Advies wetsvoorstel verlaging eigen risico voor zorgverzekering naar € 165

Inhoud van het wetsvoorstel

Het wetsvoorstel regelt dat het eigen risico voor de zorgverzekering wordt verlaagd van € 385 per jaar naar € 165 per jaar. De regering wil met deze verlaging vooral bereiken dat minder mensen om financiële redenen noodzakelijke medische zorg uitstellen of hiervan afzien. Met dit wetsvoorstel hangt samen het Wetsvoorstel afschaffen tegemoetkoming arbeidsongeschikten, waarover de Afdeling advisering ook op 11 juni een advies heeft vastgesteld (W12.25.00085/III).

Ongerichte maatregel

Uit de toelichting bij het wetsvoorstel blijkt dat betaling van het eigen risico op dit moment vooral problematisch is voor kwetsbare groepen, zoals mensen met een laag inkomen, lage gezondheidsvaardigheden en een slechtere gezondheid. De regeling die de regering voorstelt richt zich echter niet specifiek op het oplossen van het probleem voor die kwetsbare groepen. De maatregel is daarmee ongericht.

Negatieve effecten

Die ongerichtheid kent een aantal nadelen en negatieve effecten. Zo leidt de verlaging van het eigen risico met € 220 naar verwachting tot verhoging van de nominale premie voor de zorgverzekering met ongeveer € 200 per jaar per verzekerde. Daardoor is het financiële voordeel van degenen die het eigen risico volledig betalen, minder groot. Maar het heeft bovendien tot gevolg dat bepaalde kwetsbare groepen er financieel op achteruit gaan. De Afdeling advisering wijst in het advies hiervoor op de gelijktijdige afschaffing van de tegemoetkoming arbeidsongeschikten die de regering voorstelt. Het financiële nadeel hiervan voor de groep arbeidsongeschikten is groter dan het financiële voordeel van de voorgestelde verlaging van het eigen risico. Ook mensen met een laag inkomen die het eigen risico niet volledig betalen, gaan er door de verhoging van de nominale premie financieel op achteruit.

Geen structurele verbetering

Verlaging van het eigen risico biedt daarnaast geen structurele verbetering voor de financiële toegankelijkheid van de zorg. Vanaf 2030 wordt het eigen risico weer jaarlijks geïndexeerd, waardoor aannemelijk is dat het eigen risico langzaam maar zeker weer zal stijgen. De vraag is daarom hoe de wetgever structureel wil omgaan met het eigen risico en wat de gevolgen daarvan zijn voor de financiële toegankelijkheid van de zorg voor in het bijzonder kwetsbare groepen.

Risico’s voor de houdbaarheid van de zorg

Bovendien is het volgens de Afdeling advisering aannemelijk dat de verlaging van het eigen risico tot een toename van de zorgvraag leidt. De financiële drempel tot de zorg wordt verlaagd. Dit vergroot de al bestaande druk op de betaalbaarheid en de personele houdbaarheid van de zorg.

Alternatieven

Omdat betaling van het eigen risico voor de toegang tot de zorg volgens de toelichting bij het wetsvoorstel vooral problematisch is voor kwetsbare groepen ligt het volgens de Afdeling advisering in de rede om die problemen te ondervangen door gerichte maatregelen te nemen zonder de nadelen die kleven aan het voorstel. Het advies is dan ook om het wetsvoorstel niet bij de Tweede Kamer in te dienen, tenzij het is aangepast.