Werkwijze
Hoe komt een advies van de Afdeling advisering tot stand?
De Afdeling advisering is verdeeld in vier secties. Iedere sectie behandelt de voorstellen van drie of vier ministeries. Het kan gaan om een wetsvoorstel of een ontwerp van een algemene maatregel van bestuur. Een wetsvoorstel moet worden aangenomen door het parlement. Een algemene maatregel van bestuur kan de regering zelf uitvaardigen. Een sectie bereidt het advies voor. Elk voorstel wordt aan de hand van een vast beoordelingskader beoordeeld. Het definitieve advies wordt gezamenlijk vastgesteld door de leden van de Afdeling advisering. Zij komen wekelijks op woensdagmiddag bij elkaar om in een besloten vergadering in de Volle Raadzaal in het gebouw van de Raad van State op het Binnenhof de adviezen vast te stellen. Omdat het Binnenhof nu gerenoveerd wordt, zijn de vergaderingen van de Afdeling advisering tijdelijk in het gebouw Lange Voorhout 34 in Den Haag (Huis Huguetan). Dat gebeurt onder voorzitterschap van de vice-president. De Afdeling advisering wordt ondersteund door de directie Advisering. Bij de directie Advisering werken ongeveer veertig mensen: wetgevingsjuristen en administratieve medewerkers.
Oordeel van de Afdeling advisering: het dictum
Aan het slot van het advies geeft de Afdeling advisering haar eindoordeel over het voorstel. Dit wordt het dictum genoemd. Voor de dicta gebruikt de Afdeling advisering vier vaste formuleringen.
a) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft geen opmerkingen bij het voorstel en adviseert het voorstel bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen.
Toelichting: hiermee geeft de Afdeling advisering aan dat ze geen (inhoudelijke) opmerkingen heeft bij het wetsvoorstel.
b) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een aantal opmerkingen bij het voorstel en adviseert daarmee rekening te houden voordat het voorstel bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal wordt ingediend.
Toelichting: de Afdeling advisering heeft bedenkingen bij het voorstel of de toelichting en geeft aan dat er een wijziging of aanvulling nodig is.
c) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een aantal bezwaren bij het voorstel en adviseert het voorstel niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen, tenzij het is aangepast.
Toelichting: dit dictum gebruikt de Afdeling advisering als zij bezwaren heeft tegen het voorstel. Ze geeft hiermee aan dat het voorstel moet worden aangepast voordat dit naar de Tweede Kamer wordt verstuurd.
d) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft ernstige bezwaren tegen het voorstel en adviseert het niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen.
Toelichting: hiermee geeft de Afdeling advisering aan dat ze fundamentele bezwaren heeft tegen het voorstel en dat deze niet kunnen worden opgelost door een aanpassing.
De laatste twee dicta (c. en d.) zijn zogenoemde 'zware' dicta. Voorstellen die zo'n dictum van de Afdeling advisering meekrijgen, bespreekt het kabinet opnieuw in de ministerraad.
Publicatie van de adviezen
De adviezen die de Afdeling advisering op woensdagmiddag vaststelt, worden in de regel de maandag daarna om 10.00 uur op de website van de Raad van State gepubliceerd.
Vanaf 1 mei geldt de Wet open overheid. Deze wet bepaalt dat adviezen binnen twee weken nadat ze zijn vastgesteld, openbaar worden gemaakt. Dat is een grote verandering ten opzichte van de oude werkwijze. Toen werd een advies pas openbaar gemaakt als de minister het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer had ingediend of als de algemene maatregel van bestuur werd ondertekend en bekendgemaakt. In de oude werkwijze bepaalde niet de Raad van State, maar de minister het moment waarop het advies van de Afdeling advisering openbaar werd. Dat is dus met ingang van 1 mei 2022 veranderd. De Raad van State publiceert nu zelf de volledige tekst van de adviezen, snel nadat deze zijn vastgesteld. Alle adviezen van de Afdeling advisering van de Raad van State van na 1 januari 2000 zijn met volledige tekst op deze website te vinden.