Samenvatting advies Europees Handvest voor regionale talen en minderheidstalen
De Afdeling advisering van de Raad van State van het Koninkrijk heeft op 7 september haar advies vastgesteld over de goedkeuring van het Europees Handvest inzake regionale talen en minderheidstalen voor het Caribische deel van Nederland. Het advies is op 12 september 2022 openbaar gemaakt en gepubliceerd op de website van de Raad van State.
Twee opties om talen te beschermen
Het Europees Handvest voor regionale talen en minderheidstalen is bedoeld om deze talen te beschermen. Als het Handvest geldt voor een land, dan moet het land zijn minderheidstalen of regionale talen beschermen volgens de regels van dit Handvest. Hiervoor bestaan twee beschermingsregimes. Voor het reguliere beschermingsregime staan regels in Deel II van het Handvest. Hiermee worden algemene beginselen en doelen voorgeschreven voor het behoud van de talen. Het Handvest geldt sinds 1998 in Nederland. In Nederland geldt de reguliere bescherming voor het Limburgs, Nedersaksisch, Jiddisch en Romanes.
Extra bescherming
Een land kan er ook voor kiezen een taal extra te beschermen door specifieke maatregelen te nemen op bepaalde beleidsterreinen, zoals onderwijs en rechtspraak. Als een land daarvoor kiest, dan moet het 35 maatregelen uit Deel III van het Handvest van toepassing verklaren. Nederland heeft dit eerder gedaan voor het Fries in Friesland. De regering wil dat nu ook doen voor het Papiaments op Bonaire. Daarvoor moet Nederland dus 35 maatregelen uit Deel III van het Handvest uitkiezen en van toepassing verklaren op Bonaire. De regering wil daarvoor geen extra wet- en regelgeving invoeren. De maatregelen uit het Handvest moeten dus passen bij wat op dit moment al op Bonaire kan.
35 maatregelen worden niet gehaald
Na bestudering van de lijst met maatregelen komt de Afdeling advisering tot de conclusie dat het minimumvereiste van 35 maatregelen niet wordt gehaald. Op bepaalde punten sluiten de maatregelen die de regering van toepassing verklaart niet aan bij de bestaande regelgeving of praktijk op Bonaire. Op andere onderdelen blijkt uit de toelichting bij de goedkeuring van het verdrag onvoldoende dat het gebruik van het Papiaments echt wordt bevorderd. Op weer andere onderdelen licht de regering onvoldoende toe hoe bepaalde maatregelen uit het Europees Handvest worden uitgevoerd.
Bescherming onder Deel III vergt nieuwe inventarisatie
Op dit moment wordt dus niet voldaan aan het minimumvereiste van 35 maatregelen. Als de regering het Papiaments daadwerkelijk extra wil beschermen, dan moet zij opnieuw bekijken welke realistische maatregelen van toepassing kunnen worden verklaard.
Bescherming onder Deel II nu wel mogelijk
Wel is het nu al mogelijk om het Handvest op Bonaire van toepassing te verklaren, waarbij Papiaments onder het reguliere beschermingsregime van Deel II van het Handvest valt.
Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering.