Samenvatting advies wetsvoorstel tot wijziging van de Wet op het Bevolkingsonderzoek
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 30 oktober 2019 advies uitgebracht over het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet op het bevolkingsonderzoek in verband met actuele ontwikkelingen op het terrein van preventief medisch onderzoek. Het wetsvoorstel is op 4 februari 2020 bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Afdeling advisering openbaar geworden.
Inhoud en aanleiding voorstel
Bij bevolkingsonderzoeken moet niet alleen worden gedacht aan de collectieve onderzoeken die voor een groot deel van de bevolking worden uitgevoerd, zoals de onderzoeken naar darmkanker. Het kan ook gaan om preventief gezondheidsonderzoek dat een individu op eigen initiatief en kosten ondergaat. Het wetsvoorstel wijzigt de Wet op het bevolkingsonderzoek vanwege ontwikkelingen van de laatste jaren in het aanbod van dit preventieve gezondheidsonderzoek. Er wordt onder andere voorgesteld om bevolkingsonderzoek in te delen in drie risico-categorieën waaraan, naar gelang het medisch risico, zwaardere eisen gesteld worden.
Advies
Motivering van het voorstel
Het wetsvoorstel kent een lange voorgeschiedenis, maar dit blijkt niet uit de toelichting. Onvoldoende duidelijk is wat precies de aanleiding voor het voorstel is, welke doelen worden nagestreefd en hoe deze doelen zich tot elkaar verhouden. Zo is niet helder of het voorstel vooral als doel heeft het vergroten van de keuzevrijheid voor burgers, het waarborgen van voldoende kwaliteit van gezondheidsonderzoek of de behoefte om onnodige vervolgzorgkosten tegen te gaan. Dit is belangrijk omdat op grond van het voorstel voor sommige preventieve gezondheidsonderzoeken wel ingrijpende keuzes zijn gemaakt: die zijn vergunningplichtig of zelfs verboden. De Afdeling advisering mist een heldere uiteenzetting van de voor- en nadelen van preventieve gezondheidsonderzoeken en de gemaakte keuzes in de regulering daarvan.
Nadere toelichting nodig
Verder is volgens de Afdeling advisering nodig dat een nadere toelichting wordt gegeven op de betekenis van een aantal bepalingen uit het wetsvoorstel en op de uitvoering en handhaving daarvan. Een nadere toelichting is, onder meer, nodig op de mogelijkheid om bevolkingsonderzoeken te verbieden vanwege maatschappelijke, ethische of juridische aspecten. De vraag is hoe deze ruime mogelijkheid zich verhoudt tot de opzet van het gewijzigde wettelijke stelsel. Verder is de vraag hoe de handhaving van de wettelijke verplichtingen voor aanbieders van bevolkingsonderzoeken door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd moet plaatsvinden wanneer de aanbieder zich in het buitenland bevindt.
Lees hier het volledige advies van de Afdeling advisering en het nader rapport (de reactie) van de minister.