Voorlichting over consequenties van en handelingsperspectief bij verworpen begroting

Achtergrond

Tijdens de parlementaire behandeling van de rijksbegroting voor 2025 bleek het verwerpen van één of meer begrotingswetsvoorstellen een reële mogelijkheid. Tegen die achtergrond heeft de Voorzitter van de Eerste Kamer de Afdeling advisering gevraagd om een voorlichting uit te brengen. Daarin zouden de staatsrechtelijke consequenties van en het handelingsperspectief bij het verwerpen van een begroting voor individuele bewindspersonen, de regering en het parlement centraal moeten worden gesteld.

Machtiging

Met het goedkeuren van een begrotingswetsvoorstel machtigt het parlement de regering tot het doen van uitgaven en het aangaan van verplichtingen. Dit wordt ook wel het parlementaire budgetrecht genoemd. De machtiging heeft uitsluitend effecten in de onderlinge relatie tussen de regering en het parlement.

Nieuw begrotingswetsvoorstel

De Afdeling advisering constateert dat de Grondwet met het vastleggen van het moment waarop voorstellen voor algemene begrotingswetten worden ingediend, een tijdige en gelijktijdige start van de parlementaire begrotingsbehandeling wil verzekeren. Uit de aard van het budgetrecht volgt dat het parlement een begrotingswetsvoorstel kan verwerpen. Als dat gebeurt staat de Grondwet er niet aan in de weg dat de regering een nieuw begrotingswetsvoorstel indient. Met zo’n nieuw voorstel kan de benodigde parlementaire machtiging alsnog worden verkregen.

Comptabiliteitswet

Om een periode waarin er geen begroting is te voorkomen of om deze periode zo kort mogelijk te houden, geeft de Afdeling advisering in overweging om in de Comptabiliteitswet 2016 vast te leggen dat de regering onverwijld een nieuw begrotingswetsvoorstel indient als een van beide Kamers een begrotingswetsvoorstel verwerpt.