Advies over voorstel om regime in extra beveiligde gevangenissen aan te scherpen

Inhoud van het voorstel

Op grond van het initiatiefwetsvoorstel moet de directeur van de penitentiaire inrichting altijd vooraf toestemming geven voordat gedetineerden met de buitenwereld mogen communiceren. Ook moet de directeur toezicht houden op deze communicatie. Met dit voorstel wordt de frequentie en duur van het bezoek en het telefonisch contact dat gedetineerden mogen hebben, sterk beperkt. Contact met andere gedetineerden of met verdachten van ernstige misdrijven wordt niet toegestaan. Verder moeten gedetineerden in beginsel in het Nederlands, Fries, Papiaments of Engels communiceren met de buitenwereld.

Verhouding tot regeringsvoorstel

De Afdeling advisering erkent dat gedetineerden die banden hebben met de georganiseerde criminaliteit zelfs vanuit detentie een grote bedreiging voor de openbare orde, veiligheid en democratische rechtsstaat kunnen vormen. Deze kleine, uitzonderlijke categorie gedetineerden vraagt dan ook om uitzonderlijke maatregelen. De afgelopen jaren hebben zich op dit terrein veel ontwikkelingen voorgedaan. Zo heeft de regering een wetsvoorstel ingediend om de veiligheid in de EBI en op de AIT te vergroten. De Afdeling adviseert de behandeling van het regeringsvoorstel door het parlement af te wachten voordat met dit initiatiefwetsvoorstel wordt verdergegaan. De Afdeling adviseert dit omdat het stapelen van maatregelen tot een schending van grondrechten kan leiden. Ook al kunnen de maatregelen los van elkaar misschien wel nodig en wenselijk zijn. Als de maatregelen niet goed op elkaar worden afgestemd, kan dit er bovendien toe leiden dat de maatregelen in de praktijk niet werkbaar zijn of zelfs een negatief effect hebben op de veiligheid. De initiatiefnemer moet in ieder geval verduidelijken hoe zijn voorstel zich verhoudt tot het regeringsvoorstel.

Beperkingen van contact

De wet geeft gedetineerden nu het recht om minimaal één uur bezoek per week te ontvangen en één of meer telefoongesprekken van in totaal tien minuten te voeren. De directeur kan deze vormen van contact weigeren als er bijvoorbeeld een veiligheidsrisico is. In het initiatiefvoorstel wordt in plaats van een minimum een maximum gesteld aan deze vormen van contact. De Afdeling advisering wijst erop dat het loslaten van een wettelijk minimum in strijd is met de grondrechten. Het voorgestelde maximum biedt bovendien weinig ruimte voor maatwerk. Het kunnen bieden van maatwerk is niet alleen van belang met het oog op de grondrechten van gedetineerden. Het draagt ook bij aan de veiligheid tijdens de detentie en de terugkeer van gedetineerden in de samenleving. Het advies is dan ook om het recht op een minimale hoeveelheid bezoek of telefonisch contact in de wet te handhaven en af te zien van het voorgestelde maximum.

Conclusie

De Afdeling advisering adviseert het voorstel niet in behandeling te nemen, tenzij het wordt aangepast.