Samenvatting voorlichting over het voorstel van Rijkswet Koninkrijksgeschillen

Aanleiding verzoek om voorlichting en vragen

De Afdeling advisering heeft op 23 augustus 2017 geadviseerd over het wetsvoorstel Rijkswet Koninkrijksgeschillen. Dat wetsvoorstel voorziet in een regeling voor de behandeling van geschillen tussen de landen en het Koninkrijk. De regering heeft het wetsvoorstel vervolgens aangepast en op 29 november 2018 ingediend bij de Tweede Kamer. Zo is de behandeling van geschillen in het aangepaste wetsvoorstel beperkt tot 'zuiver juridische geschillen'. De vaste Kamercommissie voor Koninkrijksrelaties zag in de aanpassingen aanleiding om nog twee vragen aan de Afdeling advisering voor te leggen.

1) In het advies over het oorspronkelijke voorstel merkte de Afdeling advisering op dat het lang niet altijd mogelijk is om in de praktijk een scherp onderscheid te maken tussen juridische en politiek-bestuurlijke aspecten van een geschil als bedoeld in artikel 12a Statuut. Hoe moet deze stelling worden beoordeeld in het licht van de keuze die nu in het voorstel van Rijkswet gemaakt wordt?

2) Volgens welke procedure zal een op grond van het wetsvoorstel bij de Afdeling advisering aanhangig gemaakt geschil worden behandeld? In hoeverre is de keuze om de regeling te beperken tot juridische geschillen daarop van invloed?

Inhoud voorlichting

Voordat de Afdeling advisering de vragen beantwoordt, wijst zij erop dat er nog steeds verschil van inzicht bestaat tussen Nederland en de andere landen van het Koninkrijk over de manier waarop de geschillenregeling zou moeten worden vormgegeven. Het is daarom belangrijk om de voorgestelde regeling goed te evalueren. Het advies is om op korte termijn met alle betrokkenen afspraken te maken over de opzet, methodologie en criteria voor de evaluatie en de onafhankelijke instantie die deze evaluatie moet gaan uitvoeren.

Vraag 1

Ook met de voorgestelde beperking tot juridische geschillen, wordt de politiek-bestuurlijke context van het geschil in de beoordeling betrokken. Wel zal die beperking er mogelijk toe kunnen leiden dat het orgaan dat belast wordt met de geschillenbeslechting terughoudender zal zijn als het gaat om die politiek-juridische context. Dat orgaan zal zijn oordeel uiteindelijk immers toe moeten spitsen op de juridische bevoegdheidsvraag.

Vraag 2

Als de wetgever ervoor kiest om de Afdeling advisering van de Raad van State van het Koninkrijk als geschilbeslechter aan te wijzen, zal het bestaande Procesreglement rijksbestuursgeschillen Raad van State van het Koninkrijk zoveel mogelijk van toepassing worden verklaard. De Afdeling advisering ziet vooralsnog geen reden om af te wijken van de procedure in het procesreglement vanwege de beperking tot juridische geschillen.