Samenvatting advies wetsvoorstel over alcoholmeter

De alcoholmeter

Veel strafbare feiten worden onder de invloed van alcohol gepleegd. De rechter kan bij voorwaardelijke straffen en maatregelen de voorwaarde stellen dat iemand geen alcohol mag drinken. Om te kijken of iemand zich aan dit verbod houdt, moet deze persoon zich nu melden bij de reclassering voor een urinecontrole. Met dit wetsvoorstel kan deze controle ook via een alcoholmeter plaatsvinden. Een alcoholmeter is een enkelband die elk half uur via het zweet op het huidoppervlak meet of iemand alcohol heeft gedronken. Als dat het geval is, dan krijgt de reclassering via de Amerikaanse fabrikant van de alcoholmeter daarvan een melding. De reclassering kan dan vervolgens actie ondernemen, door bijvoorbeeld de betrokkene uit te nodigen voor een gesprek of het openbaar ministerie op de hoogte te stellen van het schenden van de voorwaarde.

Effectiviteit van de alcoholmeter

De regering verwacht met de alcoholmeter effectiever toezicht te kunnen houden op het opgelegde alcoholverbod. Dit zou blijken uit een pilot in Nederland en onderzoek uit het buitenland. De Afdeling advisering vindt dat de resultaten van de pilot voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd, omdat hieraan slechts een kleine groep mensen op vrijwillige basis meedeed. De pilot ging bovendien niet over het alcoholgebruik of delictgedrag op de lange termijn. Bij buitenlands onderzoek moet goed gekeken worden of dit onderzoek wel past in de Nederlandse context. Daarom is het advies aan de regering om de verwachtingen over de effectiviteit van de alcoholmeter te nuanceren of beter te onderbouwen in de toelichting bij het wetsvoorstel.

Bescherming van grondrechten

De alcoholmeter raakt aan de grondrechten die de persoonlijke levenssfeer, de lichamelijke integriteit en de bewegingsvrijheid beschermen. De ‘24/7’-controle door de alcoholmeter kan mentaal belastend zijn en fysieke ongemakken opleveren. Daarnaast mag betrokkene niet in bad of zwemmen, mag hij geen contactsporten uitoefenen en moet hij op vaste tijden thuis zijn zodat de gegevens van de enkelband kunnen worden doorgegeven aan de reclassering. De Afdeling advisering vindt dat de alcoholmeter daarmee een grotere inbreuk maakt op grondrechten dan uit de toelichting bij het wetsvoorstel blijkt. De regering moet in de toelichting dan ook beter uitleggen waarom het gebruik van de alcoholmeter gerechtvaardigd is.

Bescherming van persoonsgegevens

Bij het gebruik van de alcoholmeter worden bijzondere persoonsgegevens verwerkt die extra beschermd moeten worden. Opvallend is dat de Amerikaanse fabrikant van de alcoholmeter een belangrijk deel van deze gegevens verwerkt. Het doorgeven van persoonsgegevens vanuit de Europese Unie naar de Verenigde Staten is niet onomstreden. De Afdeling advisering heeft daarom vragen over de wijze waarop de bescherming van persoonsgegevens zal worden gewaarborgd. Daarbij vraagt zij aandacht voor de rechtsbescherming van de betrokkene en het toezicht op de naleving van de regels voor gegevensbescherming in de Verenigde Staten.