Betrokken Rechtspraak

In november 2021 publiceerde de Afdeling bestuursrechtspraak in het rapport ‘Lessen uit de kinderopvangtoeslagzaken’ de uitkomsten van haar reflectieprogramma. Het reflectierapport bevat 35 actiepunten en aanbevelingen. Wat is daar sinds die tijd mee gebeurd?

Betrokken Rechtspraak

In de eerste helft van 2022 hebben alle staatsraden en juristen van de Afdeling bestuursrechtspraak het reflectierapport uitgebreid met elkaar besproken. Net voor de zomer van 2022 is onder de naam ‘Betrokken Rechtspraak’ begonnen met de uitvoering van de actiepunten. De Afdeling bestuursrechtspraak wil daarmee de kwaliteit van de bestuursrechtspraak verhogen en bijdragen aan het vertrouwen van burgers in de rechtspraak.

Actiepunten

Binnen het programma ‘Betrokken Rechtspraak’ zijn veertien teams actief, waarin ruim tachtig staatsraden en juristen werken aan verschillende clusters van actiepunten. Zo buigen deze teams zich onder andere over de rol en taak van de hoogste bestuursrechter, maar ook over hoe de bestuursrechter knelpunten in wetgeving en de uitvoering kan terugkoppelen aan de wetgever en het bestuur. Verder zijn er teams die zich buigen over passende vormen van tegenspraak binnen de Afdeling bestuursrechtspraak, maar ook hoe de Afdeling bestuursrechtspraak het beste de dialoog met de samenleving kan voeren en maatschappelijke ontwikkelingen in de gaten kan houden die van belang zijn voor de bestuursrechtspraak. Ook wordt nagedacht over geschikte vormen van uitwisseling van informatie met de rechtbanken, de andere hoogste bestuursrechters en met de Nationale ombudsman. En het programma investeert in een actueel aanbod aan vaardigheidstrainingen, waaronder bijvoorbeeld over het omgaan met ethische dilemma’s. Ten slotte houden teams interne werkwijzen en processen en de samenwerking en taakverdeling tussen staatsraden en juristen tegen het licht. Al met al is ‘Betrokken Rechtspraak’ een belangrijk en veelomvattend programma waaraan velen intensief samenwerken.

Enkele actiepunten zijn al uitgevoerd, zoals het benoemen van twee nieuwe staatsraden advocaat-generaal. Ook maakt de Afdeling bestuursrechtspraak inmiddels gebruik van externe ‘meedenkers’, de zogenoemde amicus curiae. Verder zijn er het afgelopen jaar meer conclusies gevraagd, zoals over de toetsing aan het evenredigheidsbeginsel. Ook staat de Afdeling bestuursrechtspraak in uitspraken uitvoeriger stil bij de balans tussen de individuele belangen van burgers en het publieke belang van de overheid.

Voortgang

In het jaarverslag over 2022, dat op 20 april 2023 verschijnt, zal aandacht worden besteed aan de voortgang van het project ‘Betrokken Rechtspraak’. Het project wordt medio 2023 afgesloten, maar de Afdeling bestuursrechtspraak zal ook daarna blijven werken aan het verbeteren van de kwaliteit en aan het vertrouwen in de rechtspraak.