Uitspraak 201602102/1/R2

201602102/1/R2.
Datum uitspraak: 12 oktober 2016

AFDELING
BESTUURSRECHTSPRAAK

Uitspraak in het geding tussen:

[appellant A] en [appellante B] (hierna tezamen en in enkelvoud: [appellant]), wonend te Landhorst, gemeente Sint Anthonis,

en

de raad van de gemeente Sint Anthonis,
verweerder.

Procesverloop

Bij besluit van 28 januari 2016 heeft de raad het bestemmingsplan "Buitengebied Landhorst, Boompjesweg 1a" vastgesteld.

Tegen dit besluit heeft [appellant] beroep ingesteld.

De raad heeft een verweerschrift ingediend.

[appellant] heeft een nader stuk ingediend.

De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige.

De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 27 juli 2016, waar [appellant], bijgestaan door mr. K.A. Luehof, en de raad, vertegenwoordigd door M.P. Beurskens-Voerman en J.M.A. van der Burgt-Willems, beiden werkzaam bij de gemeente, zijn verschenen. Verder zijn ter zitting [belanghebbende A] en [belanghebbende B], vertegenwoordigd door [gemachtigde], gehoord.

Overwegingen

1. Het plan voorziet in een vormverandering van het bouwvlak voor het perceel Boompjes 1a te Landhorst. De initiatiefnemer wil zijn intensieve veehouderij vergroten en zal hiervoor een deel van de bestaande stallen slopen en nieuwe stallen bouwen. Om dit te kunnen realiseren dient het bouwvlak van vorm te veranderen en wordt het deel van het perceel waarop de intensieve veehouderijtak is toegestaan, vergroot. Hoewel de omvang van het bouwvlak gelijk blijft, wordt er met de vormverandering meer bebouwing ten behoeve van de intensieve veehouderij mogelijk gemaakt.

[appellant] woont aan de [locatie 1] in de omgeving van het plangebied en vreest dat zijn woon- en leefklimaat onevenredig zal worden aangetast.

Strijd met de uitspraak van de Afdeling

2. [appellant] betoogt dat het plan in strijd is met de uitspraak van de Afdeling van 4 februari 2015, ECLI:NL:RVS:2015:249, omdat het plan uitbreiding van bebouwing mogelijk maakt. De motivering van de raad dat dit plan voorziet in een vormverandering van het bouwvlak kan dit niet rechtvaardigen.

2.1. De raad stelt zich op het standpunt dat de vernietiging van het bestemmingsplan "Buitengebied Sint Anthonis 2013" verband hield met de omstandigheid dat onvoldoende inzichtelijk was gemaakt of een passende beoordeling en een plan-MER gemaakt had moeten worden. Dit plan voorziet in een nieuwe ontwikkeling, zodat een afzonderlijke beoordeling is gemaakt die volgens de raad in overeenstemming is met de uitspraak.

2.2. In dit plan is aan het grootste deel van de gronden de bestemming "Agrarisch - Intensieve veehouderij" toegekend en is aan een strook grond aan de zuidwestelijke zijde van het perceel de bestemming "Agrarisch" toegekend. Deze twee plandelen worden gescheiden door een dunne strook met de bestemming "Groen", die eveneens langs de zuidzijde van het plandeel met de bestemming "Agrarisch - Intensieve veehouderij" loopt.

In artikel 4, lid 4.1, van de planregels is bepaald dat de voor "Agrarisch - Intensieve veehouderij" aangewezen gronden zijn bestemd voor:

a. agrarisch bedrijfsmatig gebruik, in de vorm van een intensieve veehouderij, al dan niet met als ondergeschikte nevenactiviteit een grondgebonden bedrijfstak, niet zijnde een grondgebonden (melkrund)veehouderij;

b. uitsluitend ter plaatse van de aanduiding "specifieke vorm van agrarisch - zorgvuldige veehouderij" een zorgvuldige veehouderij;

c. wonen in een bedrijfswoning;

(…).

2.3. In het vorige plan "Buitengebied Sint Anthonis 2013" had het perceel de bestemming "Agrarisch - Grondgebonden" en binnen dat vlak had een klein deel de aanduiding "intensieve veehouderij".

In artikel 5, lid 5.1, van de planregels is bepaald dat de voor "Agrarisch - Grondgebonden" aangewezen gronden zijn bestemd voor:

a. agrarisch bedrijfsmatig gebruik, in de vorm van een overwegend grondgebonden bedrijf;

(…)

c. uitsluitend ter plaatse van de aanduiding "intensieve veehouderij", tevens een intensieve veehouderijtak.

2.4. In de uitspraak van 4 februari 2015 heeft de Afdeling onder andere overwogen dat niet inzichtelijk is of een passende beoordeling als bedoeld in artikel 19j, tweede lid, van de Natuurbeschermingswet 1998 had moeten worden gemaakt, omdat niet duidelijk is hoeveel veehouderijen nog uitbreidingsmogelijkheden hebben. Daartoe is overwogen dat niet in geschil is dat binnen sommige agrarische bestemmingsvlakken voor veehouderijen en intensieve veehouderijen nog niet gerealiseerde bouwmogelijkheden aanwezig zijn, waardoor een uitbreiding van deze veehouderijen en een uitbreiding van het aantal dieren ter plaatse mogelijk is. De Afdeling heeft vastgesteld dat dit niet voor intensieve veehouderijen in extensiveringsgebied geldt, omdat daar op grond van artikel 6, lid 6.2.3, van de planregels de bebouwing niet mag worden vergroot. De raad heeft gesteld dat de stallen van intensieve veehouderijtakken bij grondgebonden of overige niet-grondgebonden veehouderijen expliciet en op maat zijn aangeduid met de aanduiding "intensieve veehouderij". De Afdeling heeft in die uitspraak geoordeeld dat niet aannemelijk is gemaakt dat die aanduiding nog uitbreidingsmogelijkheden bood. De plandelen met de bestemming "Agrarisch - Grondgebonden", voor zover deze tevens de aanduiding "grondgebonden veehouderij" of de aanduiding "specifieke vorm van agrarisch - 6" hebben, zijn vernietigd. De Afdeling heeft de raad van de gemeente Sint Anthonis opgedragen om binnen 52 weken een nieuw besluit te nemen.

In het plan "Buitengebied Sint Anthonis 2013" had het perceel echter de bestemming "Agrarisch - Grondgebonden" en waren de stallen van de intensieve veehouderijtak op maat aangeduid met de aanduiding "intensieve veehouderij". Dit betekent dat met voornoemde uitspraak van de Afdeling niet het plandeel voor dit perceel is vernietigd en dat de in de uitspraak opgenomen voorlopige voorziening niet voor dit perceel geldt. Gelet op het voorgaande ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat voornoemde uitspraak zich verzet tegen voorliggend plan, nu deze geen betrekking heeft op dit perceel. Het betoog faalt.

Soort bedrijf

3. [appellant] betoogt dat de raad ten onrechte ervan uit gaat dat op het perceel een gemengd bedrijf aanwezig is. Met dit uitgangspunt probeert de raad beleid te omzeilen dat het uitbreiden van varkensstallen niet toestaat. [appellant] heeft bij het bedrijf nog nooit rundvee gezien en heeft de raad onvoldoende onderzoek gedaan naar het soort bedrijf dat ter plaatse is gevestigd. Het enkel verwijzen naar een milieuvergunning uit 2011 is onvoldoende. Volgens [appellant] had de raad kunnen volstaan met de bestemming "Agrarisch - Grondgebonden".

3.1. De raad stelt zich op het standpunt dat het houden van jongvee en de daartoe vergunde rechten nog actueel zijn. De opfok van jongvee staat ten dienste van het melkveebedrijf dat elders gevestigd is. De beoogde plannen voor dit perceel zien op een intensieve veehouderij, die met de bestemming "Agrarisch - Intensieve veehouderij" als zodanig is bestemd.

3.2. De initiatiefnemer wil zijn overwegend grondgebonden agrarisch bedrijf omschakelen naar een intensieve veehouderij. Uit zowel de verbeelding als de planregels volgt dat ter plaatse een intensieve veehouderij is toegestaan. Voor zover [appellant] betoogt dat de raad beleid wil omzeilen heeft hij dat betoog niet nader onderbouwd. Verder overweegt de Afdeling dat de raad in redelijkheid van de omgevingsvergunning voor milieu uit 2011 heeft kunnen uitgaan, nu de vergunde inrichting hetgeen is wat de initiatiefnemer wil realiseren. Met de bestemming "Agrarisch - Intensieve veehouderij" heeft de raad in redelijkheid de gewenste intensieve veehouderij willen bestemmen. Dat had kunnen worden volstaan met de bestemming "Agrarisch - Grondgebonden" onderschrijft de Afdeling niet. Het betoog faalt.

Geur

4. [appellant] betoogt dat uit meerdere rapporten volgt dat een aanvaardbaar woon- en leefklimaat niet kan worden gegarandeerd voor omwonenden. Dit blijkt onder andere uit het "Gezondheidskundig advies Boompjesweg 1a te Landhorst" van 12 november 2015, opgesteld door het Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid GGD’en Brabant/Zeeland (hierna: het GGD-advies). Ten onrechte legt de raad dit advies ter zijde. Volgens [appellant] hanteert de raad een tactiek, waarbij voor het meest gunstigere resultaat wordt uitgegaan van een groot onderzoeksgebied en dan weer van een klein onderzoeksgebied. Daarbij doelt [appellant] met name op de achtergrondbelasting van het aspect geur. Verder voldoet het plan niet aan de indicatieve richtafstanden uit de brochure "Bedrijven en milieuzonering" van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten uit 2009 (hierna: de VNG-brochure). Dit getuigt niet van een zorgvuldige besluitvorming.

4.1. De raad stelt zich op het standpunt dat aan alle relevante milieuregelgeving wordt voldaan. De GGD gaat voor de achtergrondbelasting uit van andere geurnormen en de raad vindt een hogere achtergrondbelasting in het kader van een goede ruimtelijke ordening aanvaardbaar.

4.2. In de VNG-brochure is voor het aspect geur voor het fokken en houden van varkens een indicatieve afstand gegeven van 200 m. Deze afstand is bedoeld voor het omgevingstype van een rustige woonwijk dan wel het buitengebied. De woning van [appellant] staat op een afstand van ongeveer 500 m. Aan de geïndiceerde afstand wordt dan ook voldaan.

Voorts heeft de raad onderzoek gedaan naar de specifieke geursituatie. De resultaten hiervan zijn neergelegd in het rapport "Geuronderzoek Boompjesweg 1a te Landhorst" van 21 september 2015, opgesteld door onderzoeksbureau Omgevingsdienst Brabant Noord (hierna: het geuronderzoek). Uit dat onderzoek is af te leiden dat er wat betreft de voorgrondbelasting bij het dichtstbijzijnde geurgevoelige object met een geurbelasting van 7,9 ou/m³ wordt voldaan aan de wettelijke geurnorm van 14,0 ou/m³ die op grond van de Wet Geurhinder en Veehouderij (hierna: Wgv) geldt. Verder is in de Geurgebiedsvisie Sint Anthonis voor de achtergrondbelasting voor het buitengebied een norm van 20 ou/m³ genoemd. Uit het geuronderzoek volgt dat de achtergrondbelasting bij de woning van [appellant] 8,2 ou/m³ bedraagt. Nu de geurbelasting ten opzichte van de bestaande situatie afneemt en de achtergrondbelasting wordt gekwalificeerd als goed, acht de raad de geurbelasting aanvaardbaar. In het onderzoek staat dat voor het onderzoeksgebied voor de bronnen die geuremissie produceren, van een straal van 4 km is uitgegaan en dat alle geurgevoelige objecten binnen een straal van 2 km zijn onderzocht, omdat het invloedsgebied van een veehouderij op de achtergrondbelasting in principe 2 km bedraagt. In hetgeen [appellant] heeft aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat hierbij willekeurig is gehandeld. De Afdeling oordeelt dat niet aannemelijk is gemaakt dat dit geuronderzoek zodanige gebreken of leemtes in kennis bevat dat de raad dit onderzoek niet in redelijkheid aan dit plan ten grondslag heeft mogen leggen.

Voorts heeft het Bureau Gezondheid, Milieu & Veiligheid GGD’en Brabant/Zeeland in opdracht van de gemeente Sint Anthonis een advies uitgebracht over verschillende gezondheidsaspecten, waaronder ook geur. De resultaten hiervan zijn neergelegd in het GGD-advies. Over geur staat in dit advies dat aan de door de GGD gehanteerde geurnorm van 10,3 ou/m³ wordt voldaan. Verder volgt uit het GGD-advies dat aan de door de GGD gehanteerde norm van 10,3 ou/m³ ter plaatse van de woning aan de Boompjesweg 1 niet wordt voldaan, aangezien de achtergrondbelasting ter plaatse 11,5 ou/m³ bedraagt. Ter plaatse van de woning van [appellant] wordt echter wel aan de door de GGD gehanteerde norm wordt voldaan. De raad heeft deze geurbelasting in redelijkheid aanvaardbaar kunnen achten, waarbij hij in aanmerking heeft genomen dat in het GGD-advies van een strengere geurnorm is uitgegaan dan die in de Gebiedsvisie zijn genoemd.

4.3. Afdeling is van oordeel dat de raad zich in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat het plan het woon- en leefklimaat van [appellant] niet onevenredig zal aantasten. Het betoog faalt.

Volksgezondheid

5. [appellant] betoogt dat uit het rapport "Veehouderij en gezondheid van omwonenden" uit 2016 van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (hierna: RIVM-rapport) volgt dat de geursituatie slecht is voor de gezondheid. Voorts betoogt [appellant] dat de raad had moeten wachten met de vaststelling van dit plan, nu het zogenoemde gemeentelijke urgentieteam nog onderzoek doet naar de zogeheten knelpunten die overlast veroorzaken in de omgeving van de Boompjesweg. Niet uitgesloten kan worden dat er een verband is tussen de gezondheidsklachten en de veehouderijen in dit gebied. Ook is de universiteit Wageningen met een onderzoek over de gevolgen van veehouderijen voor de gezondheid gestart.

5.1. De raad stelt zich op het standpunt dat uit het GGD-advies volgt dat er vanuit gezondheidskundig oogpunt geen bezwaren zijn ten aanzien van de zwevende deeltjes en zoönosen.

Verder stelt de raad zich op het standpunt dat de gemeente met het urgentieteam en betrokken partijen een traject is gestart dat inzicht moet geven in de vraag of er overlast is en in hoeverre deze overlast kan worden verminderd in de omgeving van de Boompjesweg.

5.2. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 9 februari 2011, ECLI:NL:RVS:2011:BP3690) zijn aspecten van volksgezondheid, zoals de mogelijke besmetting van dierziekten vanwege nabijgelegen agrarische bedrijven, een bij de vaststelling van een bestemmingsplan mee te wegen belang. De raad dient te onderzoeken of een plan niet zodanige risico's voor de volksgezondheid meebrengt dat hij dit niet kan vaststellen.

In het GGD-advies zijn naast geur ook andere gezondheidsaspecten onderzocht, zoals zwevende deeltjes en zoönose. Over deze aspecten is geconcludeerd dat het plan niet tot extra significante blootstelling van omwonenden zal leiden ten opzichte van de huidige situatie. Voor zover [appellant] verwijst naar het RIVM-rapport zijn daarin in het algemeen verbanden onderzocht tussen het wonen in de omgeving van veehouderijen en de gezondheid. Sommige effecten zijn negatief voor de gezondheid, andere zijn positief, zo volgt uit het RIVM-rapport. [appellant] heeft niet aannemelijk gemaakt dat uit het RIVM-rapport kan worden afgeleid dat de in het plan voorziene ontwikkeling onaanvaardbare negatieve gezondheidseffecten heeft. De raad heeft zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat er geen aanleiding bestaat om dit plan in strijd te achten met een goede ruimtelijke ordening vanwege mogelijke gezondheidsrisico’s.

5.3. Voor zover het gemeentebestuur een onderzoek is gestart naar de zogenoemde knelpunten inzake overlast in de omgeving van de Boompjesweg overweegt de Afdeling dat de raad in redelijkheid geen aanleiding heeft hoeven zien om te wachten met de vaststelling van voorliggend plan. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat de raad heeft toegelicht dat de in het plan voorziene ontwikkeling niet zal leiden tot meer geurbelasting en dat voorliggend plan derhalve niet als knelpunt als bedoeld in het onderzoek kan worden beschouwd. Ook verder bestond er geen wettelijke plicht om te wachten met de planvaststelling. Het betoog faalt.

Lintbebouwing

6. Hoewel de raad [appellant] als belanghebbende acht bij het plan, betwist hij desalniettemin de ontvankelijkheid van het beroep van [appellant] voor zover hij aanvoert dat er geen sprake is van lintbebouwing. Daartoe voert de raad aan [appellant] geen zicht op het perceel heeft. De Afdeling begrijpt het betoog van de raad aldus dat [appellant] in beroep gronden aanvoert die hij in de in de uniforme openbare voorbereidingsprocedure niet heeft aangevoerd. De Afdeling overweegt dat het zichtcriterium aan de orde komt in het kader van de beoordeling of een betrokkene belanghebbende bij een plan of plandeel kan worden beschouwd. In het aan de orde zijnde geval is [appellant] als belanghebbende bij het plan aan te merken. Nu hij belanghebbende is bij het gehele plan, bestaat er geen rechtsregel binnen de door de wet en de goede procesorde begrensde mogelijkheden aan in de weg, dat bij de beoordeling van het beroep gronden worden betrokken die na het nemen van dat besluit zijn aangevoerd en niet als zodanig de uniforme openbare voorbereidingsprocedure naar voren zijn gebracht. Er bestaat geen aanleiding de beroepsgrond over lintbebouwing niet te betrekken bij het beroep.

6.1. [appellant] begrijpt de motivering van de raad niet dat het wenselijk is met het plan, zoals dat nu is vastgesteld, de lintbebouwing voort te zetten. Het naast gelegen bedrijf aan de Boompjesweg 1b heeft wel aan de achterzijde uitgebreid, zodat er al een robuuste bebouwingseenheid vanaf de Noordstraat aanwezig is. Volgens [appellant] kan bij een andere indeling van de bebouwing worden volstaan met het bestaande bouwvlak.

6.2. De raad stelt zich op het standpunt dat door het plaatsen van de nieuwe bebouwing naast de bestaande stallen het bestaande lint wordt voortgezet. Het is niet wenselijk een robuuste bebouwingseenheid vanaf de Noordstraat te creëren. Het plan zoals het nu is ingericht draagt volgens de raad bij aan een ruimtelijke kwaliteitsverbetering. Hiervoor is een kwalitatieve verplichting in het plan opgenomen.

6.3. In paragraaf 2.2.2 van de plantoelichting is ingegaan op de landschappelijke inpassing van de in het plan voorziene ontwikkeling. Er is voor gekozen om de nieuwe stal op de bestaande stal te laten aansluiten, zodat het van oudsher gecreëerde lint van bebouwing aan de Boompjesweg wordt doorgezet. De Afdeling acht dit standpunt niet onredelijk. Daarbij heeft de raad in redelijkheid betrokken dat het niet wenselijk is om aan de achterzijde bebouwing te realiseren die zichtbaar is vanaf de Noordstraat. Over de door [appellant] gemaakte vergelijking met het naast gelegen perceel Boompjesweg 1b wordt overwogen dat de raad zich op het standpunt heeft gesteld dat deze situatie verschilt van de aan de orde zijnde situatie omdat op het naastgelegen perceel een ander soort bedrijf is gevestigd. In het aan de orde zijnde geval is het op grond van milieuhygiënische gronden vereist de stallen naast elkaar te situeren, omdat aan de achterkant van de stallen de dieren en het mest worden afgevoerd en aan de voorzijde het voer wordt aangeleverd. Bij deze bedrijfsinrichting is het van belang dat de wegen van toe- en afvoer elkaar niet kruisen, zo is ter zitting toegelicht. Bij het naastliggende bedrijf wordt een andere bedrijfsvoering gehanteerd. In hetgeen [appellant] heeft aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de raad zich ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat de door [appellant] genoemde situatie niet overeenkomt met de thans aan de orde zijnde situatie. Het betoog faalt.

Het MOB-complex

7. Het plan is volgens [appellant] in strijd met de Verordening ruimte 2014 van Noord-Brabant (hierna: Verordening 2014) nu de intensieve veehouderij kan uitbreiden richting het MOB-complex. Daarvoor verwijst hij ook naar een ander bestemmingsplan.

7.1. De raad stel zich op het standpunt dat er geen uitbreiding van het bouwvlak plaatsvindt, zodat er geen strijd met de Verordening 2014 is.

7.2. Het perceel ligt ten noorden van het MOB-complex. De woning van [appellant] grenst ten zuiden direct aan dit complex.

Het perceel ligt in een gebied dat in de Verordening 2014 is aangemerkt als gemengd gebied. In de plantoelichting is uiteengezet dat aan de Verordening 2014 is getoetst en dat hieraan wordt voldaan. Daarbij betrekt de Afdeling dat uit geen bepaling uit de Verordening 2014 kan worden afgeleid dat uitbreiding van bebouwing richting het MOB-complex niet is toegestaan. In hetgeen [appellant] aanvoert ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat het plan zich in zoverre niet met de Verordening 2014 verdraagt. Het betoog faalt.

7.3. Voor zover [appellant] verwijst naar een ander geval heeft hij een zienswijzenota bij een ander bestemmingsplan geciteerd. Hierbij is door de raad gesteld dat "er geen belemmeringen ontstaan voor omliggende veehouderijen door het toestaan van genoemde nieuwe functies op het MOB-complex. Door de aanwezigheid van twee bestaande woningen aan de [locatie 1] en [locatie 2] te Landhorst is het nu al niet mogelijk voor omliggende veehouderijbedrijven om uit te breiden in de richting van het MOB-complex. (….)" Over deze door [appellant] gemaakte vergelijking wordt overwogen dat de raad zich op het standpunt heeft gesteld dat deze situatie verschilt van de aan de orde zijnde situatie omdat in dat geval de geurbelasting toenam, terwijl de geurbelasting in voorliggend geval afneemt. In hetgeen [appellant] heeft aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de raad zich ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat de door [appellant] genoemde situatie niet overeenkomt met de thans aan de orde zijnde situatie. Het betoog faalt.

Mest en verkeer

8. [appellant] betoogt dat het bestaande mestoverschot zal toenemen met de in het plan voorziene uitbreiding vanwege gebruikmaking van luchtwassers. [appellant] vreest tevens voor een nog groter mestoverschot vanwege problemen met een mestverwerkingsfabriek. Voorts betoogt [appellant] dat de uitbreiding van de veehouderij zal leiden tot een forse toename van het aantal verkeersbewegingen.

8.1. De raad stelt zich op het standpunt dat de mestverwerking in de Meststoffenwet wordt geregeld. Verder is volgens de raad geen sprake van onevenredige toename van het aantal verkeersbewegingen. Incidenteel afwijken van de representatieve bedrijfssituatie is toegestaan, aldus de raad.

8.2. In hetgeen [appellant] aanvoert over mestverwerking en luchtwassers overweegt de Afdeling dat dit geen aspecten zijn die in het plan worden geregeld. Over het extra verkeer voor de afvoer van mest overweegt de Afdeling dat de raad heeft zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat het plan niet tot onevenredige verkeerstoename zal leiden. Het betoog faalt.

Conclusie en proceskosten

9. Gelet op het voorgaande is het beroep ongegrond.

10. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.

Beslissing

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State:

verklaart het beroep ongegrond.

Aldus vastgesteld door mr. G. van der Wiel, lid van de enkelvoudige kamer, in tegenwoordigheid van mr. S.L. Mercker, griffier.

w.g. Van der Wiel w.g. Mercker
lid van de enkelvoudige kamer griffier Uitgesproken in het openbaar op 12 oktober 2016

661.