht. In geval van (beperkt) royeerbare certificaten is de certificaathouder echter, op grond van het eerste lid juncto artikel 1 eerste lid, onderdeel e, wel meldingsplichtig met betrekking tot de aan de (door het administratiekantoor gehouden) aandelen verbonden stemmen. In dat geval dient hij een potentieel stemrecht te melden. Ten slotte geldt dat de certificaathouder, indien het administratiekantoor hem een volmacht heeft gegeven tot uitoefening van de aan de aandelen verbonden stemmen, op grond van het eerste lid een rechtstreeks stemrecht dient te melden. Hierbij maakt het niet uit of de certificaten wel (eventueel beperkt) of niet royeerbaar zijn.
g. Ten aanzien van de opmerking van de Raad met betrekking tot artikel 12, zesde lid, dat het niet uitzonderlijk lijkt dat de bewaarder van een beleggingsfonds als bedoeld in artikel 1, onder b, van de Wet toezicht beleggingsinstellingen (dat wil zeggen een fonds voor gemene rekening) gerechtigde is tot effecten waarover de bewaarder al dan niet beschikt, wordt het volgende opgemerkt. Deze opmerking van de Raad is terecht. Het is de bewaarder die juridisch gerechtigd is tot de aandelen en de stemmen, terwijl de deelnemers in een dergelijk fonds economisch gerechtigd zijn. Voorgesteld wordt om voor de beheerder van een fonds voor gemene rekening een meldingsplicht in te voeren; hij wordt geacht te beschikken over de bij de bewaarder van het fonds ondergebrachte aandelen en daaraan verbonden stemmen. De achtergrond hiervan is dat deze beheerder -weliswaar met goedkeuring van de bewaarder - beslist over de uitoefening van de stemmen die zijn verbonden aan de in het fonds ondergebrachte aandelen, alsmede over bijvoorbeeld aankoop en verkoop van deze aandelen. De bewaarder wordt als gevolg hiervan niet geacht te beschikken over deze aandelen en deze stemmen en is hiervoor dus niet meldingsplichtig.
h. Het begrip "gecontroleerde onderneming" in artikel 87 van de richtlijn melding zeggenschap komt inhoudelijk overeen met het begrip dochtermaatschappij, zoals gedefinieerd in artikel 1, eerste lid, onderdeel g van het wetsvoorstel.
i. In het kader van artikel 15, eerste lid, is er niet voor gekozen om reeds een meldingsplicht op te leggen terzake van een voorstel om een persoon aan te wijzen (bij de akte van oprichting) of te benoemen als bestuurder of commissaris.
Op dat moment heeft het orgaan van de vennootschap, dat hiertoe bevoegd is, deze benoeming namelijk nog niet gedaan. In dit verband vestigt de Raad er overigens de aandacht op dat ingevolge artikel 2:142, derde lid, BW bij de aanbeveling of voordracht tot benoeming van een commissaris, onder andere het bedrag van de door deze gehouden aandelen in het kapitaal van de vennootschap moet worden medegedeeld. Het BW bevat echter geen overeenkomstige eis ten aanzien van een voorstel tot aanwijzing of benoeming van een bestuurder.
j. In afwijking van het advies van de Raad is niet in de wet, maar in de memorie van toelichting uiteengezet dat de regels, die ingevolge het eerste lid bij algemene maatregel van bestuur worden vastgesteld terzake van de inrichting en de werking van het register, in elk geval ook betrekking zullen hebben op de vermelding in het register van het tijdstip waarop een gegeven voor het eerst daarin is opgenomen.
Op aanraden van de Raad wordt, in het aangepaste artikel 16, derde lid, en een nieuw toegevoegd vijfde lid, nader bepaald hoe een meldingsplichtige zich kan voorzien van blijvend schriftelijk bewijs van een vermelding die bepalend is voor zijn rechtspositie. Het derde lid regelt in de eerste volzin dat zowel een vennootschap op welke een melding betrekking heeft als een meldingsplichtige door de AFM onverwijld over het feit van een melding worden geïnformeerd door - middel van een mededeling. In de tweede volzin wordt bepaald dat de in de eerste volzin genoemde mededeling voor de meldingsplichtige in beginsel kan gelden als bewijs dat hij aan zijn meldingsplicht heeft voldaan. Deze bepaling laat echter de mogelijkheid onverlet dat de AFM de verwerking in het register van de in de melding opgenomen gegevens kan opschorten, met name indien zij in verband met deze melding nader inlichtingen wenst in te winnen of te doen
inwinnen. Indien een dergelijke situatie zich voordoet, worden de in de melding opgenomen gegevens pas in het register verwerkt nadat het inwinnen of doen inwinnen van de inlichtingen is beëindigd (vijfde lid). In dat geval doet de AFM pas daarna mededeling van de betreffende melding aan de betrokken vennootschap en aan de meldingsplichtige. Voor de meldingsplichtige kan dan in beginsel alleen deze mededeling gelden als bewijs dat hij aan zijn meldingsplicht heeft voldaan, en niet de in het derde lid bedoelde mededeling.
Overigens is in de toelichting gemotiveerd dat met het bepaalde in artikel 16, tweede lid, is voldaan aan de mededelingsverplichting op grond van artikel 91 van de richtlijn melding zeggenschap.
k. In de toelichting is beargumenteerd waarom niet is gekozen voor een voorwaardelijke verwerking van een melding in het register, die tot doel zou hebben ten minste algemeen kenbaar te maken dat terzake van de betrokken vennootschap een melding is gedaan die voorwerp is van onderzoek. Reden hiervan is de noodzaak om marktmanipulatie en ongewenste speculatieve transacties in de aandelen van de betrokken partijen te voorkomen, en aldus een goede werking van de financiële markten te bevorderen. In dit verband zou marktmanipulatie zich bijvoorbeeld kunnen voordoen in de situatie waarin een persoon opzettelijk een onjuiste melding doet in de wetenschap dat de AFM deze (toch) voorwaardelijk openbaar moet maken, en aldus probeert de andere partijen die actief zijn op de financiële markten te misleiden en eventueel te bewegen tot transacties die zij zonder deze voorwaardelijke openbaarmaking niet zouden hebben verricht.
3. Redactionele kanttekeningen
Met de redactionele opmerkingen van de Raad van State is rekening gehouden door middel van enkele aanpassingen in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting.
4. Andere wijzigingen
- In artikel 2 is de mogelijkheid voor de vennootschap opgenomen om desgewenst wijzigingen in haar kapitaal van minder dan 1 procent van het totale kapitaal te melden aan de AFM.
- In artikel 3 is de mogelijkheid opgenomen dat een vennootschap een wijziging in de stemmen die voortvloeit uit een kapitaalswijziging van in totaal minder dan 1 procent gelijktijdig met die betreffende kapitaalswijziging kan melden aan Onze Minister.
- In artikel 12 zijn in het eerste en het vierde lid enkele redactionele wijzigingen aangebracht.
- Artikel 12 zevende lid, is een uitzondering opgenomen ten aanzien van de stemmen die deel uitmaken van een wettelijke gemeenschap van goederen als bedoeld in artikel 93 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. Deze uitzondering heeft als achtergrond dat bij het stemrecht de bestuursbevoegdheid op grond van artikel 1:97 BW, waaronder begrepen het stemrecht, met betrekking tot het belang in een vennootschap, uitsluitend toekomt aan de echtgenoot aan wiens kant het belang in de huwelijksgemeenschap is gevallen.
- In artikel 15, tweede en derde lid, is toegevoegd de rechtspersoon, opgericht naar het recht van een staat, die niet een lidstaat is van de Europese Unie. Deze rechtspersoon was abusievelijk niet genoemd. In het zesde lid van artikel 15 is nader bepaald dat de meldingsplicht voor de vennootschap uitsluitend bestuurders en commissarissen betreft die staan ingeschreven in het register, bedoeld in artikel 16, eerste lid.
- In artikel 15, zesde lid, wordt aan een vennootschap de verplichting opgelegd om, indien één van hun bestuurders of commissarissen niet langer in functie is, dit onverwijld te melden. Deze verplichting geldt niet voor alle bestuurders en commissarissen (zoals eerder was voorzien), maar uitsluitend voor de bestuurders en commissarissen die staan ingeschreven in het register bij de AFM.
- Terzake van het register, bedoeld in artikel 16, eerste lid, is in de memorie van toelichting uiteengezet dat in de regels die, ingevolge dit eerste lid bij algemene maatregel van bestuur zullen worden vastgesteld terzake van de werking en de inrichting van het register, in elk geval zal worden opgenomen dat (i) de datum waarop de melding is gedaan zal worden verwerkt in het register en (ii) de AFM op grond van artikel 16, eerste lid, de bevoegdheid zal hebben om een percentage aandelen of stemmen, bedoeld in artikel 7, dat voorkomt in de bandbreedte 0 tot 5 procent uit het register te verwijderen. Een dergelijk percentage is namelijk niet een substantiële deelneming zoals bedoeld in dit wetsvoorstel, waarvoor een meldingsplicht en een verwerking in het register is voorgeschreven.
- Artikel 25, eerste lid, komt overeen met artikel 9 van de Wmz 1996, met dien verstande dat het wetsvoorstel ook betrekking heeft op buitenlandse rechtspersonen die vennootschap zijn in de zin van het wetsvoorstel. Daarom is bepaald dat in het geval van buitenlandse rechtspersonen de rechtbank te 's-Gravenhage bevoegd is.
-In het wetsvoorstel is de mogelijkheid geschrapt voor de AFM om op grond van artikel 27, eerste lid, een last onder dwangsom op te leggen terzake van de verplichtingen die zijn opgenomen in de artikelen 2, 3, 4, derde lid, 5, 6, 7, tweede tot en met vijfde lid, 8, 9, 10, 11, 14, tweede en derde lid, 15, 17, 51 en 52. Het gaat immers niet om "doorlopende delicten", die op het moment van constatering nog plaatsvinden.
5. Voorstel van de Europese Commissie voor een transparantierichtlijn
De Europese Commissie heeft op 26 maart 2003 een voorstel gepubliceerd voor een richtlijn tot harmonisatie van de transparantievereisten die gelden voor informatie over uitgevende instellingen waarvan effecten tot de handel op een gereglementeerde markt zijn toegelaten en tot wijziging van richtlijn nr. 2001/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 28 mei 2001 betreffende de toelating van effecten tot de officiële notering aan een effectenbeurs en de informatie die over deze effecten moet worden gepubliceerd (COM (2003)138 definitief). Dit richtlijnvoorstel, dat onder andere beoogt de richtlijn melding zeggenschap te vervangen, bevat een aantal inhoudelijke wijzigingen in vergelijking met de richtlijn melding zeggenschap en zal mogelijk kunnen leiden tot wijzigingen in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting.
Ik moge U, mede namens mijn ambtgenoot van Justitie, verzoeken het hierbij gevoegde gewijzigde voorstel van wet en de gewijzigde memorie van toelichting aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal te zenden.
De Minister van Financiën
Het wetsvoorstel dient tot vervanging van de Wet melding zeggenschap in ter beurze genoteerde vennootschappen 1996 (Wmz 1996). Met het voorstel wordt beoogd het zicht op zeggenschap en kapitaalbelangen in beursvennootschappen te vergroten, en het meldingsproces voor meldingsplichtigen te vereenvoudigen.
Voor het bereiken van deze twee doelen worden in het bijzonder de volgende maatregelen voorgesteld:
- introductie van een geautomatiseerd Wmz meldings- en naslagregister;
- verplichte melding door beursvennootschappen van wijzigingen in de stemrechten die aan de aandelen zijn verbonden en in het geplaatste kapitaal;
- versmalling van de bandbreedtes waarin zeggenschap respectievelijk kapitaalbelang zijn uitgedrukt;
- periodieke actualisering van de Wmz-melding door de houder van een substantiële deelneming.
Daarnaast worden verbeteringen van verschillende aard aangebracht aan de hand van ervaringen opgedaan onder het regime van de Wmz 1996.
De Raad van State onderkent de betekenis van de gestelde doelen. Hij wijst erop dat het voorstel de implementatie van na te noemen EG-richtlijn dient te zijn. Voorts maakt hij een aantal kanttekeningen.
1. Zoals de toelichting vermeldt, dient het voorstel van wet mede ter implementatie van richtlijn 2001/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 28 mei 2001 betreffende de toegang van effecten tot de officiële notering aan een effectenbeurs en de informatie die over deze effecten moet worden gepubliceerd (PbEG L 184) (hierna: de richtlijn). De richtlijn omvat de regeling van de (nu ingetrokken) richtlijn 88/627/EEG van de Raad van 12 december 1988 betreffende de gegevens die moeten worden gepubliceerd bij verwerving en bij overdracht van een belangrijke deelneming in een ter beurze genoteerde vennootschap (PbEG L 348). De richtlijn beoogt - in het bijzonder
blijkens overweging 36 van de considerans - een gecoördineerde regeling vast te stellen. Kort gezegd richt artikel 85 van de richtlijn zich tot natuurlijke en rechtspersonen die een deelneming overeenkomstig de criteria van artikel 89, eerste lid, verwerven of overdragen welke een wijziging meebrengt in het bezit van de stemrechten van een vennootschap die valt onder het recht van een lidstaat waarvan de aandelen zijn toegelaten tot de officiële notering aan een effectenbeurs gelegen in een lidstaat. Artikel 89, eerste lid, bepaalt dat wanneer de bedoelde natuurlijke of rechtspersoon een deelneming verwerft of overdraagt en dientengevolge het door deze persoon gehouden percentage van de stemrechten een bepaalde drempelwaarde bereikt of overschrijdt dan wel onderschrijdt, deze persoon de vennootschap en de bevoegde autoriteit in kennis moet stellen van het percentage van de stemrechten dat deze persoon na de verwerving of overdracht bezit. Een lidstaat kan bovendien bepalen dat de kennisgeving aan de vennootschap eveneens moet plaatsvinden met betrekking tot het percentage van het kapitaal. Volgens artikel 88 mag een lidstaat de beoogde personen en vennootschappen onderwerpen aan strengere verplichtingen dan die in de richtlijn zijn aangegeven, of aan aanvullende verplichtingen voorzover deze van algemene toepassing zijn. Laatstbedoelde bepaling betekent niet dat van het gecoördineerde stelsel mag worden afgeweken. Zij maakt het - slechts - mogelijk verplichtingen die in het gecoördineerde stelsel van de richtlijn zijn neergelegd op een wijze die recht doet aan de doelstelling van de richtlijn te verscherpen, dan wel binnen dat kader aanvullende verplichtingen op te leggen voorzover deze niet in strijd komen met het Europese recht.
Hoofdstuk 5 van het wetsvoorstel geeft bepalingen over meldingen betreffende zeggenschap en kapitaalbelang door bestuurders en commissarissen. De richtlijn bestrijkt dat onderdeel niet. Artikel 8 verlangt dat ieder die de beschikking krijgt over zelfs maar één aandeel met bijzonder statutair recht inzake de zeggenschap in een vennootschap, dat onverwijld aan de minister meldt. Ten opzichte van wat de richtlijn vereist is dit een aanvulling, die toelaatbaar lijkt. Dat geldt ook voor artikel 9, dat voorschrijft dat eenieder die beschikt over een substantiële deelneming - als gedefinieerd in artikel 1, aanhef en onder f - dat periodiek aan de minister meldt. In principe past artikel 7, eerste lid, in het systeem van de richtlijn. Het bepaalt dat bij algemene maatregel van bestuur bandbreedtes worden vastgesteld waarin het kapitaalbelang en de zeggenschap, uitgedrukt in een percentage van het totale aantal aandelen en stemmen, worden ingedeeld naar omvang. Maar met het criterium bandbreedte in plaats van drempel wijkt het wetsvoorstel in systematiek, althans in terminologie af van de richtlijn. De Raad meent dat zonder daartoe strekkende toelichting, die thans ontbreekt, met al het vorengaande de inzichtelijkheid in de implementatie van de richtlijn niet wordt bevorderd, en dat onzekerheid kan ontstaan over de uitleg van de Nederlandse wettelijke regeling. Nu het de bedoeling is die regeling opnieuw vast te stellen doet zich naar het oordeel van het college een goede gelegenheid voor méér dan thans wordt voorgesteld de richtlijn te volgen. Het college adviseert die gelegenheid te benutten. Het college adviseert voorts in de memorie van toelichting te preciseren hoe de richtlijn in alle onderdelen is geïmplementeerd, en in hoeverre het wetsvoorstel strengere verplichtingen dan de richtlijn inhoudt - zo bijvoorbeeld ten aanzien van drempels - of wel daarop aanvullingen geeft - zo bijvoorbeeld ten aanzien van periodieke melding; dan wel onderwerpen regelt die niet strekken ter uitvoering van de richtlijn - zo ten aanzien van bestuurders of commissarissen. Het college adviseert voorts in de memorie van toelichting aan algemene analyse op te nemen van het systeem van de richtlijn (en het voorstel) wat betreft teller, noemer, reëel en potentieel, rechtstreeks en middellijk. Daarin ware tevens te bespreken dat de noemergegevens blijken uit het register en dat wijziging van de noemer niet leidt tot verplichting tot kennisgeving van bereiken, dan wel passeren van een drempel, of, in geval van een substantiële deelneming, tot melding. Waar nodig ware het wetsvoorstel aan te passen.
2. Gelet op het vorenstaande beperkt het college zich thans voor het overige tot enkele kanttekeningen.
a. De richtlijn hanteert de termen kapitaalbelang en zeggenschap niet. Deze termen komen voor in het intitulé en bijvoorbeeld in artikel 7, eerste lid, van het voorstel van wet, maar zij zijn niet gedefinieerd. Het college adviseert in de toelichting uiteen te zetten hoe deze termen in het kader van de richtlijn dienen te worden verstaan.
b. De in de artikelen 3, eerste lid, en verder gebruikte term "de aard van (…) stemmen" is niet gangbaar. Het college adviseert het begrip "aandeel met een bijzonder statutair recht inzake de zeggenschap" - zie artikel 8 - in een definitie op te nemen en deze in het voorstel van wet te hanteren.
c. Overeenkomstig het in punt 1 overwogene adviseert het college af te zien van het gebruik van het begrip "bandbreedte".
d. De Raad adviseert de in de toelichting op artikel 9 genoemde bedoeling dat de in dat artikel beoogde melding in alle gevallen zal moeten worden gedaan zolang als een substantiële deelneming (of - zo is kennelijk beoogd - een voormalige substantiële deelneming) is opgenomen in het register, tot uitdrukking te brengen in het artikel.
e. Aangezien het blijkens de toelichting daarom gaat adviseert het college in artikel 9, tweede zin, in plaats van over "periode" te spreken over het tijdstip waarop de melding betrekking heeft.
f. Naar aanleiding van artikel 12 merkt het college op dat - kennelijk - "beschikken over" de toestand aanduidt dat iemand de bevoegdheid heeft om een goed te vervreemden (zie ook artikel 9) maar niet - zoals taalkundig zou kunnen - de handeling van vervreemding (die dan ook, bijvoorbeeld in artikel 7, tweede lid, is aangeduid met de woorden "die de beschikking krijgt of verliest"); dit ware in de wettekst te verduidelijken.
Nu volgens de toelichting op artikel 12 iemand over aandelen beschikt waarover hij in juridische en economische zin als aandeelhouder de beschikking heeft, adviseert de Raad nader te bespreken hoe deze visie is te rijmen met de - kennelijke - bedoeling dat zowel een administratiekantoor onder de desbetreffende omstandigheden meldingsplichtig is als de houder van de door dit kantoor uitgegeven certificaten. Hierbij ware tevens artikel 92, eerste alinea, aanhef en onder a, van de richtlijn te betrekken.
g. Het college adviseert in artikel 12, zesde lid, te verduidelijken wat is bedoeld met "indien dit blijkt", in het bijzonder voor het geval (dat niet uitzonderlijk lijkt) dat de bewaarder gerechtigde is tot effecten (in een positie te vergelijken met het hiervoor onder f genoemde administratiekantoor), waarin - naar de kennelijke bedoeling - de bewaarder al dan niet beschikt (maar niet "geacht wordt te beschikken"). De Raad adviseert tevens "(blijkt?) uit een schriftelijke volmacht" te herformuleren en aan te geven of dit op méér terugslaat dan "geacht te beschikken over … de daaraan verbonden stemmen". Tevens ware in dit artikellid mede te bepalen wat de toelichting beoogt, namelijk dat een volmacht voor onbepaalde tijd geacht wordt te gelden "voor een periode van ten minste een jaar".
h. In het wetsvoorstel ontbreekt de gecontroleerde onderneming die in artikel 87 van de richtlijn is gedefinieerd en die - kennelijk - in artikel 92 een rol speelt. Het college adviseert dit element in de implementatie op te nemen.
i. Het college adviseert ten aanzien van artikel 15, eerste lid, toe te lichten (mede gelet op artikel 142 lid 3 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek) waarom niet is gekozen voor melding reeds bij het voorstel een persoon aan te wijzen of te benoemen als bestuurder of commissaris.
j. Het college adviseert in artikel 16, vierde lid, te bepalen dat het register zal vermelden op welk tijdstip een gegeven voor het eerst daarin is opgenomen. Ook ware toe te lichten hoe elke belanghebbende zich kan voorzien van blijvend schriftelijk bewijs van een vermelding die bepalend is voor zijn rechtspositie en het voorstel van wet zo nodig aan te vullen. Ten slotte ware in de toelichting te motiveren dat met het register is voldaan aan de mededelingsverplichting van artikel 91 van de richtlijn.
k. Bij artikel 18, zesde lid, kan de vraag rijzen of opschorting van verwerking van een melding in het register zou kunnen leiden tot onvoldoende informatie aan het publiek. Het college adviseert in de toelichting te bespreken of een nader te regelen voorwaardelijke verwerking wenselijk zou zijn teneinde ten minste algemeen kenbaar te maken dat op het betrokken terrein een melding is gedaan die voorwerp is van onderzoek.
3. Voor redactionele kanttekeningen verwijst het college naar de bij het advies behorende bijlage.
De Raad van State geeft U in overweging het voorstel van wet te zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, nadat met het vorenstaande rekening zal zijn gehouden.
De Vice-President van de Raad van State
Bijlage bij het advies van de Raad van State van 14 maart 2003, no. W06.02.0538/IV, met redactionele kanttekeningen die de Raad in overweging geeft.
Voorstel van wet
- In artikel 1, eerste lid, onder d, "rechten tot het nemen van aandelen", mede gelet op de bijbehorende artikelsgewijze toelichting, wijzigen in: rechten tot het verkrijgen van aandelen.
- Artikel 2, en de daarop gegeven toelichting wat betreft het alleen in die toelichting vermelde begrip "cumulatief", onderscheidenlijk mogelijkheid van onverplichte melding en gevolg van zo’n melding, met elkaar in overeenstemming brengen.
- In artikel 3, vierde lid, verduidelijken of dit artikellid ook van toepassing is op het houden van één of enkele aandelen, en indien dat het geval is, de reden daarvan vermelden in de toelichting.
- In artikel 12, eerste lid, "en risico" schrappen, mede gelet op het vierde lid.
- In artikel 13, tweede lid, schrappen: "kunnen".
Nader rapport (reactie op het advies) van 1 juli 2003
Naar aanleiding van het advies van de Raad van State merk ik het volgende op.
1. Implementatie richtlijn 2001/34/EG (richtlijn melding zeggenschap)
Het advies van de Raad om in de memorie van toelichting te verduidelijken hoe de richtlijn melding zeggenschap in alle onderdelen is geïmplementeerd is opgevolgd. Daartoe zijn in de memorie van toelichting transponeringstabellen opgenomen. In deze tabellen wordt tevens verduidelijkt in hoeverre het wetsvoorstel strengere verplichtingen dan de richtlijn inhoudt ofwel daarop aanvullingen geeft, dan wel onderwerpen regelt die niet strekken ter uitvoering van de richtlijn.
Voorts is op advies van de Raad in de memorie van toelichting een algemene analyse opgenomen van het systeem van het wetsvoorstel wat betreft de bepaling van de zeggenschap en het kapitaalbelang, waarbij met name wordt ingegaan op de begrippen teller, noemer, reëel en potentieel, rechtstreeks en middellijk.
Overigens wordt in de memorie van toelichting uiteengezet dat noemerwijzigingen die niet tevens tot een toename of afname van de teller leiden, nooit een meldingsplicht voor een houder van een substantiële deelneming tot gevolg hebben. Reden hiervoor is dat een houder van een substantiële deelneming veelal niet (onmiddellijk) op de hoogte is van noemerwijzigingen, en daardoor niet in staat is om (onverwijld) een melding te doen over zijn - als gevolg van de noemerwijziging - gewijzigde zeggenschap of kapitaalbelang in een vennootschap.
2. Kanttekeningen
Naar aanleiding van de overige kanttekeningen van de Raad zijn de volgende aanpassingen aangebracht in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting:
a. In de toelichting zijn de begrippen zeggenschap en kapitaalbelang uitgelegd. Onder zeggenschap wordt verstaan het door een natuurlijke persoon of rechtspersoon gehouden percentage stemmen in een ter beurze genoteerde vennootschap. Onder kapitaalbelang wordt verstaan het door een natuurlijke persoon of rechtspersoon gehouden percentage aandelen in een ter beurze genoteerde vennootschap.
b. Op advies van de Raad is in het wetsvoorstel de term "de aard van de stemmen" gewijzigd in"de stemmen". In een algemene maatregel van bestuur zal worden opgenomen dat zowel het aantal als de soort stemmen moet worden gemeld. Een wijziging in de soort stemmen ziet bijvoorbeeld op het uitgeven van aandelen met een bijzonder statutair recht inzake de zeggenschap, zoals prioriteitsaandelen en zogenaamde "golden shares". Hoewel deze aandelen in de praktijk veelal slechts een beperkt (soms zelfs vrijwel nihil) percentage van het geplaatste kapitaal omvatten, kunnen deze aanzienlijke zeggenschap met zich brengen in specifieke situaties. Daarom is het, teneinde de transparantie in de zeggenschap in vennootschappen te bevorderen, van belang dat inzicht bestaat in de soort stemrechten die zijn verbonden aan dergelijke aandelen.
c. Het voorstel hanteert het begrip "bandbreedte", omdat dit begrip ook al wordt gehanteerd in de Wet melding zeggenschap in ter beurze genoteerde vennootschappen 1996. Dientengevolge zijn de partijen die in de praktijk te maken hebben met een meldingsplicht inmiddels goed vertrouwd met dit begrip. In de toelichting is verduidelijkt hoe dit begrip zich verhoudt tot het begrip "drempelwaarde" van de richtlijn melding zeggenschap. Toegelicht wordt dat het systeem van het wetsvoorstel uitgaat van bepaalde bandbreedtes, waarbij ieder(e) zeggenschap en kapitaalbelang van een aandeelhouder, uitgedrukt als een percentage van de totale zeggenschap en het totale kapitaal, in een bepaald «blok» ("bandbreedte") kan worden gerangschikt. De drempelwaarden (bijvoorbeeld 10 procent) vormen de overgang van de ene bandbreedte (5 tot 10 procent) naar de andere (10 tot 25 procent).
d. In afwijking van het advies van de Raad is niet de wet, maar de toelichting bij artikel 9 van het wetsvoorstel zodanig aangepast dat thans volstrekt duidelijk is dat de periodieke melding in alle gevallen zal moeten worden gedaan, dat wil zeggen ook in het geval de teller niet is gewijzigd in de periode waarop de melding betrekking heeft (bij of krachtens algemene maatregel van bestuur te regelen, vooralsnog een kalenderjaar).
e. Artikel 9, tweede volzin, is aangepast in de zin dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur het tijdstip wordt vastgesteld waarop de melding betrekking heeft en de termijn waarbinnen de melding moet hebben plaatsgevonden. In het Besluit ter uitvoering van dit artikel wordt bepaald dat het tijdstip waarop de periodieke melding betrekking heeft de laatste dag van een kalenderjaar is (met name het laatste tijdstip op die dag dat op een effectenbeurs handel in de betreffende aandelen kon plaatsvinden), en dat deze melding dient te geschieden binnen vier weken na afloop van het kalenderjaar.
f. Naar aanleiding van een opmerking van de Raad wordt in de toelichting uitgelegd wat dient te worden verstaan onder de in dit wetsvoorstel genoemde term "beschikken". Het gaat bij "beschikken over" om alle vormen van het rechtstreeks of middellijk houden van aandelen of de daaraan verbonden stemmen die voor de meldingsplicht van belang zijn. Deze vormen zijn niet beperkt tot situaties waarin sprake is van een beschikken in juridische zin, maar kunnen ook betrekking hebben op situaties waarin aandelen of stemmen worden toegerekend aan een andere persoon dan de persoon die de aandelen of de daaraan verbonden stemmen in juridische zin houdt ("geacht worden te beschikken over").
"De beschikking krijgen over" houdt in dat een natuurlijke persoon of rechtspersoon aandelen en/of stemmen verwerft. Indien men beschikt over aandelen en/of stemmen, kan men ook de beschikking over deze aandelen en/of stemmen verliezen, bijvoorbeeld door deze over te dragen. Een dergelijke handeling wordt aangeduid als "de beschikking verliezen over".
De wettekst van artikel 12 is overeenkomstig het bovenstaande verduidelijkt.
Verder wordt op advies van de Raad de situatie nader besproken waarin een stichting administratiekantoor certificaten van aandelen heeft uitgegeven. In de situatie van certificering is het administratiekantoor op grond van het eerste lid meldingsplichtig, met betrekking tot zowel de aandelen (die zij immers houdt, en niet de certificaathouder) als de aan de aandelen verbonden stemmen (die zij in beginsel kan uitbrengen, en niet de certificaathouder). In deze situatie is er eveneens een meldingsplicht voor de certificaathouder. Met betrekking tot de certificaten is deze meldingsplichtig op grond van het eerste lid juncto artikel 1, eerste lid, onderdeel d, waarin wordt bepaald dat onder aandelen onder andere certificaten worden verstaan. En deze certificaten worden door hem zelf gehouden. Met betrekking tot het stemrecht bestaat er in beginsel geen meldingsplicht voor de certificaathouder indien sprake is van niet-royeerbare certificaten. In dat geval heeft hij immers geen (rechtstreeks) stemrecht, en zal hij evenmin stemrecht kunnen verkrijgen, zodat ook geen sprake is van potentieel stemrecht. In geval van (beperkt) royeerbare certificaten is de certificaathouder echter, op grond van het eerste lid juncto artikel 1 eerste lid, onderdeel e, wel meldingsplichtig met betrekking tot de aan de (door het administratiekantoor gehouden) aandelen verbonden stemmen. In dat geval dient hij een potentieel stemrecht te melden. Ten slotte geldt dat de certificaathouder, indien het administratiekantoor hem een volmacht heeft gegeven tot uitoefening van de aan de aandelen verbonden stemmen, op grond van het eerste lid een rechtstreeks stemrecht dient te melden. Hierbij maakt het niet uit of de certificaten wel (eventueel beperkt) of niet royeerbaar zijn.
g. Ten aanzien van de opmerking van de Raad met betrekking tot artikel 12, zesde lid, dat het niet uitzonderlijk lijkt dat de bewaarder van een beleggingsfonds als bedoeld in artikel 1, onder b, van de Wet toezicht beleggingsinstellingen (dat wil zeggen een fonds voor gemene rekening) gerechtigde is tot effecten waarover de bewaarder al dan niet beschikt, wordt het volgende opgemerkt. Deze opmerking van de Raad is terecht. Het is de bewaarder die juridisch gerechtigd is tot de aandelen en de stemmen, terwijl de deelnemers in een dergelijk fonds economisch gerechtigd zijn. Voorgesteld wordt om voor de beheerder van een fonds voor gemene rekening een meldingsplicht in te voeren; hij wordt geacht te beschikken over de bij de bewaarder van het fonds ondergebrachte aandelen en daaraan verbonden stemmen. De achtergrond hiervan is dat deze beheerder -weliswaar met goedkeuring van de bewaarder - beslist over de uitoefening van de stemmen die zijn verbonden aan de in het fonds ondergebrachte aandelen, alsmede over bijvoorbeeld aankoop en verkoop van deze aandelen. De bewaarder wordt als gevolg hiervan niet geacht te beschikken over deze aandelen en deze stemmen en is hiervoor dus niet meldingsplichtig.
h. Het begrip "gecontroleerde onderneming" in artikel 87 van de richtlijn melding zeggenschap komt inhoudelijk overeen met het begrip dochtermaatschappij, zoals gedefinieerd in artikel 1, eerste lid, onderdeel g van het wetsvoorstel.
i. In het kader van artikel 15, eerste lid, is er niet voor gekozen om reeds een meldingsplicht op te leggen terzake van een voorstel om een persoon aan te wijzen (bij de akte van oprichting) of te benoemen als bestuurder of commissaris.
Op dat moment heeft het orgaan van de vennootschap, dat hiertoe bevoegd is, deze benoeming namelijk nog niet gedaan. In dit verband vestigt de Raad er overigens de aandacht op dat ingevolge artikel 2:142, derde lid, BW bij de aanbeveling of voordracht tot benoeming van een commissaris, onder andere het bedrag van de door deze gehouden aandelen in het kapitaal van de vennootschap moet worden medegedeeld. Het BW bevat echter geen overeenkomstige eis ten aanzien van een voorstel tot aanwijzing of benoeming van een bestuurder.
j. In afwijking van het advies van de Raad is niet in de wet, maar in de memorie van toelichting uiteengezet dat de regels, die ingevolge het eerste lid bij algemene maatregel van bestuur worden vastgesteld terzake van de inrichting en de werking van het register, in elk geval ook betrekking zullen hebben op de vermelding in het register van het tijdstip waarop een gegeven voor het eerst daarin is opgenomen.
Op aanraden van de Raad wordt, in het aangepaste artikel 16, derde lid, en een nieuw toegevoegd vijfde lid, nader bepaald hoe een meldingsplichtige zich kan voorzien van blijvend schriftelijk bewijs van een vermelding die bepalend is voor zijn rechtspositie. Het derde lid regelt in de eerste volzin dat zowel een vennootschap op welke een melding betrekking heeft als een meldingsplichtige door de AFM onverwijld over het feit van een melding worden geïnformeerd door - middel van een mededeling. In de tweede volzin wordt bepaald dat de in de eerste volzin genoemde mededeling voor de meldingsplichtige in beginsel kan gelden als bewijs dat hij aan zijn meldingsplicht heeft voldaan. Deze bepaling laat echter de mogelijkheid onverlet dat de AFM de verwerking in het register van de in de melding opgenomen gegevens kan opschorten, met name indien zij in verband met deze melding nader inlichtingen wenst in te winnen of te doen
inwinnen. Indien een dergelijke situatie zich voordoet, worden de in de melding opgenomen gegevens pas in het register verwerkt nadat het inwinnen of doen inwinnen van de inlichtingen is beëindigd (vijfde lid). In dat geval doet de AFM pas daarna mededeling van de betreffende melding aan de betrokken vennootschap en aan de meldingsplichtige. Voor de meldingsplichtige kan dan in beginsel alleen deze mededeling gelden als bewijs dat hij aan zijn meldingsplicht heeft voldaan, en niet de in het derde lid bedoelde mededeling.
Overigens is in de toelichting gemotiveerd dat met het bepaalde in artikel 16, tweede lid, is voldaan aan de mededelingsverplichting op grond van artikel 91 van de richtlijn melding zeggenschap.
k. In de toelichting is beargumenteerd waarom niet is gekozen voor een voorwaardelijke verwerking van een melding in het register, die tot doel zou hebben ten minste algemeen kenbaar te maken dat terzake van de betrokken vennootschap een melding is gedaan die voorwerp is van onderzoek. Reden hiervan is de noodzaak om marktmanipulatie en ongewenste speculatieve transacties in de aandelen van de betrokken partijen te voorkomen, en aldus een goede werking van de financiële markten te bevorderen. In dit verband zou marktmanipulatie zich bijvoorbeeld kunnen voordoen in de situatie waarin een persoon opzettelijk een onjuiste melding doet in de wetenschap dat de AFM deze (toch) voorwaardelijk openbaar moet maken, en aldus probeert de andere partijen die actief zijn op de financiële markten te misleiden en eventueel te bewegen tot transacties die zij zonder deze voorwaardelijke openbaarmaking niet zouden hebben verricht.
3. Redactionele kanttekeningen
Met de redactionele opmerkingen van de Raad van State is rekening gehouden door middel van enkele aanpassingen in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting.
4. Andere wijzigingen
- In artikel 2 is de mogelijkheid voor de vennootschap opgenomen om desgewenst wijzigingen in haar kapitaal van minder dan 1 procent van het totale kapitaal te melden aan de AFM.
- In artikel 3 is de mogelijkheid opgenomen dat een vennootschap een wijziging in de stemmen die voortvloeit uit een kapitaalswijziging van in totaal minder dan 1 procent gelijktijdig met die betreffende kapitaalswijziging kan melden aan Onze Minister.
- In artikel 12 zijn in het eerste en het vierde lid enkele redactionele wijzigingen aangebracht.
- Artikel 12 zevende lid, is een uitzondering opgenomen ten aanzien van de stemmen die deel uitmaken van een wettelijke gemeenschap van goederen als bedoeld in artikel 93 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. Deze uitzondering heeft als achtergrond dat bij het stemrecht de bestuursbevoegdheid op grond van artikel 1:97 BW, waaronder begrepen het stemrecht, met betrekking tot het belang in een vennootschap, uitsluitend toekomt aan de echtgenoot aan wiens kant het belang in de huwelijksgemeenschap is gevallen.
- In artikel 15, tweede en derde lid, is toegevoegd de rechtspersoon, opgericht naar het recht van een staat, die niet een lidstaat is van de Europese Unie. Deze rechtspersoon was abusievelijk niet genoemd. In het zesde lid van artikel 15 is nader bepaald dat de meldingsplicht voor de vennootschap uitsluitend bestuurders en commissarissen betreft die staan ingeschreven in het register, bedoeld in artikel 16, eerste lid.
- In artikel 15, zesde lid, wordt aan een vennootschap de verplichting opgelegd om, indien één van hun bestuurders of commissarissen niet langer in functie is, dit onverwijld te melden. Deze verplichting geldt niet voor alle bestuurders en commissarissen (zoals eerder was voorzien), maar uitsluitend voor de bestuurders en commissarissen die staan ingeschreven in het register bij de AFM.
- Terzake van het register, bedoeld in artikel 16, eerste lid, is in de memorie van toelichting uiteengezet dat in de regels die, ingevolge dit eerste lid bij algemene maatregel van bestuur zullen worden vastgesteld terzake van de werking en de inrichting van het register, in elk geval zal worden opgenomen dat (i) de datum waarop de melding is gedaan zal worden verwerkt in het register en (ii) de AFM op grond van artikel 16, eerste lid, de bevoegdheid zal hebben om een percentage aandelen of stemmen, bedoeld in artikel 7, dat voorkomt in de bandbreedte 0 tot 5 procent uit het register te verwijderen. Een dergelijk percentage is namelijk niet een substantiële deelneming zoals bedoeld in dit wetsvoorstel, waarvoor een meldingsplicht en een verwerking in het register is voorgeschreven.
- Artikel 25, eerste lid, komt overeen met artikel 9 van de Wmz 1996, met dien verstande dat het wetsvoorstel ook betrekking heeft op buitenlandse rechtspersonen die vennootschap zijn in de zin van het wetsvoorstel. Daarom is bepaald dat in het geval van buitenlandse rechtspersonen de rechtbank te 's-Gravenhage bevoegd is.
-In het wetsvoorstel is de mogelijkheid geschrapt voor de AFM om op grond van artikel 27, eerste lid, een last onder dwangsom op te leggen terzake van de verplichtingen die zijn opgenomen in de artikelen 2, 3, 4, derde lid, 5, 6, 7, tweede tot en met vijfde lid, 8, 9, 10, 11, 14, tweede en derde lid, 15, 17, 51 en 52. Het gaat immers niet om "doorlopende delicten", die op het moment van constatering nog plaatsvinden.
5. Voorstel van de Europese Commissie voor een transparantierichtlijn
De Europese Commissie heeft op 26 maart 2003 een voorstel gepubliceerd voor een richtlijn tot harmonisatie van de transparantievereisten die gelden voor informatie over uitgevende instellingen waarvan effecten tot de handel op een gereglementeerde markt zijn toegelaten en tot wijziging van richtlijn nr. 2001/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 28 mei 2001 betreffende de toelating van effecten tot de officiële notering aan een effectenbeurs en de informatie die over deze effecten moet worden gepubliceerd (COM (2003)138 definitief). Dit richtlijnvoorstel, dat onder andere beoogt de richtlijn melding zeggenschap te vervangen, bevat een aantal inhoudelijke wijzigingen in vergelijking met de richtlijn melding zeggenschap en zal mogelijk kunnen leiden tot wijzigingen in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting.
Ik moge U, mede namens mijn ambtgenoot van Justitie, verzoeken het hierbij gevoegde gewijzigde voorstel van wet en de gewijzigde memorie van toelichting aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal te zenden.
De Minister van Financiën