Samenvatting advies wetsvoorstel geen taakstraf bij geweld tegen functionarissen met een publieke taak

Gepubliceerd op 14 juli 2020

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het wetsvoorstel dat de mogelijkheden om een taakstraf op te leggen bij geweld tegen functionarissen met een publieke taak wil beperken. Het wetsvoorstel is op 14 juli 2020 bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Afdeling advisering openbaar geworden.

Inhoud van het wetsvoorstel

Het wetsvoorstel breidt het huidige taakstrafverbod voor ernstige geweld- en zedenmisdrijven uit naar elke vorm van fysiek geweld tegen politiemensen, medewerkers van de brandweer of ambulance, buitengewoon opsporingsambtenaren en bepaalde andere functionarissen. Geweld tegen personen met een publieke taak is volgens de regering zo ernstig en laakbaar, dat een taakstraf niet passend is. Als gevolg van de voorgestelde uitbreiding van het taakstrafverbod kan in deze gevallen niet meer worden volstaan met het opleggen van een ‘kale taakstraf’ (een taakstraf die niet wordt gecombineerd met een andere vrijheidsbenemende sanctie).

Motivering van het voorstel

De Afdeling advisering is het met de regering eens dat elke vorm van geweld tegen personen in de uitoefening van een publieke taak passend moet worden bestraft. Maar daarmee is de voorgestelde uitbreiding van het taakstrafverbod nog niet voldoende gemotiveerd. De toelichting bij het wetsvoorstel noemt geen cijfers over gevallen waarin tegenwoordig uitsluitend een taakstraf wordt opgelegd wegens mishandeling van een publieke functionaris. Misdrijven tegen deze functionarissen worden nu ook al streng aangepakt. Bovendien bestaan er al verschillende andere voorzieningen die zijn gericht op het terugdringen van geweld tegen personen met een publieke taak.

Effectiviteit

Uit de evaluatie van het bestaande taakstrafverbod voor ernstige geweld- en zedenmisdrijven is gebleken dat dit verbod in de praktijk vooral wringt als het misdrijf gelet op alle bijzondere omstandigheden van het geval onvoldoende ernstig is voor een gevangenisstraf. In dat geval kan de rechter de taakstraf combineren met een zeer korte gevangenisstraf of kan hij iemand bijvoorbeeld veroordelen voor een lichter delict. Het is daarom onzeker in hoeverre het wetsvoorstel in de praktijk echt tot een zwaardere bestraffing zal gaan leiden.

Proportionaliteit en alternatieven

Het wetsvoorstel sluit de mogelijkheid van het opleggen van een taakstraf in de beoogde situaties categorisch uit, zodat ook bij relatief lichte vergrijpen een vrijheidsstraf zal moeten volgen. Dat roept de vraag op of de rechter in deze situaties voldoende rekening kan houden met alle bijzondere omstandigheden van het individuele geval. De Afdeling advisering wijst daarom op alternatieve en aanvullende maatregelen die kunnen bijdragen aan een meer passende bestraffing van geweld tegen personen met een publieke taak. In het bijzonder kan worden gedacht aan een uitbreiding van de mogelijkheden om de taakstraf te combineren met andere niet-vrijheidsbenemende sancties (zoals een geldboete of een voorwaardelijke gevangenisstraf).

Reikwijdte

De voorgestelde uitbreiding van het taakstrafverbod heeft betrekking op geweld tegen personen met een publieke taak in het kader van de handhaving van de orde of veiligheid. In de toelichting wordt een groot aantal voorbeelden genoemd van beoogde beroepsgroepen, maar het is de vraag of van al deze personen (zoals advocaten en beveiligers) inderdaad kan worden gezegd dat zij een ‘publieke taak’ in het kader van de ‘handhaving van de orde of veiligheid’ hebben. De reikwijdte van de voorgestelde bepaling moet daarom worden beperkt en verduidelijkt.


Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en het nader rapport (de reactie) van de minister.