Samenvatting advies over wijziging van de Huisvestingswet 2014 naar aanleiding van de evaluatie

Inhoud van het wetsvoorstel

Het wetsvoorstel regelt onder meer dat gemeenten bij de uitgifte van huisvestingsvergunningen vaker voorrang mogen geven aan personen die maatschappelijke of economische binding hebben met de gemeente. Een huisvestingsvergunning is een vergunning om in een goedkopere huurwoning te mogen wonen. Daarnaast krijgen gemeenten de mogelijkheid om extra voorrang te geven aan bepaalde beroepsgroepen, zoals onderwijzers, verpleegkundigen en politieagenten. Ook krijgen gemeenten de mogelijkheid om voor het bewonen van koopwoningen tot de grens van de Nationale Hypotheekgarantie (€ 355.000 in 2022) een huisvestingsvergunning te eisen. Op grond van de Huisvestingswet kunnen gemeenten aanpassingen in de woningvoorraad vergunningsplichtig maken. Nieuw in dit wetsvoorstel is dat gemeenten deze vergunningsplicht ook kunnen invoeren op basis van leefbaarheidsargumenten.

Probleemanalyse

De Afdeling advisering heeft begrip voor de behoefte van gemeenten om in de huidige overspannen woningmarkt meer te kunnen sturen in de verdeling en voorraad van woningen. Wel merkt zij op dat de woningmarkt zeer complex is en regionaal verschillend. Daarom is een adequate probleemanalyse vereist, waarin nader wordt ingegaan op relevante rechten, belangen en achterliggende uitgangspunten. Die ontbreekt nog in de toelichting bij het wetsvoorstel. Zij adviseert de regering aan de hand van de probleemanalyse ook in te gaan op de bijdrage die het wetsvoorstel kan leveren aan de aanpak van de wooncrisis.

Voorrang

De Afdeling advisering vraagt om een nadere onderbouwing van de wenselijkheid van de wijzigingen van de voorrangsregels, omdat deze ingaan tegen de aanbevelingen van het evaluatierapport. Ook vindt zij de beperking van de vrijheid van vestiging en de verenigbaarheid met het gelijkheidsbeginsel nog onvoldoende onderbouwd. De Afdeling advisering vraagt daarom de regering om de noodzaak, geschiktheid en proportionaliteit van de wijzigingen van de voorrangsregels nader te motiveren. Daarbij vraagt zij bijzondere aandacht voor de groepen die met deze wijzigingen nadelig worden geraakt. Omdat de toelichting bij het wetsvoorstel niet ingaat op de positie van deze groepen is onvoldoende duidelijk of een zorgvuldige belangenafweging heeft plaatsgevonden.

Huisvestingsvergunning voor goedkope koopwoningen

Hoewel de Afdeling advisering begrip heeft voor de keuze om gemeenten de mogelijkheid te bieden voor verdeling van sociale koopwoningen, acht zij de rechtvaardiging van de bijbehorende beperking van het eigendomsrecht nog onvoldoende. Zo gaat de toelichting onvoldoende in op de negatieve gevolgen van de maatregel voor eigenaren die hun woning willen verkopen. Ook wijst de Afdeling advisering erop dat de maatregel een prijsopdrijvend effect kan hebben. Het is onduidelijk  wat de privaatrechtelijke gevolgen zijn van de maatregel en wie daar toezicht op houdt.

Overige opmerkingen

De Afdeling advisering vraagt in haar advies tot slot aandacht voor de relevantie van het Unierecht, een nadere onderbouwing van de uitvoeringslasten en administratieve lasten en enkele inconsistenties tussen het wetsvoorstel en de toelichting.