Samenvatting voorlichting over cybriden en chimeren
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op verzoek van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een zogenoemde voorlichting uitgebracht. De voorlichting gaat over de regulering van onderzoek met en naar mens-diercombinaties, in het bijzonder cybriden, iPS-chimeren en andere controversiële biotechnologische entiteiten. De voorlichting is op 23 september 2020 openbaar gemaakt.
Achtergrond van de voorlichting
Het verzoek om voorlichting kent een lange voorgeschiedenis en vloeit voort uit vragen over de reikwijdte van de Embryowet. Deze wet stelt grenzen aan de handelingen die zijn toegestaan met onder meer embryo’s. Een embryo valt onder de reikwijdte van de wet als deze het vermogen heeft uit te groeien tot een mens. Ook regelt de wet dat een mens-diercombinatie die tot stand komt met dierlijke en menselijke embryonale cellen zich niet langer dan veertien dagen mag ontwikkelen. Inmiddels is nieuw biotechnologisch onderzoek mogelijk dat buiten deze definities valt. Samengevat komt het verzoek om voorlichting neer op de vraag naar de meest wenselijke inrichting van een wettelijke regeling voor dit nieuwe biotechnologische onderzoek, waaronder cybriden en iPS-chimeren. Kortgezegd ontstaan cybriden door de kern van een menselijke cel in te brengen in een ontkernde dierlijke cel en chimeren door menselijke cellen in te brengen in een dierlijk embryo.
Volledige regulering komt nu te vroeg
Het is nu nog te vroeg om nieuw biotechnologisch onderzoek volledig te reguleren. De onzekerheden en de onvoorspelbaarheid van de ontwikkelingen op dit terrein zijn groot. In Nederland vindt bovendien maar zeer beperkt onderzoek plaats. Het is daarom nu nog niet goed mogelijk om duidelijke regels of richtsnoeren voor de te maken medisch-ethische afwegingen te formuleren. Het is daarom verstandig ook op dit moment niet te volstaan met een regeling die alleen in algemene waarborgen voor onderzoek voorziet en waarbij een externe commissie het onderzoek beoordeelt op medisch-ethische aspecten.
Wel zou alsnog een verbod in de Embryowet moeten worden opgenomen om een cybride zich langer dan veertien dagen te laten ontwikkelen of in een mens of dier in te brengen. Dat verbod was al voorzien in een wetsvoorstel dat om andere redenen in 2017 is ingetrokken. Eenzelfde verbod zou voor iPS-chimeren en embyro-achtige entiteiten in de Embryowet kunnen worden opgenomen. Daarmee worden de huidige ontwikkelingen in het onderzoek in Nederland op dit terrein, voor zover op dit moment te overzien, niet in de weg gestaan.
Maatschappelijk debat
De komende tijd kan dan ook worden gebruikt om het maatschappelijke debat te starten over de ontwikkelingen met cybriden, chimeren en synthetische embryo-achtige entiteiten, zoals het kabinet heeft aangekondigd. Het is wel nodig zicht te krijgen en te houden op de ontwikkelingen in het wetenschappelijk onderzoek in Nederland en het buitenland met mens-diercombinaties. Zo kan steeds worden bekeken of nadere regulering op enig moment nodig wordt. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) zou daarbij kunnen worden betrokken en daarover periodiek kunnen rapporteren aan de minister.
Lees hier de volledige tekst van de voorlichting van de Afdeling advisering.