Samenvatting advies wetsvoorstel over afschaffen dwangsom in vreemdelingenzaken
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het wetsvoorstel tot wijziging van de Vreemdelingenwet 2000. Het wetsvoorstel past de regels aan voor niet tijdig beslissen in vreemdelingenzaken. Op 3 maart 2021 is het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Afdeling advisering openbaar worden.
Geen dwangsom meer bij trage besluitvorming in vreemdelingenzaken
Het voorstel wil voor de Vreemdelingenwet 2000 een definitief einde maken aan de dwangsombevoegdheid. Als de overheid een besluit niet binnen de wettelijke termijn neemt, kan een persoon die een aanvraag heeft ingediend de overheid in gebreke stellen. Als ook dat niet helpt, kan hij een dwangsom opleggen om de overheid tot spoed te bewegen. Deze dwangsomregeling is in juli 2020 tijdelijk opgeschort voor asielaanvragen, omdat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) enorme achterstanden had.
De regering stelt nu voor om alle vreemdelingenzaken definitief uit te zonderen van de dwangsomregeling. Om toch te verzekeren dat de IND tijdig beslist, worden elke maand cijfers over de voortgang in vreemdelingenzaken gepubliceerd. Bovendien blijft het personeelsbestand van de IND voortaan op peil, ook als het aantal asielaanvragen tijdelijk terugloopt.
Uitzondering op de algemene dwangsomregeling niet gemotiveerd
De Afdeling advisering constateert dat de dwangsomregeling in 2009 bewust is ingevoerd voor de hele overheid. De regering legt niet uit waarom vreemdelingenzaken zo uitzonderlijk zijn dat zij hiervan moeten worden uitgezonderd. De tijdelijke opschorting van de regeling om de achterstanden sneller weg te werken is nog aanvaardbaar, maar zonder nadere motivering geldt dat niet voor een definitieve afschaffing.
Bovendien betreft het voorstel vrijwel alleen personen die niet de Nederlandse nationaliteit hebben. Het voorstel leidt daarmee, ook al is dat niet beoogd, tot een indirect onderscheid op grond van nationaliteit. De Afdeling adviseert daarom het voorstel te heroverwegen.
Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en het nader rapport van de minister.