Voorjaarsrapportage begrotingstoezicht 2021

Gepubliceerd op 19 april 2021

Transparant begrotingsbeleid nodig voor komend kabinet

Het is gebruikelijk om tijdens de formatie van een nieuw kabinet het nationale begrotingsbeleid voor de komende jaren vast te stellen. En hoewel de coronacrisis aangegrepen kan worden om dat nog een tijd vooruit te schuiven, adviseert de Afdeling advisering van de Raad van State hier niet mee te wachten. Een transparant en dus inzichtelijk en voorspelbaar begrotingsbeleid gaat over ‘ankers’ voor politieke keuzes, over ‘kleur bekennen’. Het dwingt tot een afweging van belangen, onderwerpen en budgetten en zo tot het afleggen van verantwoording aan kiezers en parlement over de keuzes die worden gemaakt. Bij de vaststelling van de ankers kunnen aspecten van brede welvaart meegewogen worden. Een transparant begrotingsbeleid moet geen te korte horizon hebben. Het is gebaat bij een vast hoofdbesluitvormingsmoment en uitgaven- en lastenkaders voor de gehele (vierjarige) kabinetsperiode.

Dit is te lezen in de voorjaarsrapportage onafhankelijk begrotingstoezicht 2021 die vandaag 19 april 2021 is gepubliceerd. De Afdeling advisering zal deze rapportage op een later moment in besloten vergaderingen toelichten aan de vaste Kamercommissies voor Financiën van de Eerste en Tweede Kamer. In de voorjaarsrapportage beoordeelt de Afdeling advisering of de overheidsfinanciën voldoen aan de Europese begrotingsregels; in het afgelopen jaar, in het lopende jaar en in het komende jaar. Dit doet de Afdeling advisering vanuit haar onafhankelijke rol als begrotingstoezichthouder, op grond van Europese regelgeving. Het Stabiliteitsprogramma van het kabinet en deze rapportage worden bij de Europese Commissie ingediend in het kader van het Europees Semester.

Afwijken van de reguliere begrotingsregels

De Afdeling advisering concludeert verder dat de Nederlandse overheidsfinanciën in 2020 niet aan alle normen uit het Stabiliteits- en Groeipact voldeden, en dat zal naar verwachting ook gelden voor 2021 en 2022. Die afwijking blijft zonder gevolgen, omdat  de Europese Commissie in maart 2020 heeft besloten dat het afwijken van de reguliere begrotingsregels tijdelijk is toegestaan, vanwege de uitzonderlijke aard van huidige crisis.

Recovery and Resilience Facility

De RRF is onderdeel van Europese afspraken die in juni 2020 zijn gemaakt over zowel het meerjaren financieel kader van de Europese Unie als het herstel van de Europese economieën na de coronacrisis. Het uiteindelijke doel van de RRF is groei en het verminderen van de welvaartsverschillen tussen de lidstaten. Elke lidstaat moet in het kader hiervan een Recovery and Resilience Plan (RRP) vaststellen en indienen. Zo’n plan moet bijdragen aan de Europese prioriteiten van digitale en groene transities. In lijn hiermee zal de RRF moeten bijdragen aan productieve investeringen, die doorgaans onder druk komen te staan ten tijde van budgettaire krapte. de RRP’s moeten daarnaast lidstaat-specifieke hervormingen bevatten, op basis van per lidstaat variërende zwakke plekken in hun economie.

Dien voor de zomer een Nederlands Recovery and Resilience Plan in

Het vast te stellen nationale begrotingsbeleid voor de komende kabinetsperiode moet verenigbaar zijn met het Europees begrotingsbeleid. In dat kader adviseert de Afdeling het demissionaire kabinet om voor de zomer van 2021 een Nederlands Recovery and Resilience Plan (RRP) in te dienen, om zo maximaal economisch effect te kunnen sorteren ten tijde van deze crisis. Bovendien dient het RRP voor eind 2021 te zijn beoordeeld door de Europese Commissie en goedgekeurd door de Europese Raad om aanspraak te kunnen maken op voorfinanciering van maximaal 13% van de subsidie. Op lange termijn ziet de Afdeling advisering mogelijkheden om de RRF, onder voorwaarden, een structurele plaats te geven in het te herijken Europese begrotingsbeleid. Het Centraal Planbureau en de Afdeling advisering zullen als begrotingsautoriteit het Nederlandse (concept-)RRP beoordelen op de elementen van de RRF; de digitale en groene transitie en hervormingen en investeringen. In deze beoordeling zal de Afdeling advisering bezien of een concept-RRP naar letter en geest voldoet aan de hoofdelementen die Europese Commissie voor de RRF heeft gesteld.


Lees hier de volledige tekst van de voorjaarsrapportage Begrotingstoezicht 2021 en lees meer over de taak van de Afdeling advisering als onafhankelijk toezichthouder over de Europese begrotingsregels.

Read the English version of the press release regarding the 2021 Spring Report on Fiscal Monitoring.