Uitspraak 202301632/1/R3 en 202301632/2/R3


Volledige tekst

202301632/1/R3 en 202301632/2/R3.
Datum uitspraak: 26 mei 2023

AFDELING
BESTUURSRECHTSPRAAK

Uitspraak van de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op een verzoek om het treffen van een voorlopige voorziening (artikel 8:81 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb)) en, met toepassing van artikel 8:86 van die wet, op het beroep, in het geding tussen:

bewonersvereniging 't Kotte, gevestigd te Hengelo (O),
appellante,

en

de raad van de gemeente Hengelo (O),
verweerder.

Procesverloop

Bij besluit van 1 februari 2023 heeft de raad het bestemmingsplan "De Hofmakerij" vastgesteld.

Tegen dit besluit heeft de bewonersvereniging beroep ingesteld.

De bewonersvereniging heeft de voorzieningenrechter verzocht een voorlopige voorziening te treffen.

De raad heeft een verweerschrift ingediend.

De bewonersvereniging heeft nadere stukken stuk ingediend.

Stichting Welbions heeft een schriftelijke uiteenzetting ingediend.

De voorzieningenrechter heeft de zaak op zitting behandeld op 4 mei 2023, waar de bewonersvereniging, vertegenwoordigd door [gemachtigde A], en de raad, vertegenwoordigd door W.B. Oortman en J. van Doorn, zijn verschenen. Voorts is ter zitting Stichting Welbions, vertegenwoordigd door [gemachtigde B], als partij gehoord.

Partijen hebben toestemming gegeven onmiddellijk uitspraak te doen in de hoofdzaak.

Overwegingen

Inleiding

1.       Ten zuiden van de spoorlijn Zutphen-Enschede in Hengelo ligt het gebied Hart van Zuid. Ruim twintig jaar gelden werd gestart met de gebiedsontwikkeling van Hart van Zuid. Het is de bedoeling om het ongeveer 50 ha groot verouderd gesloten industriegebied te transformeren naar een dynamisch stadsdeel met een combinatie van wonen, werken, leren en ontmoeten, met een goede bereikbaarheid en ligging nabij de binnenstad van Hengelo. In de plantoelichting is vermeld dat is begonnen aan de tweede helft van de gebiedsontwikkeling die is gericht op woningbouw. Het plangebied De Hofmakerij ligt in Hart van Zuid en is onderdeel van deze gebiedsontwikkeling.

Woningbouwcorporatie Welbions wil in het gebied 20 woningen realiseren voor de sociale huur. Deze ontwikkeling past niet binnen het ter plaatse geldende bestemmingsplan "Hengelo Zuid-Breemarsweg e.o". Het nieuwe plan voorziet in een herziening van het geldende bestemmingsplan om de bouw van de 20 grondgebonden woningen mogelijk te maken. Voor de borging van de beeldkwaliteit van de voorziene woningbouw heeft de raad op 1 februari 2023 het beeldkwaliteitsplan "De Hofmakerij Industriestraat Hengelo" vastgesteld, waarmee de welstandnota voor deze locatie is gewijzigd.

De bewonersvereniging, die is opgericht om de belangen te behartigen van de bewoners van de dicht bij het plangebied liggende buurt ’t Kotte, kan zich niet met de in dit plan mogelijk gemaakte ontwikkeling verenigen. Zij wil dat er voor het plangebied en het daarom heen gelegen gebied, door haar aangeduid als het Moskeegebied, samen met alle belanghebbenden een integraal gebiedsplan wordt gemaakt voor grondgebonden sociale woningen met een uiterlijk dat lijkt op dat van de woningen in Tuindorp ‘t Lansink.

2.       Op deze zaak is de Crisis- en herstelwet van toepassing.

Toetsingskader bestemmingsplan

3.       Bij de vaststelling van een bestemmingsplan moet de raad bestemmingen aanwijzen en regels geven die de raad uit het oogpunt van een goede ruimtelijke ordening nodig acht. De raad heeft daarbij beleidsruimte en moet de betrokken belangen afwegen. De Afdeling oordeelt niet zelf of het plan in overeenstemming is met een goede ruimtelijke ordening. De Afdeling beoordeelt aan de hand van de beroepsgronden of het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan in overeenstemming is met het recht. Daarbij kan aan de orde komen of de nadelige gevolgen van het plan onevenredig zijn in verhouding tot de met het plan te dienen doelen.

Onzorgvuldige voorbereiding

4.       De bewonersvereniging betoogt dat het plan niet met de vereiste zorgvuldigheid tot stand is gekomen. Hierover voert zij aan dat de raad haar in weerwil van in het verleden gemaakte afspraken en gedane toezeggingen ten onrechte niet heeft betrokken bij de planontwikkeling van De Hofmakerij. Volgens de bewonersvereniging is het bestemmingsplan in strijd met de eerder afgesproken uitgangspunten over de gebiedsontwikkeling, omdat er  geen integrale planontwikkeling voor het gehele Moskeegebied heeft plaats gevonden. De bewonersvereniging is bang dat het plan in de weg staat aan verdere woningbouwontwikkeling in het Moskeegebied. De bezwaren van de bewonersvereniging richten zich niet tegen de bestemmingswijziging naar wonen, maar tegen de voorgestelde stedenbouwkundige opzet en uiterlijke vormgeving van de beoogde woningen. Zo zijn de beoogde woningen weliswaar grondgebonden maar aaneengesloten gebouwd en vormen zij op die manier een stedelijke wand in de Industriestraat. Dat is in strijd met de stedenbouwkundig uitgangspunten die de supervisiegroep in 2003 heeft opgenomen in het Convenant. Ook vindt de bewonersvereniging dat de beoogde woningbouw niet aansluit op de karakteristiek van het aansluitende Tuindorp en dat daarin zelfs geen enkel beeldbepalend Tuindorp element is te herkennen.

4.1.    Het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan is voorbereid met toepassing van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 de Awb. In overeenstemming met deze procedure is een ieder in de gelegenheid gesteld om een zienswijze over het ontwerpbesluit naar voren te brengen, waar de bewonersvereniging ook gebruik van heeft gemaakt.

Het voeren van overleg en het bieden van inspraak voorafgaande aan de terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan maakt geen deel uit van de in de Wet ruimtelijke ordening en het Besluit ruimtelijke ordening geregelde bestemmingsplanprocedure. Het niet bieden van inspraak in die eerdere fase heeft daarom geen gevolgen voor de rechtmatigheid van het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan. Dat zou anders kunnen zijn als de raad bij de bewonersvereniging het gerechtvaardigd vertrouwen heeft gewekt dat zij al in een eerdere fase van de planontwikkeling zou worden betrokken. Daarvan is echter niet gebleken. Dat de bewonersvereniging door de jarenlange samenwerking en contacten met de gemeente in de veronderstelling was dat zij eerder en meer bij de planvorming zou worden betrokken, maakt op zichzelf niet dat de besluitvorming onzorgvuldig is verlopen. Daarbij neemt de Afdeling ook in aanmerking dat de raad de bewonersvereniging voorafgaand aan de zienswijzeprocedure wel steeds heeft geïnformeerd over de stand van zaken van de planontwikkeling. Kort nadat Welbions zich met een bouwinitiatief bij de gemeente had gemeld, is de bewonersvereniging in juni 2021 op de hoogte gebracht van de plannen van Welbions en van het voornemen van de raad om daar aan mee te werken. Toen de plannen voor invulling van het plan concreet waren, is in juli 2022 een inloopavond georganiseerd waar de bewonersvereniging ook voor is uitgenodigd.

4.2.    De kern van het beroep van de bewonersvereniging is dat de raad door de vaststelling van dit afzonderlijke plan voor een gedeelte van het Moskeegebied niet heeft voldaan aan zijn eigen ambitie om voor het gehele Moskeegebied een integraal woningbouwplan te ontwikkelen, dat aansluit bij de stedenbouwkundige Tuindorpopzet in de buurt.

De raad heeft hierover toegelicht dat weliswaar aanvankelijk op ambtelijk niveau de intentie bestond om voor het Moskeegebied een integraal woningbouwplan te ontwikkelen, maar dat daarvan is afgezien naar aanleiding van de concrete bouwplannen van Welbions.

Dat het Moskeegebied nu gefaseerd wordt ontwikkeld, betekent volgens de raad niet dat het Moskeegebied niet een ruimtelijk met elkaar en de omgeving samenhangend geheel zal vormen. De raad heeft hierover op de zitting gemotiveerd uiteengezet dat voor het gehele gebied Hart van Zuid integrale ruimtelijke kaders zijn opgesteld. De ruimtelijke ambities zijn opgenomen in de in 2021 vastgestelde Ontwikkelkaart Hart van Zuid 2020-2030, die de ontwikkelkaart uit het Masterplan Hart van Zuid 2008 heeft vervangen. Dit geactualiseerde totaalplan geeft de ruimtelijke structuur voor alle braakliggende terreinen in het gebied. Ook voor het plangebied De Hofmakerij en het Moskeegebied, die onderdeel zijn van het totaalplan. De in het plan beoogde grondgebonden woningbouw voldoet aan deze ruimtelijke kaders en ook de verdere ontwikkeling van het Moskeegebied zal binnen deze kaders blijven. Dat betekent bijvoorbeeld dat op de rest van het Moskeegebied geen hoogbouw kan worden gerealiseerd, aldus de raad.

Dat een gedeelte van het plangebied zal worden ingericht als parkeerterrein voor de bewoners van de nieuwe woningen staat volgens de raad ook niet in de weg aan een verdere (gefaseerde) integrale ontwikkeling van het Moskeegebied, zoals de bewonersvereniging vreest. In de nota beantwoording zienswijzen en op de zitting heeft de raad hierover toegelicht dat het parkeerterrein op deze locatie niet als definitieve voorziening is bedoeld. Het parkeerterrein is voorzien op grond van de gemeente en zal zo worden aangelegd dat het eenvoudig is te verwijderen of te verleggen als de toekomstige gebiedsontwikkeling daarom vraagt. De voorzieningenrechter heeft geen aanleiding om aan deze toelichting te twijfelen.

4.3.    De voorzieningenrechter ziet ook geen grond voor het oordeel dat de raad zich redelijkerwijs niet op het standpunt heeft kunnen stellen dat het plan in stedenbouwkundig opzicht aanvaardbaar is.

In de plantoelichting is beschreven dat het plangebied wat betreft identiteit meer hoort bij het woongebied van de Willem de Clercqstraat en de Kerkstraat, dan bij de grootschalige industriële complexen van Stork en Dikkers. Toch komen ze samen aan de Industriestraat, waar zich zowel de huidige grootschalige complexen als de kleinschalige woonbebouwing bevinden. Dit contrast is kenmerkend voor Hengelo, waar soms de grote hallen pal naast de arbeidswoningen staan. Volgens de plantoelichting kent de beoogde bebouwing van De Hofmakerij het karakter van een woonbuurt met een kleinschalige schaal. Aan de Industriestraat is wandvorming gewenst als antwoord op de robuuste bebouwing van de oude industriecomplexen. Hier is het wegprofiel breder en kan er eenzijdig langs de straat geparkeerd worden. Het ruimtelijke beeld van de Industriestraat zoals het richting de Kerkstraat is vormgegeven komt ook in dit deel in het plangebied terug. De nieuwe woningen zijn dan ook aaneengesloten gebouwd en vormen op die manier een gesloten wand.

Zoals de raad op de zitting uiteen heeft gezet, is de stedenbouwkundige keuze voor aaneengesloten bebouwing aan de zijde van de Industriestraat neergelegd in zowel het Masterplan uit 2008 als in de geactualiseerde Ontwikkelkaart. Geen grond bestaat dan ook voor het oordeel dat deze gemotiveerde keuze voor een stedelijke wand aan de Industrieweg in strijd is met stedenbouwkundige uitgangspunten die de raad hanteert bij de ontwikkeling van Hart van Zuid.

Over de aansluiting op de stedenbouwkundige Tuindorpopzet overweegt de voorzieningenrechter het volgende. In het Masterplan heeft de raad de ambitie vastgelegd om bij de invulling van het Moskeegebied, waarin het plangebied ligt, ten zuiden van de Willem de Clercqstraat het Tuindorpmilieu zo veel mogelijk te continueren. Dat de beoogde woningbouw niet naadloos aansluit bij het tuindorpse karakter van de nabij gelegen woonwijk, zoals de bewonersvereniging terecht stelt, neemt niet weg dat het plan er naar het oordeel van de voorzieningenrechter wel toe strekt om de bestaande en nieuwe woonwijk in dit opzicht met elkaar te verbinden. In de nota beantwoording zienswijzen staat namelijk dat bij de planontwikkeling rekening is gehouden met de karakteristieken van het Tuindorpmilieu, zoals dat in het Masterplan is omschreven, niet historiserend maar meer modern. Daarbij is uitvoerig beschreven met welke karakteristieken van Tuindorp 't Lansink rekening is gehouden. In aanmerking mede genomen dat de beoogde ontwikkeling in een overgangsgebied ligt, heeft de raad naar het oordeel van de voorzieningenrechter voldoende gemotiveerd dat in het plan zoveel mogelijk aansluiting is gezocht bij het bestaande Tuindorpkarakter in de directe omgeving.

4.4.    Uit wat hiervoor is overwogen volgt dat de voorzieningenrechter in wat de bewonersvereniging heeft aangevoerd geen grond ziet voor het oordeel dat het plan niet met de vereiste zorgvuldigheid tot stand is gekomen en om die reden moet worden vernietigd.

Het betoog slaagt niet.

Conclusie

5.       Het beroep is ongegrond.

6.       Gelet hierop bestaat aanleiding het verzoek om het treffen van een voorlopige voorziening af te wijzen.

7.       De raad hoeft geen proceskosten te vergoeden.

Beslissing

De voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State:

I.        verklaart het beroep ongegrond;

II.       wijst het verzoek af.

Aldus vastgesteld door mr. E.A. Minderhoud, voorzieningenrechter, in tegenwoordigheid van mr. G.J. Deen, griffier.

w.g. Minderhoud
voorzieningenrechter

w.g. Deen
griffier

Uitgesproken in het openbaar op 26 mei 2023