Samenvatting advies over vierde verlenging van de coronawet

Procedure

Met de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 (’coronawet’) is een tijdelijk hoofdstuk toegevoegd aan de Wet publieke gezondheid. Dit hoofdstuk biedt de grondslag voor de diverse coronamaatregelen. De tijdelijke wet vervalt na drie maanden, tenzij die wordt verlengd met drie maanden. Zo’n verlenging gebeurt met een koninklijk besluit. Voordat het besluit wordt genomen, moet de Afdeling advisering om advies worden gevraagd over de bestaande maatregelen. Nadat het koninklijk besluit is genomen, moet de verlenging via een wet worden goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer. Het kabinet wil de tijdelijke wet na 1 december opnieuw verlengen met drie maanden, dus tot 1 maart 2022. Onder andere de bepaling over het gebruik van alcohol op openbare plaatsen wordt niet verlengd.

Verlengen, maar wel aandacht voor effectiviteit wet

De regering vindt een verlenging van de coronawet noodzakelijk vanwege de stijgende besmettingscijfers en de toenemende druk op de zorg. De Afdeling advisering vindt dat gerechtvaardigd. Daarbij is ook van belang dat de coronawet wordt ingezet voor het afschalen van maatregelen. Wel wijst de Afdeling op het belang van de effectiviteit van de Twm en van de maatregelen. In de afgelopen periode werden de coronamaatregelen vergaand versoepeld. Dat had tot gevolg dat de besmettingen opnieuw hoog opliepen. Daardoor moesten de versoepelingen weer worden teruggedraaid. Dat leidt tot maatschappelijke teleurstelling, waardoor de geloofwaardigheid van de coronawet kan worden aangetast. Instellingen en bedrijven moeten daarnaast voortdurend hun organisatie en bedrijfsvoering aanpassen. Daardoor vermindert de bereidheid om de wet na te leven waardoor ook de handhaving bemoeilijkt wordt. Volgens de Afdeling advisering heeft het de voorkeur om op korte termijn trager te versoepelen, zodat de wet op de iets langere termijn juist sneller kan vervallen.

Maatschappelijke tegenstellingen

Verder komt een aantal vraagstukken steeds nadrukkelijker aan de orde nu de crisis langer duurt. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de vraag in hoeverre de vrijheid van burgers om zich niet te vaccineren gevolgen mag hebben voor de mate waarin maatregelen mogen worden opgelegd aan de gehele bevolking. Dit kan maatschappelijke tegenstellingen tot gevolg hebben. Deze tegenstellingen kunnen bovendien van invloed zijn op de bereidheid om de maatregelen na te leven en kunnen eraan bijdragen dat onder druk van specifieke maatschappelijke belangen eerder uitzonderingen worden gemaakt op de maatregelen. Omdat deze uitzonderingen vaak niet goed uit te leggen zijn, hebben die op hun beurt ook een negatieve invloed op de effectiviteit van de wet en de maatregelen. De Afdeling advisering vraagt daarom aandacht voor een zo consistent en uitlegbaar mogelijke toepassing van de wet, om onnodige verlenging op de lange termijn te voorkomen.