Korte toespraak bij diner van de leden van de Raad van State bij de Koning

Majesteiten, Koninklijke Hoogheid,

Zeer hartelijke dank voor uw aardige woorden voor de Raad.

Covid maakte de interval iets groter dan gebruikelijk. Wij hebben dat natuurlijk node moeten accepteren, maar koesterden onze herinneringen aan het zeer geslaagde diner van 2019. En voor de nieuwelingen onder ons gold dat zij meer tijd kregen om zich grondig op deze bijzondere gelegenheid voor te bereiden. Gelukkig kwam van uitstel geen afstel en zijn wij vanavond opnieuw uw gasten.

Dit keer, en voor het eerst, is ook de Prinses van Oranje aanwezig.

Koninklijke Hoogheid, tijdens uw binnengeleiding zei ik dat wij ervan uitgingen dat wij u pas na uw studie zouden terugzien. Nou, u heeft wel héél snel gestudeerd….

In ernst: fijn dat u in ons midden wilt zijn. U bevindt zich in het gezelschap van onnoemelijk veel juristen, die allemaal indertijd helaas niet de mogelijkheid hadden om naast het recht ook, zoals u, psychologie, politicologie en economie te studeren. Wie weet wat dat zou hebben betekend voor de kwaliteit van onze uitspraken en onze adviezen. Hoe dan ook, te zijner tijd kunnen we vermoedelijk nog veel van u leren. Voorlopig wensen u heel veel succes en plezier in Amsterdam aan de UvA. Een mooie universiteit, hoewel sommigen onder ons menen dat de VU ook aardig was geweest, of Utrecht, of Leiden, Groningen, Tilburg, Rotterdam, Maastricht, Twente, of niet te vergeten Nijmegen…

In de drie jaren die sinds het vorige diner zijn voorbijgegaan, heeft de Raad van State geen slapend bestaan geleid, integendeel, kan ik wel zeggen. De Raad heeft zich in hoog tempo gedigitaliseerd. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft een grondige zelfevaluatie ondergaan en zet nu woorden om in daden: meer betrokken en transparante rechtspraak, meer ruimte voor tegenspraak, meer oog voor het beginsel van evenredigheid.

De Afdeling advisering had haar handen vol aan de kwaliteit van de wetgeving en de bescherming van de democratische rechtsstaat in tijden van crisis en nood. Wij deden ook meer ervaring op in onze taken van onafhankelijke begrotingsautoriteit en klimaatadviseur. Als Raad van State van het Koninkrijk adviseerden wij onder meer over het financiële toezicht en de wijze waarop met verdragen wordt omgesprongen, die niet alleen Nederland maar ook de Caribische landen in het Koninkrijk raken.

De Raad blijft zich in personele zin vernieuwen en verjongen. Dat werd natuurlijk al duidelijk op 8 december, maar ook als ik kijk naar de wisselingen sinds september 2019: 13 nieuwe staatsraden Bestuursrechtspraak, van wie 7 vrouw; 4 nieuwe staatsraden Advisering van wie 3 vrouw; 6 staatsraden in buitengewone dienst ten behoeve van Bestuursrechtspraak, van wie 4 vrouw; en 1 nieuwe secretaris, van wie 1 vrouw. Een tikje inclusiever dus dan voorheen en gemiddeld ook een stuk jonger dan de leeftijd waarop hun voorgangers indertijd aantraden. U weet het, Majesteit, want u heeft ze allemaal benoemd en beëdigd, dat kostte u heel wat handtekeningen, heel wat uren in jacquet en heel wat kopjes koffie. Ik hoop dat u tevreden bent met het resultaat van die inspanningen.

Graag wil ik u allen vragen om met mij het glas te heffen en een toost uit te brengen op onze voorzitter, op koningin Máxima en op de Prinses van Oranje!