Samenvatting advies over afschaffen dwangsomregeling voor asielzoekers
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Wilders en Emiel van Dijk. De Noodwet afschaffen dwangsomregeling ter voorkoming van misbruik door asielzoekers is op 7 mei 2020 bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Afdeling advisering openbaar geworden.
Inhoud en achtergrond Noodwet
De Noodwet beëindigt de mogelijkheid voor asielzoekers om bij niet tijdig beslissen op een verzoek om asiel door de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND), zonder rechterlijke tussenkomst een dwangsom te krijgen. De IND kampt met grote achterstanden in het beslissen op asielverzoeken. Deze zijn het gevolg van bezuinigingen op personeel in combinatie met een licht verhoogde asielinstroom en een financieringssystematiek die niet verder reikte dan de korte termijn. De financiële gevolgen hiervan zijn voor 2019-2020 inmiddels opgelopen tot een bedrag tussen de € 30 miljoen en € 40 miljoen aan dwangsomverplichtingen. Dit bedrag loopt momenteel verder op met naar schatting € 1 miljoen per week.
Wet dwangsom schiet op dit moment haar doel voorbij..
De Afdeling advisering heeft begrip voor de wens van initiatiefnemers om de dwangsomproblematiek aan te pakken. De Wet dwangsom schiet op dit moment in asielzaken haar doel voorbij. De Wet dwangsom is bedoeld om er voor te zorgen dat de IND op tijd op een aanvraag beslist. Dat gebeurt op dit moment niet. Dat betekent dat bij de IND andere structurele oplossingen nodig zijn om te bereiken dat op tijd wordt beslist. Daarom is een tijdelijke opschorting van de dwangsomregeling bij wijze van uitzondering verdedigbaar, totdat de IND weer in staat is tijdig op verzoeken om asiel te beslissen.
.. maar permanente afschaffing gaat te ver
Dat de IND op tijd op een verzoek beslist, is heel belangrijk. Niet alleen voor de asielzoeker zelf. Als een asielzoeker hier niet mag blijven, is het belangrijk dat hij zo snel mogelijk vertrekt; als hij wel mag blijven, moet hij zo snel mogelijk zijn plek in Nederland innemen. Bovendien kost het bieden van langdurige opvang aan asielzoekers ook veel geld. Onduidelijk is waarom de dwangsom niet van nut zou kunnen zijn, wanneer de besluitvorming binnen de IND weer op orde is. Het advies is daarom de opschorting van de dwangsomregeling tijdelijk te laten zijn, en niet permanent. Bovendien biedt de Noodwet geen oplossing voor het grote bedrag aan dwangsommen dat als gevolg van rechterlijke uitspraken wordt verbeurd op grond van niet tijdig beslissen door de IND.
Gelet hierop adviseert de Afdeling advisering het voorstel niet in behandeling te nemen, tenzij het is aangepast.
Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en de reactie van initiatiefnemers.