Samenvatting advies wetsvoorstel eindtoets basisschoolleerlingen

Inhoud wetsvoorstel

Het wetsvoorstel bevat bepalingen over de eindtoets die leerlingen in groep 8 maken, voordat zijn naar de middelbare school gaan. Een hoger resultaat voor de eindtoets geeft recht op heroverweging van het schooladvies. De regering stelt voor om een vast aanmeldmoment voor het voortgezet onderwijs te hanteren. Dat moment moet in een algemene maatregel van bestuur (amvb) of een ministeriële regeling worden vastgelegd en zal ergens na het moment moeten liggen waarop alle leerlingen hun definitieve schooladvies hebben gekregen. De regering wil verder de invloed van toetstrainingen op het schooladvies terugdringen. Daarom moeten de data waarop het schooladvies wordt afgegeven en de eindtoets wordt afgenomen dichter bij elkaar worden gebracht.

Eén aanmeldmoment

Het doel van het wetsvoorstel is om de kansengelijkheid voor leerlingen bij de overgang van de basisschool naar de middelbare school te verbeteren. De Afdeling advisering wijst erop dat het tegengaan van kansenongelijkheid een belangrijk aspect is van het onderwijsbeleid. Maar of de voorgestelde maatregelen kansenongelijkheid feitelijk tegengaan, betwijfelt de Afdeling advisering.

Eén aanmeldmoment betekent weliswaar dat leerlingen met hetzelfde schooladvies gelijke kansen hebben om aangenomen te worden, maar het zal niet noodzakelijkerwijs leiden tot minder kansenongelijkheid. De keuze om te oefenen voor de eindtoets maken ouders vaak aan al het eind van groep 7. Zij hebben daartoe ook het recht. Het praktische effect van de voorgestelde maatregelen op het trainen van de eindtoets acht de Afdeling advisering daarom beperkt. Doordat het voorstel bovendien het vastleggen van de data voor eindtoets en schooladvies delegeert (die data worden in een amvb of ministeriële regeling opgenomen), is het onduidelijk waar het voorstel in de praktijk toe zal leiden en of het uitvoerbaar is.

De Afdeling advisering adviseert om de toelichting aan te vullen met een beoordeling van de gevolgen van het voorstel voor ouders en scholen en het voorstel zo nodig aan te passen. Ook adviseert de Afdeling advisering om af te zien van delegatie.

Afschaffen centrale eindtoets

Verder herziet het voorstel het toetsenstelsel in het primair onderwijs. De centrale eindtoets die de overheid aanbiedt, wordt afgeschaft. Volgens de regering zijn namelijk voldoende vergelijkbare toetsen van private partijen beschikbaar. Verder wordt het stelsel herzien, waardoor het College voor Toetsen en Examens en de Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling een andere rol krijgen.

De Afdeling advisering adviseert om nu nog niet over te gaan tot afschaffing van de centrale eindtoets. Hiervoor moeten de verschillende private toetsen over een langere periode onderling vergelijkbaar zijn. Dit waarborgt dat de doelstellingen van de eindtoets behouden blijven en scholen die nu de centrale eindtoets afnemen er op kunnen vertrouwen dat een private toets dezelfde kwaliteit biedt. Dat is nu nog niet het geval. In het verlengde hiervan adviseert de Afdeling de herziening van het stelsel van toetsing uit te stellen. Op die manier kan meer ervaring worden opgedaan met de proef met de ‘ankering’ – gericht op meer vergelijkbaarheid van de verschillende eindtoetsen – en kan er tijd worden genomen om het huidige stelsel te evalueren.