Samenvatting advies amendement wijziging Transgenderwet non-binaire geslachtsaanduiding
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 6 april 2022 advies uitgebracht aan de minister voor Rechtsbescherming over een amendement van Tweede Kamerlid Van Ginneken (D66) over de Transgenderwet. Dit amendement introduceert een non-binaire geslachtsaanduiding “X”. Het advies is op 3 juni 2022 openbaar gemaakt en gepubliceerd naar aanleiding van een concreet verzoek op grond van de Wet open overheid.
Inhoud van het amendement
De indiener van het amendement stelt voor om het wettelijk mogelijk te maken de geslachtsregistratie te wijzigen van een "M" of een "V" naar een "X". Een “X” verwijst naar het non-binaire geslacht. Volgens de indiener moeten personen die aangeven de overtuiging te hebben niet of niet exclusief tot het mannelijke of vrouwelijke geslacht te behoren de mogelijkheid krijgen hun geslacht te wijzigen in een “X”.
Meer dan een procedurele wijziging
Het amendement leidt tot een belangrijke aanpassing van het wettelijk systeem. Daarmee is het amendement meer dan een puur procedurele wijziging. Geslachtsneutrale registratie is op dit ogenblik niet wettelijk geregeld, behalve bij pasgeboren kinderen waarvan het geslacht niet kon worden vastgesteld (intersekse conditie). Een aantal rechtbanken heeft (wijziging naar) geslachtsneutrale registratie van volwassenen op individueel verzoek toegestaan.
Onduidelijkheid gevolgen van het amendement
Het voorgestelde amendement roept een aantal vragen op. Zo is niet duidelijk hoe de categorie "X" zich verhoudt ten opzichte van of overlapt met de aanduiding voor pasgeboren kinderen waarbij het geslacht, zoals het officieel heet, ‘niet is kunnen worden vastgesteld’. Bovendien heeft het amendement veel gevolgen voor andere wet- en regelgeving en de uitvoering daarvan, waaraan de toelichting op het amendement grotendeels voorbijgaat. Verschillende partijen die over het amendement zijn geconsulteerd (waaronder de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Centraal Bureau voor de Statistiek) wijzen op problemen en (hoge) kosten vanwege benodigde aanpassingen in bestaande wet- en regelgeving, (IT-)registratiesystemen, onderzoek en statistiek, die uitgaan van het onderscheid tussen man en vrouw.
Apart wetsvoorstel nodig
Naar het oordeel van de Afdeling advisering hoeven de hiervoor genoemde punten geen onoverkomelijk obstakel te zijn voor invoering van geslachtsneutrale registratie. Maar zij vragen wel om een aparte, uitgebreide en zorgvuldige behandeling van de wetgever. Daarom adviseert de Afdeling om de mogelijkheid tot wijziging naar een geslachtsneutrale registratie niet met dit amendement te regelen, maar via een zelfstandig wetsvoorstel. Bij zo’n apart wetsvoorstel kan een compleet overzicht worden gemaakt van de effecten op bestaande wet- en regelgeving en de uitvoering daarvan. Ook de financiële consequenties van een dergelijke wijziging zouden dan in kaart moeten worden gebracht.
Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering.