Wat voor soort uitspraken doet de Afdeling bestuursrechtspraak?


De Afdeling bestuursrechtspraak doet verschillende soorten uitspraken. In de meeste gevallen is dat een definitieve uitspraak in een zaak, dus een einduitspraak op een beroep of hoger beroep dat is ingesteld. Maar soms gaat aan zo’n uitspraak eerst een andere uitspraak of beslissing vooraf. Hieronder vindt u het palet aan uitspraken en beslissingen van de Afdeling bestuursrechtspraak, die allemaal zijn terug te vinden in de uitsprakendatabank op deze website.

Voorlopige voorziening

Een uitspraak in een voorlopige voorziening is een voorlopige uitspraak. Deze geldt meestal totdat de Afdeling bestuursrechtspraak een definitieve uitspraak in de zaak doet. Met een voorlopige voorziening kan de voorzieningenrechter een tijdelijke regeling treffen voor de periode dat het (hoger)beroepschrift nog in behandeling is. Zo kan worden voorkomen dat er onomkeerbare dingen gebeuren tijdens de (hoger)beroepsprocedure. Om zo'n verzoek toe te kunnen wijzen, moet er sprake zijn van 'onverwijlde spoed'.

Tussenuitspraak

In een zogenoemde tussenuitspraak kan de Afdeling bestuursrechtspraak het bestuursorgaan binnen een bepaalde termijn de opdracht geven een of meerdere gebreken in het besluit te herstellen. Dit wordt ook wel een bestuurlijke lus genoemd. In de latere definitieve uitspraak beoordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak of het bestuursorgaan aan de opdracht in de tussenuitspraak heeft voldaan.

Verwijzingsuitspraak

In sommige zaken rijst de vraag of een bepaald besluit in overeenstemming is met de Europese regels. Omdat alleen het Hof van Justitie in Luxemburg uitsluitsel mag geven over de uitleg van Europese regelgeving, kan de Afdeling bestuursrechtspraak in zo’n geval zogenoemde prejudiciële vragen aan het Hof stellen. Dat gebeurt in een verwijzingsuitspraak. Nadat het Hof deze vragen heeft beantwoord in een arrest, doet de Afdeling bestuursrechtspraak een definitieve uitspraak in de zaak.

Uitspraak na conclusie van de staatsraad advocaat-generaal

De Afdeling bestuursrechtspraak kan in een zaak ook eerst een conclusie vragen aan de staatsraad advocaat-generaal. Zo’n conclusie biedt de rechter de mogelijkheid om een bepaalde rechtsvraag in een breder verband te plaatsen. Een conclusie draagt op die manier bij aan de rechtseenheid en rechtsontwikkeling. Nadat de staatsraad advocaat-generaal de conclusie heeft genomen, doet de Afdeling bestuursrechtspraak een einduitspraak in de zaak.

Definitieve uitspraken met een bijzonder karakter

Soms heeft een definitieve uitspraak een bijzonder karakter, bijvoorbeeld doordat die mondeling of door een grote kamer is gedaan. Ook kan sprake zijn van een overzichtsuitspraak. Verder zijn er uitspraken over wrakingsverzoeken en beslist de Afdeling bestuursrechtspraak ook over verzoeken om ‘verschoning’ en beperkte kennisneming van de processtukken.

Mondelinge uitspraak

In veruit de meeste gevallen doet de Afdeling bestuursrechtspraak een schriftelijke uitspraak. Maar zij kan ook op de rechtszitting meteen een mondelinge uitspraak doen. Het zogenoemde proces-verbaal waarin die mondelinge uitspraak en de motivering schriftelijk zijn vastgelegd, wordt enkele dagen later aan partijen toegestuurd en op deze website gepubliceerd.

Uitspraak van de grote kamer

De Afdeling bestuursrechtspraak doet uitspraak in een enkelvoudige kamer (met één staatsraad) of in een meervoudige kamer (met drie staatsraden). Heel soms doet de Afdeling bestuursrechtspraak uitspraak in een grote kamer met vijf staatsraden. In deze zaken is vaak eerder een conclusie gevraagd aan de staatsraad advocaat-generaal, maar dat hoeft niet. In een grote kamer zitten naast staatsraden ook staatsraden in buitengewone dienst. Zij zijn raadsheer bij één van de andere hoogste bestuursrechters (Hoge Raad, Centrale Raad van Beroep of het College van Beroep voor het bedrijfsleven).

Overzichtsuitspraak

Soms doet de Afdeling bestuursrechtspraak een overzichtsuitspraak. Met zo’n uitspraak geeft zij meer duidelijkheid hoe de Afdeling bestuursrechtspraak bepaalde besluiten toetst. Zo’n uitspraak bevat een overzicht voor de rechtspraktijk van de ‘stand van de rechtspraak’ op een specifiek onderwerp, zoals planschade en woningsluitingen na een drugsvondst.

Andere uitspraken of beslissingen

Dan zijn er nog uitspraken van de wrakingskamer van de Afdeling bestuursrechtspraak die beslist over wrakingsverzoeken en verschoningsbeslissingen waarbij de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak beslist over een verzoek van een staatsraad om zich te laten vervangen door een andere staatsraad. Ten slotte buigt de geheimhoudingskamer zich over verzoeken om ‘beperkte kennisneming’.