Samenvatting advies wetsvoorstel markttoezicht

Inhoud wetsvoorstel

De verordening bevat regels voor het toezicht op marktdeelnemers en over de bevoegdheden van markttoezichtautoriteiten. Ook bevat de verordening regels die de samenwerking regelen tussen de verschillende nationale markttoezichtautoriteiten.

Algemene regeling in de Algemene wet bestuursrecht

De Europese markttoezichtverordening bestrijkt een groot aantal producten. Ter uitvoering van de verordening worden in veel bijzondere wetten toezicht- en handhavingsbevoegdheden opgenomen in aanvulling op de Algemene wet bestuursrecht. Dit leidt ertoe dat deze aanvullende bevoegdheden een brede toepassing krijgen binnen het bestuursrecht. De verwachting is dat dit in de toekomst nog zal toenemen. Gelet op het doel van de Algemene wet bestuursrecht om de eenheid binnen het bestuursrecht te bevorderen, adviseert de Afdeling advisering om binnen afzienbare tijd deze bevoegdheden op te nemen in de Algemene wet bestuursrecht en om toe te lichten op welke termijn dit kan worden gerealiseerd.

Machtiging bij binnentreden in woningen

De verordening schrijft voor dat markttoezichtautoriteiten de bevoegdheid hebben om onder andere gebouwen te betreden die iemand gebruikt bij zijn bedrijfsactiviteiten. Omdat hieronder ook woningen vallen, voorziet het wetsvoorstel in een afzonderlijke bevoegdheid tot het betreden van een woning zonder toestemming van de bewoner.

Op grond van de Algemene wet op het binnentreden is daarvoor eerst een machtiging vereist van de burgemeester. De burgemeester moet daarbij afwegen of het (toezichts)doel waarvoor de woning moet worden betreden, dit binnentreden rechtvaardigt. Omdat deze bevoegdheid geen betrekking heeft op een terrein dat tot zijn taken behoort, ontstaat de vraag waarom deze machtigingsbevoegdheid niet aan een andere autoriteit is toegekend. Het advies luidt dan ook om dit nader uit te leggen of het voorstel aan te passen. Als het voorstel niet wordt aangepast, zou ten minste moet worden voorzien in een afwegingskader dat de burgemeester bij zijn beoordeling kan toepassen.

Gebruik fictieve identiteit bij toezicht

Op grond van de verordening moeten markttoezichtautoriteiten de bevoegdheid krijgen om ook onder valse identiteit productmonsters te verkrijgen. Het is van belang dat het gebruik van deze bevoegdheid met de nodige waarborgen is omkleed. Zoals de Afdeling advisering ook in haar advies uit 2019 over het voorstel voor de Wet handhaving consumentenbescherming heeft opgemerkt, acht zij bij het gebruik van een fictieve identiteit ook een voorafgaande toetsing noodzakelijk. In dat wetsvoorstel is daarin uiteindelijk niet voorzien. Ook bij dit wetsvoorstel is daarvan afgezien, maar de Afdeling adviseert om dat te heroverwegen en zo’n voorafgaande toetsing alsnog op te nemen in het voorstel. In andere wetten is voor de toepassing van vergelijkbare bevoegdheden wel voorzien in een voorafgaande toetsing.

Rechtsbescherming bij grensoverschrijdende samenwerking

Op grond van de verordening kan een markttoezichtautoriteit bij een autoriteit van een andere lidstaat een verzoek doen om onderzoeken te doen of maatregelen te nemen om zo de benodigde informatie te verkrijgen. Ook voorziet de verordening in de mogelijkheid om een autoriteit in een andere lidstaat te vragen om handhavingsmaatregelen te nemen. Hierbij rijst de vraag bij welke rechter deze handhavingsmaatregelen kunnen worden aangevochten - bij de Nederlandse of de rechter in de andere lidstaat - en wat de omvang is van de rechterlijke toetsing. De Afdeling adviseert hier in de toelichting op in te gaan.