Samenvatting advies initiatiefwetsvoorstel voor progressief belastingtarief in box 2

Inhoud van het wetsvoorstel

De initiatiefnemers willen maatregelen treffen om het belastingstelsel beter in balans te brengen. Ze willen de mogelijkheden voor belastingplichtigen beperken om hun activiteiten zo in te richten dat zij zo min mogelijk belasting betalen (belastingarbitrage). Zij onderkennen dat daarvoor een brede en ingrijpende herziening van het belastingstelsel noodzakelijk is, en dat dit op korte termijn niet mogelijk is. Vanwege de snelheid kiezen initiatiefnemers ervoor nu enkele ‘gaten in het Nederlandse belastingstelsel te dichten’. Het voorstel regelt daarom de invoering van een progressief tarief in box 2. In deze box wordt belasting geheven op inkomen uit aanmerkelijk belang. Je hebt een aanmerkelijk belang bij een belang (zoals aandelen of opties) van minimaal 5% in een vennootschap. Op dit moment geldt er een vlak tarief van 26,9%. De initiatiefnemers stellen een tarief van 25,96% voor bij een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang tot en met € 58.989 en daarboven een tarief van 40,59%. Het voorstel voorziet daarnaast in een versobering van de bedrijfsopvolgingsregeling, die onder voorwaarden voorziet in een voorwaardelijke vrijstelling van de schenk- en erfbelasting. Tot slot beperkt het voorstel de mogelijkheden om inkomstenbelastingheffing uit te stellen bij overdracht van aanmerkelijk-belangaandelen (doorschuiffaciliteiten).

Eerste stap

De Afdeling advisering begrijpt de wens van de initiatiefnemers om de grootste knelpunten en onevenwichtigheden op korte termijn weg te nemen. Verschillende maatregelen die zij voorstellen kunnen als eerste stap van een bredere aanpak een nuttige bijdrage leveren, zoals de beperkingen van de bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuiffaciliteiten. Bovendien kan daarmee een bijdrage worden geleverd aan het verminderen van de druk op personeel en systemen bij de Belastingdienst. Belastingarbitrage effectief aanpakken vraagt echter om een brede aanpak. Anders blijven voor belastingplichtigen mogelijkheden bestaan om hun activiteiten zo in te richten dat zij door bepaalde maatregelen niet of slechts beperkt worden geraakt (belastingarbitrage). Tot slot adviseert de Afdeling advisering serieus notie te nemen van de nog te verschijnen uitvoeringstoets.

Tariefmaatregel

De Afdeling advisering begrijpt ook de wens om de tariefstructuur in het belastingstelsel voor de verschillende soorten inkomen beter in balans te brengen. De grootste onevenwichtigheden in het systeem worden echter veroorzaakt door de tarieven in de vennootschapsbelasting. Deze tarieven laten de initiatiefnemers ongemoeid. Het is niet zonder meer duidelijk welke bijdrage de voorgestelde twee progressieve tarieven in box 2 zou leveren aan het verbeteren van de balans. Bij gelijkblijvende vennootschapsbelastingtarieven maakt de invoering van twee progressieve tarieven in box 2 het voor de groep die het aangaat, nog minder aantrekkelijk om dividend uit te keren (en dus inkomstenbelasting te betalen) en maakt het alternatieven nog aantrekkelijker. Heffing tegen het hoge tarief zal zich in de praktijk dan ook nauwelijks voordoen. Terwijl deze maatregel de complexiteit van het stelsel wel verhoogt.

Bedrijfsopvolgingsregeling en doorschuiffaciliteiten

Ten slotte onderschrijft de Afdeling advisering dat de maatregelen om de bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuiffaciliteiten aan te passen ook kunnen bijdragen aan het verminderen van de druk op personeel en systemen bij de Belastingdienst. Wel wijst zij op een aantal onduidelijkheden en adviseert om de toelichting in het licht daarvan aan te vullen.