Advies over wijziging van de Wet veiligheidsonderzoeken

Wet veiligheidsonderzoeken

Vertrouwensfuncties zijn banen waarin iemand mogelijkerwijs de nationale veiligheid zou kunnen schaden, zoals bij defensie of in de burgerluchtvaart. Voor het uitoefenen van deze functies is een zogenoemde verklaring van geen bezwaar nodig. De inlichtingen- en veiligheidsdiensten kunnen zo’n verklaring afgeven als een veiligheidsonderzoek naar iemand is verricht en uit het onderzoek blijkt dat de persoon geen bedreiging voor de nationale veiligheid vormt. Een verklaring van geen bezwaar geldt alleen voor een bepaalde functie. Het wetsvoorstel maakt het mogelijk dat een verklaring van geen bezwaar ook kan worden gegeven voor het werken op een bepaalde locatie, bijvoorbeeld een luchthaven. Dit voorkomt dat een nieuw veiligheidsonderzoek moet worden gedaan als iemand van functie wisselt, maar op dezelfde locatie blijft werken. In verband met deze wijziging krijgen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten de bevoegdheid een register bij te houden met personen met een verklaring van geen bezwaar. Daarnaast wordt het mogelijk om een veiligheidsonderzoek te doen naar personen die geen vertrouwensfunctie hebben. Over deze twee onderdelen van het wetsvoorstel maakt de Afdeling advisering opmerkingen.

Veiligheidsonderzoek naar personen zonder vertrouwensfunctie

De regering wil een veiligheidsonderzoek kunnen laten doen naar personen die geen vertrouwensfunctie hebben, maar waar het in het belang van de nationale veiligheid is om dit onderzoek toch te doen. Het gaat dan bijvoorbeeld om iemand die zeggenschap krijgt over een bedrijf dat hoort tot de vitale infrastructuur of toegang heeft tot kwetsbare technologie. De Afdeling advisering wijst erop dat de bevoegdheid om een veiligheidsonderzoek te verrichten ingrijpt in de rechten van burgers en grote gevolgen voor hen kan hebben. Daarom moet in de wet goed worden afgebakend wanneer zo’n onderzoek kan plaatsvinden. Als de regering het veiligheidsonderzoek enkel wil gebruiken om de economische veiligheid te waarborgen, adviseert de Afdeling advisering het voorstel daartoe te beperken.

Register

Het wetsvoorstel regelt dat de inlichtingen- en veiligheidsdiensten een register bijhouden met personen met een verklaring van geen bezwaar. De Afdeling advisering vindt dat een register meerwaarde heeft, maar ziet ook veiligheidsrisico’s. Een adequate beveiliging van het register vindt zij daarom van groot belang. Zij adviseert in de toelichting in te gaan op de risico’s en de bijbehorende veiligheidsmaatregelen.