Samenvatting advies verhoging strafmaximum deelneming aan een terroristische organisatie

Inhoud en achtergrond van het voorstel

De regering wil met het voorstel de maximumstraf voor deelneming aan een terroristische organisatie verhogen van vijftien naar twintig jaar. Deelnemers zijn personen die behoren tot een organisatie die terroristische misdrijven plegen of willen plegen. Een deelnemer heeft daarin een aandeel of ondersteunt gedragingen die verband houden met die misdrijven, maar hoeft niet zelf deel te nemen aan de terroristische misdrijven. Ook het financieel steunen van de organisatie kan al voldoende zijn voor deelneming. Volgens de regering is een verhoging van het strafmaximum wenselijk, omdat de maatschappij de gruwelijkheden steeds sterker afkeurt die met deelneming aan een terroristische organisatie samenhangen. Terroristische organisaties hebben zich sinds 2004 sterk ontwikkeld in omvang, organisatiestructuur en propagandaverspreiding. Deelnemers houden de organisatie in stand en zorgen ervoor dat de organisatie kan groeien. Zij maken het zichzelf of anderen mogelijk zeer ernstige en gruwelijke misdrijven te plegen.

Noodzaak tot verhoging

Het strafmaximum geeft een indicatie hoe ernstig bepaalde strafbare gedragingen zijn in verhouding tot andere delicten. De Afdeling advisering onderkent dat terroristische misdrijven een grote bedreiging vormen voor de samenleving en de rechtsstaat en dat hoge straffen daarvoor passend zijn. De regering onderbouwt in het voorstel echter onvoldoende dat er de afgelopen jaren vanuit de maatschappij een sterk toegenomen afkeuring is, ten opzichte van de periode vlak na de aanslagen van 11 september 2001 toen de maatschappelijke afkeuring tegen terroristische organisaties ook heel groot was. Ook blijkt uit de praktijk dat een verhoging van het strafmaximum niet nodig is. Rechters leggen voor deelneming aan een terroristische organisatie vaak een gevangenisstraf op van maximaal zes à zeven jaar. Dat is de helft van het huidige strafmaximum van vijftien jaar. Volgens de Afdeling advisering blijkt daarom niet dat verhoging van het strafmaximum noodzakelijk is.

Wetssystematiek

De Afdeling advisering maakt ook opmerkingen over de wetssystematiek. Het Wetboek van Strafrecht bevat een bepaalde opbouw in de hoogte van straffen. Dit is gebaseerd op de mate van betrokkenheid bij en het stadium van uitvoering van strafbare feiten. Op dit moment staat op deelneming aan een terroristische organisatie een vergelijkbare straf als op het voorbereiden van de meest ernstige delicten.

De regering wil de maximumstraf voor deelneming aan een terroristische organisatie gelijk stellen aan poging of medeplichtigheid aan de meest ernstige delicten. Dit is volgens de Afdeling advisering niet passend. Een deelnemer aan een terroristische organisatie hoeft immers niet daadwerkelijk betrokken te zijn bij een terroristisch misdrijf dat die organisatie wil plegen, terwijl dit bij poging of medeplichtigheid wel het geval is. Door het voorstel van de regering kan deelneming aanmerkelijk hoger bestraft worden, terwijl de ernst van de handeling niet vergelijkbaar is met een poging of medeplichtigheid aan een ernstig delict.

Ten tweede; als iemand wel betrokken is bij het plegen van een terroristisch misdrijf, zoals een aanslag, dan wordt die persoon óók daarvoor vervolgd en bestraft. In dat geval kan die persoon een hogere straf krijgen vanwege zowel de deelneming aan een terroristische organisatie als vanwege betrokkenheid bij het plegen van de aanslag.

Ten slotte worden in de huidige praktijk de maximumstraffen op misdrijven al met de helft verhoogd als die worden gepleegd met een terroristisch oogmerk. De voorgestelde verhoging naar twintig jaar is hiermee niet in lijn.

Slotsom

Op basis van deze argumenten meent de Afdeling advisering dat de regering het wetsvoorstel moet heroverwegen. Zij adviseert het voorstel alleen bij de Tweede Kamer in te dienen als het is aangepast.