Samenvatting advies over Wet hersteloperatie toeslagen

Eén wet

Om de regels over de hersteloperatie toeslagen in één wet neer te leggen:

• wordt bestaande herstelwetgeving van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir) verplaatst naar de nieuwe Wet hersteloperatie toeslagen;
• worden herstelregelingen in de wet vastgelegd, die nu nog op basis van beleidsbesluiten worden uitgevoerd; en
• worden nieuwe, aanvullende herstelregelingen voorgesteld.

Daarbij worden de bestaande herstelregelingen aangevuld en beter op elkaar afgestemd. In het wetsvoorstel krijgen de rol van en de samenwerking met gemeenten in het herstelproces uitdrukkelijk een plaats.

Bestaande praktijk als uitgangspunt

De uitvoering van de hersteloperatie krijgt met het wetsvoorstel een stevigere juridische basis door de codificatie en de herordening. Het gaat om een herstelproces dat al loopt. Omdat de uitvoering onder grote druk staat en wijzigingen in de lopende processen grote gevolgen voor de uitvoering kunnen hebben, neemt de Afdeling advisering de bestaande praktijk als vertrekpunt voor de beoordeling van het wetsvoorstel. Zij is daarom terughoudend bij de vraag of het herstelproces met de blik van nu ook anders of beter zou of had kunnen worden ingericht.

Opzet van het voorstel doet recht aan goede balans

Tegen deze achtergrond en in het licht van haar eerdere advies over de hersteloperatie, onderschrijft de Afdeling advisering de opzet die de regering in het voorstel heeft gekozen. Hierbij wordt recht gedaan aan de wens te komen tot een goede balans waarin een persoonlijke benadering met keuzevrijheid en regie voor gedupeerden, consistentie en gelijke behandeling, ruimhartigheid en zorgvuldigheid centraal staan. Wel vindt de Afdeling advisering dat de regering de keuzes die zij maakt nader moet motiveren uit het oogpunt van gelijke behandeling. Verder is de Afdeling advisering er niet van overtuigd dat de hardheidsclausule in het voorstel toegevoegde waarde heeft, omdat het voorstel voldoende mogelijkheden biedt voor flexibiliteit.

Terughoudend met interventies

Belangrijk is nu vooral dat de beschikbare menskracht zoveel mogelijk wordt ingezet voor het daadwerkelijk uitvoeren van de hersteloperatie en dat men terughoudend is met interventies in het herstelproces. Op deze manier kunnen vertragingen in de uitvoering en operationele risico’s zoveel mogelijk worden voorkomen.

Overige punten

De Afdeling advisering vindt verder dat de regering de uitwisseling van bijzondere categorieën en strafrechtelijke persoonsgegevens beter moet onderbouwen in het licht van de Algemene verordening gegevensbescherming. In het voorstel vervallen daarnaast de bestaande grondslagen en worden de nieuwe grondslagen met terugwerkende kracht ingevoerd. De Afdeling advisering adviseert de regering om deze ingewikkelde opzet nog eens goed te bekijken en het voorstel op dat punt aan te passen.