De Stichting Muziek in de Gotische Zaal presenteert: Van Tango's en Toccata's

Gepubliceerd op 12 maart 2004

26 maart 2004 om 20.15 uur
Met werken van onder andere Andriessen, Bach, Bovet, Gubajdulina, Molique en Astor Piazzolla. Première van Toccata, Tango triste e Fuga giocosa voor accordeon en orgel van Gert Oost. Door: Astrid in ‘t Veld, accordeon, Gert Oost, orgel en Tango-dansers van El Gancho Het concert vind plaats in de Gotische Zaal, ingang Paleisstraat 1, ’s-Gravenhage (tegenover Paleis Noordeinde) Entreebewijzen à € 10,- (red. 8,-) vanaf 19.30 uur aan de zaal of telefonisch te reserveren via de contactpersoon van de Stichting Muziek in de Gotische Zaal 070 - 426 40 33.

Twee musici ontmoeten elkaar
Astrid in ‘t Veld en Gert Oost combineerden beiden muziekwetenschap met de muziekpraktijk. Beiden werden na hun studie gehonoreerd met de Prix d'excellence, de hoogste onderscheiding tot in de jaren '80 van de 20e eeuw voor uitvoerende musici. Astrid in ‘t Veld vond haar vaste werkplek als programmamaker bij de Tros-radio. Gert Oost werd Universitair docent muziekwetenschap. Beiden maakten ook een internationaal debuut met hun instrument, zonder elkaar ooit tegen te komen.

Twee instrumenten ontmoeten elkaar
De combinatie orgel en accordeon wordt niet vaak gehoord, maar is des te boeiender. Zij treden normaliter in een andere context op, maar hebben als instrument toch grote overeenkomsten: ze worden bespeeld via meer dan één klavier, het zijn blaasinstrumenten die worden gevoed door lucht uit een blaasbalg; de toon komt tot stand door metalen tongetjes in trilling te brengen. Beiden hebben meerdere 'registers' ter afwisseling van de klankkleur. Het orgel is vooral in kerken en concertzalen te horen en heeft daardoor voor veel mensen iets plechtstatigs, de accordeon klinkt vaker op straat, in het café of in danslokalen. Toch is het orgel van oorsprong ook een ‘werelds’ instrument; langzamerhand krijgt het die oorspronkelijke functie weer terug: een volwaardig ‘concertinstrument’. Ook de accordeon heeft de laatste halve eeuw die status gekregen: En terecht: in handen van een virtuoze bespeler als Astrid in ‘t Veld is het een fascinerend, ‘veelzeggend’ instrument met ongekende mogelijkheden.

Twee muzikale werelden ontmoeten elkaar
Welke Nederlander denkt bij Tango’s niet aan Piazzolla en de ‘traan van Maxima’? En wie denkt bij Toccata’s niet aan dé Toccata van Bach? Tango en Toccata vertegenwoordigen twee werelden. De Toccata is niet anders dan een heerlijk ‘speelstuk’, improviserend en fantasierijk geschreven om de vingers op te warmen (het woord betekent letterlijk: ‘de toetsen slaan’) Het is de meest speelse vorm van West- Europese muziek sinds de 16e eeuw. De Tango is een Zuid Amerikaanse (Argentijnse) dans, met een strak, bijna hamerend ritme en vaak een wat melancholiek karakter. De Toccata hoort expliciet bij het orgel, de Tango bij bandoneon of accordeon. Toccata en Tango lijken in veel opzichten elkaars tegenpool: deste boeiender is de ontmoeting.

De ontmoeting in oude en nieuwe werken
Dé bekende Toccata in d van Bach hoort u deze keer niet op orgel maar op accordeon! En de eerste Tango op het programma klinkt vanuit het Bätz-orgel: een originele tango voor orgel geschreven door de Franse organist Guy Bovet. Indrukwekkend is het solowerk voor accordeon De profundis van de Russische componiste Sofia Gubajdulina, die Russische klankkleuren en Indiase mystiek weet te verwerken in een moderne Westerse muziektaal. Hendrik Andriessens virtuoze Toccata voor orgel is een jeugdwerk waarin de Franse romantiek niet valt te ontkennen. Beide instrumenten klinken ook samen, in klassieke composities die oorspronkelijk voor twee orgels of voor twee accordeons zijn geschreven. En zij klinken samen in een gloed nieuw werk dat Gert Oost voor deze ontmoeting schreef: Toccata, Tango triste en Fuga giocosa met zowel een knipoogje naar Bachs Toccata als naar de o zo melancholieke, tranen opwekkende tangomelodieën. Het programma zou niet ‘af’ zijn als er geen muziek van Astor Piazzolla zou klinken. Het is onbegrijpelijk dat deze Argentijnse cosmopoliet, geschoold in Parijs en New York, die een gigantisch oeuvre schreef waarin hij Westerse, Noord- en Zuid-Amerikaanse elementen vermengde in grote symfonische werken (o.a. symfonie, celloconcert), in ons land eigenlijk op de ‘traan van Maxima’ heeft moeten wachten om erkend te worden.

De ontmoeting van muziek en dans
Een Tango moet gedanst worden, of hij nu op accordeon in het café, of op orgel in een plechtstatige kerk of zaal klinkt. Toen leden van de Tangogroep Nederland El Gancho van dit concert hoorden boden zij aan het publiek een kleine verrassing te bezorgen! Dit wordt wel de meest spannende ontmoeting tijdens dit bijzondere concert.