Samenvatting advies Tijdelijke wet inframarginale elektriciteitsheffing
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 6 september 2023 haar advies vastgesteld over het wetsvoorstel Tijdelijke wet inframarginale elektriciteitsheffing. Het advies is op 11 september 2023 openbaar gemaakt en gepubliceerd op de website van de Raad van State.
Plafond op marktinkomsten uit inframarginale elektriciteit
Met het wetsvoorstel introduceert de regering een tijdelijke heffing over marktinkomsten van elektriciteitsproducenten. Het gaat alleen om de elektriciteit die is opgewekt met zogenoemde inframarginale energiebronnen, zoals wind, zon en waterkracht. De verplichting om tijdelijk een plafond toe te passen op marktinkomsten vloeit voort uit de ‘Europese verordening betreffende een noodinterventie in verband met de hoge energieprijzen’. Dit plafond moest van 1 december 2022 tot en met 30 juni 2023 van toepassing zijn. Met de opbrengst van de heffing worden de maatregelen gefinancierd die huishoudens en het midden- en kleinbedrijf beschermden tegen extreem hoge energieprijzen.
Nederlandse uitwerking
Het wetsvoorstel regelt dat in beginsel de marktinkomsten boven € 130 per MWh geproduceerde inframarginale elektriciteit worden belast tegen een tarief van 90 procent. Deze ‘inframarginale elektriciteitsheffing’ moet door elektriciteitsproducenten worden voldaan op aangifte. De Nederlandse Emissieautoriteit en de Belastingdienst doen de uitvoering. De Afdeling advisering begrijpt dat de Europese verordening onder grote druk en in korte tijd tot stand is gekomen. Bij de uitwerking van de verordening in Nederland bleek de uitvoerbaarheid van het tijdelijk verplicht inkomstenplafond complex te zijn. Tegelijkertijd is de verwachte opbrengst beperkt.
Terugwerkende kracht
Het wetsvoorstel voert de inframarginale elektriciteitsheffing met terugwerkende kracht in. Als het wetsvoorstel in werking treedt, is bovendien het tijdvak waarover geheven wordt, al ruim verstreken. In wetgeving is het uitgangspunt dat belastende fiscale maatregelen, behalve in uitzonderlijke gevallen, geen terugwerkende kracht hebben. De Afdeling advisering vindt het op zichzelf ongebruikelijk en ongewenst dat hiervan wordt afgeweken. Tegelijkertijd spelen hier wel bijzondere omstandigheden. De beschikbare tijd was zeer beperkt, de heffing is tijdelijk en Nederland is op grond van het EU-recht verplicht de verordening uit te voeren. De Afdeling advisering adviseert in de toelichting bij het wetsvoorstel nader in te gaan op het uitzonderlijke karakter van de terugwerkende kracht van de wet en op de gevolgen van het feit dat het heffingstijdvak al verstreken is.
Vormgeving en inpassing in de bestaande fiscale systematiek
Het wetsvoorstel voert een tijdelijke belastingheffing in naast de bestaande belastingheffing. De Afdeling advisering adviseert in het wetsvoorstel heldere en consistente keuzes te maken bij de vormgeving van de tijdelijke belastingheffing en inpassing ervan in de bestaande fiscale systematiek. Dit geldt zowel voor de taakverdeling tussen de Nederlandse Emissieautoriteit en de Belastingdienst als voor het soort belasting en de heffingssystematiek.
Lees hier het hele advies van de Afdeling advisering van de Raad van State.